Türkiye İMSAD, Aylık Sektör Raporu’nun Ekim ayı sonuçlarını açıkladı. Global ekonomideki zayıflamaya bağlı olarak inşaat sektöründeki daralmanın ve yurt içinde ekonominin geçirdiği değişimlerle birlikte gelen inşaat sektöründeki küçülmenin, inşaat malzemeleri sanayisinin üretimini düşürdüğü görülüyor. Üretimde gerçekleşen gerilemenin önümüzdeki aylarda da sürmesi beklenirken; enerji ihraç ederek gelirlerini artıran Körfez ve Orta Asya ülkelerinde ise inşaat sektöründeki canlılık devam ediyor.
Raporda öne çıkan tespitler şu şekilde:
- Küresel ekonomide ve inşaat pazarlarındaki zayıflamaya paralel olarak yurt içinde ekonomide seyreden gelişmeler ve sektörde görülen yavaşlama, inşaat malzemeleri sanayi üretiminde daralmaya yol açtı. İnşaat sektörü ve buna bağlı olarak inşaat malzemeleri sanayisinde yaşanan üretim düşüşü, son üç aydır genel ekonomi için daralmanın işaretlerini vermekte.
- İnşaat malzemeleri sanayisinde üretim, Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre değişmezken Temmuz ayında yüzde 7,3 geriledi; Ağustos ayında ise yüzde 0,3 düştü. Buna bağlı olarak yılın ilk sekiz ayındaki üretim artışı geçen yılın ilk sekiz ayına göre yüzde 1,2 olarak gerçekleşti. Önümüzdeki aylarda üretimdeki düşüş eğilimin süreceği öngörülürken, yıl genelindeyse üretimin geçen yıl ile aynı seviyede kalması bekleniyor.
- Yılın ilk sekiz ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla alt sektörler incelendiğinde, özellikle inşaat başlangıcında kullanılan ana ürün gruplarındaki daralma dikkat çekiyor. Hazır beton, inşaat demiri, çimento, tuğla-kiremit üretimlerinde yaşanan düşüşler, içeride ve dışarıda yeni inşaat başlangıçlarının azalmasından kaynaklı gerçekleştiği şeklinde yorumlanıyor.
- İnşaat iç bölüm ürünlerinin üretimlerinde farklı eğilimler görülmekle birlikte genel olarak üretimde artış yaşanıyor. Seramik sağlık gereçleri, seramik kaplama malzemeleri, camlar, parkeler ve yer döşemeleri, işlenmiş taşlar, ahşap yapı malzemeleri ve demir çelikten profiller ile bağlantı parçaları üretimlerinde görece artış yaşanırkenken; pencere üretimi ve metal kapı üretiminde gerileme kaydedildi.
- İnce işlerde ve inşaatların son aşamasında kullanılan ürünlerin üretimlerinde de farklı yönde hareketler yaşandığı görülüyor. Plastik inşaat malzemeleri ve boya üretimlerinde yüksek artış görülürken; yalıtımlı kablolar, kilit ve donanımlar, armatür musluk vana ve valf üretimlerinde gerileme yaşandığı görülüyor.
- İnşaat malzemesinin üç ana grubunun üretim verileri; inşaata yeni başlangıçların azaldığını ve devam eden işlerin de yavaşlamakta olduğunu gösteriyor. Gerçekleşen bu eğilimler hem iç pazarda hem de ihracat pazarlarında benzer şekilde seyrediyor. İhracat pazarlarında seyreden daralmanın iki-üç çeyrek daha süreceği tahmin ediliyor. İç pazara bakıldığında ise sosyal konut projesi başta olmak üzere yeni girişimler ile olası yeni kredi paketleri ve vergi indirimlerinin, inşaat malzemeleri sanayi talebini ve üretimini destekleyebileceği öngörülmekte.
YURT DIŞI PAZARLARINDA DA DARALMA BAŞLADI
- Dünya çapında yaşanan yüksek enflasyonun ve buna bağlı para politikalarındaki kuvvetli sıkılaşmanın ekonomilerde yavaşlamaya yol açtığı görülüyor. İnşaat sektörlerinin dünya genelinde, özellikle faiz artışları nedeniyle ortaya çıkan talep daralmasından ve gayrimenkul-konut fiyatlarındaki düşüşten olumsuz etkilendiği görülüyor.
- İnşaat işlerinde Euro bölgesinde ağustos ayında başlayan daralma, eylül ve ekim aylarında da devam ediyor. Eylül ve ekimde alınan yeni inşaat işleri siparişleri, 2020 Mayıs ayından bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Buna paralel olarak önümüzdeki 12 aya yönelik beklentiler, 2020 Nisan ayından bu yana en düşük seviyeye indi. Avrupa inşaat pazarında özellikle Polonya ve Almanya’da güçlü bir daralma olduğu gözleniyor. İtalya, Fransave İspanya’da daralmalar sınırlı düzeyde kaldı.
- İngiltere’ye bakıldığında mevcut inşaat işlerinin ilk kez ağustos ayında sınırlı düşüş gösterdiği görülüyor. Eylül ayında yeniden büyüme gerçekleşirken ekim ayında düşüş kaydedildi. Mevcut işlerde ertelemelerin tamamlandığı görülüyor. Siyasi ve ekonomik olarak yaşanan belirsizlikler nedeniyle inşaat sektöründe güven 2020 Temmuz ayından bu yana, alınan yeni iş siparişleri ise 2020 Haziran ayından bu yana en düşük seviyesinde bulunuyor.
- ABD’de ise inşaat faaliyetlerinde yavaşlama başladı. 30 yıllık mortgage kredi faiz oranlarının yüzde 7’yi aşmasıyla konut talebinde sert bir düşüş oldu. Yıllık 1,41 milyon adet ile yeni konut başlangıçları da pandemi öncesi döneme geri dönmüş durumda. İnşaat sektörü ekonomideki gelişmelerden daha olumsuz etkilenirken, diğer iktisadi faaliyetlerdeki yavaşlama daha sınırlı gerçekleşiyor.
ENERJİ İHRACATI YAPAN ÜLKELERDE İNŞAAT SEKTÖRÜ CANLILIĞINI SÜRDÜRÜYOR
- Yükselen enerji fiyatları nedeniyle petrol ve doğalgaz gelirlerinde önemli kazançlar sağlayan körfez ülkelerinde durum iyi seyrediyor. Rusya yerine Körfez’den de enerji tedarik etmeye başlayan Avrupa’ya yönelik ilave ihracat da bu ülkelerin gelirlerine olumlu katkı sağlamakta. Yaşanan bu gelir artışına bağlı olarak Körfez ülkelerinde yeni inşaat projelerinin arttığı görülürken, bu bölgelerde inşaat sektörünün canlı kalması bekleniyor.
- İnşaat sektöründe önemli bir daralma yaşayan Rusya'ya karşın Orta Asya ülkeleri artan petrol ve doğalgaz ihracat gelirlerine bağlı olarak ekonomik büyümelerini görece hızlı sürdürüyor. İnşaat sektörü de bu süreçten olumlu etkilenen sektörlerin başında geliyor.
- Kuzey Afrika ülkelerinin ekonomileri ise savaş ve sorasındaki gelişmelerden olumsuz etkilenerek önemli gelir kayıpları yaşadı. İthalatı kısıtlayıcı önlemlerle birlikte inşaat sektörlerinde de yavaşlama ve projelerde ötelemeler yaşandığı görülüyor. Avrupa’ya doğalgaz satma potansiyeline sahip Nijerya gibi ülkelerde ise yaşanan terör olayları pazarları olumsuz etkiliyor.
