Röportaj: Murat Tanık
Türkiye’nin ilk sessiz borusunda imzası bulunan GF Hakan Plastik, üretimden depolama süreçlerine birçok seri yatırıma imza atıyor. Bu yılın başında MES [Manufacturing Execution System] yatırımı yapan GF Hakan Plastik, şimdilik tüm enjeksiyon makinalarında devreye aldığı sistemi 2023 sonunda tüm ekstrüzyon hatlarında da hizmete almayı planlıyor. MES ile üretim planlama, üretim çıktılarının takibi, makina çalışma süreleri, bakım ve kalıp kullanım oranları gibi pek çok verinin daha kolay işlenebilir hale geldiğini söyleyen GF Hakan Plastik Tedarik Zinciri ve Operasyonlar Direktörü Ümit Ali Özkazanç, “Yatırım, daha hızlı ve etkin bakım planlarının yanı sıra günlük aksiyon planları oluşturulmasına da katkı sağladı. Ekipman kullanım verimliliğimize pozitif anlamda yüzde 12 etkisi oldu. Sağlanan devamlı ve sürdürülebilir veri ile ekiplerin zamanlarını daha verimli yönetmesi, farklı proje ve iyileştirme fikirlerine ayrılan zamanın yüzde 8 artırılmasına katkı sağladı” dedi. GF Hakan Plastik Tedarik Zinciri ve Operasyonlar Direktörü Ümit Ali Özkazanç sorularımızı şöyle yanıtladı:
Şirketiniz için 2023 yılı ilk yarısını değerlendirir misiniz? İş gündeminizde neler var?
Bildiğiniz gibi GF Hakan Plastik inovasyona her zaman yatırım yapan bir firma olmuş ve Silenta Premium adı ile üretilen Türkiye’nin ilk sessiz borusuna imza atmıştır. Silenta Premium’un başarısı, sektörün gelişen ihtiyaçları doğrultusuna farklı özelliklerle geliştirilen Silenta FR, Silenta 3A ve son olarak Silenta Extreme ürünlerini kazandırmıştır. Silenta Extreme, Türkiye için yine bir ilk olma özelliğini taşıyor. GF Silenta Extreme atık su boru sistemleri Türkiye’de üretilen, Sessiz-Yanmaz-Halojen Free özelliklerini aynı anda taşıyan ilk ve tek borudur. PP bazlı ve halojen grubu elementleri içermeyen bir formüle sahiptir. 18 dB(A) ses performansı ve AFITI LICOF Enstitüsü tarafından yapılan testlerle EN 13501 yanma normlarına göre B-s1; d0 sınıfında sertifikalandırılmıştır. Yine bu yıl başında üretimine başladığımız kurşunsuz PVC-U ürünlerimiz de çevresel etkileri azaltma, geleceğe sağlıklı yapılar bırakma yönündeki yaklaşımımızın bir göstergesi olmuştur. İklim değişikliği, doğal kaynakların hızla tükenmesi gibi nedenler, üretim için gerekli ham maddeye erişimde geridönüşüm ve yeniden kazanımı daha da önemli hale getiriyor. Kaynakların verimli kullanımı konusunda Çerkezköy tesisimizde yaptığımız yatırımlarla 2023 yılı ilk çeyreğinde Tekirdağ Valiliği Çevre Şehircilik İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nden “Sıfır Atık Belgesi” aldık.
Yine PAGEV ile yürütülen bir program ile İyi Süpürme Hareketi (Operation Clean Sweep) sertifikamız bulunuyor. İyi Süpürme Hareketi, plastik endüstrisinin çevreye olan plastik granül kaybının azaltılması amacıyla plastik sanayi tarafından yürütülen uluslararası bir girişim. Biz de ilk olarak Çerkezköy tesisimizde yaklaşık 4 ay süren ve üretim, bakım, çevre, kalite, idari işler birimlerimizin yoğun çalışmaları ile tamamladığımız çalışmalarımızla sertifikayı almaya hak kazandık. 2023 yılı sonuna kadar Şanlıurfa tesisimiz için de sertifika çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Yakın dönemde ne tür bir yatırıma imza attınız? Bu yatırımın çıktılarını rakamlarla paylaşır mısınız? 2023 ve sonrası için varsa yeni yatırım planlarınızı öğrenebilir miyiz?
2023 yılının hemen başında MES [Manufacturing Execution System] yatırımı yapıldı. Halihazırda tüm enjeksiyon makinalarında devreye aldığımız sistemin 2023 yılı sonunda tüm ekstrüzyon hatlarında da devreye alınmasını planlıyoruz. MES ile gerek üretim planlama, üretim çıktılarının takibi, gerekse de makina çalışma süreleri, bakım ve kalıp kullanım oranları gibi pek çok veri daha kolay işlenebilir hale geldi. Daha hızlı ve etkin bakım planlarının yanı sıra günlük aksiyon planları oluşturulmasına da katkı sağladı. Ekipman kullanım verimliliğimize pozitif anlamda yüzde 12 etkisi oldu. Sağlanan devamlı ve sürdürülebilir veri ile ekiplerin zamanlarını daha verimli yönetmesi, farklı proje ve iyileştirme fikirlerine ayrılan zamanın yüzde 8 artırılmasına katkı sağladı. Şanlıurfa tesisimiz için de bu yıl sonuna kadar bir PE-RT extrüzyon hattının devreye alınması yönünde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Yine katma değerli ürünlerimize ait üretim kapasitemizi artırmak için 2025 yılı sonuna kadar Çerkezköy tesisimizde yeni bir extrüzyon hattının alınmasını da planlıyoruz. Bu yatırımla aylık 160 ton/ay ilave üretim kapasitesi sağlama hedefindeyiz. Enerji verimliliği bizim için önemli bir konu. Bu konuda çalışmalarımız bulunuyor. Örneğin enerji maliyetlerini azaltabilmek amacıyla üretim tesislerimizde kurulu gücü yüksek olan motorları invertörlü, enerji verimli yüksek motorlarla değiştirmeye başladık. Hat bazlı enerji takibini ise enerji verimliliği yazılımı ile yapıyoruz. Kompresörlerdeki hava basıncını düşürebilmek, kayıplarla mücadele etmek amacıyla hava kaçağı tespit cihazı aldık ve bu cihazla yaptığımız kontrollerle iş akışında hiçbir aksamaya neden olmadan kaçakları tespit ederek yıl içerisinde yüzde 20’lik bir enerji tasarrufu elde ettik. Enerji verimliliği anlamında kritik önemde olan chiller sistemleri ile alakalı çalışmalarımız da devam ediyor; 2023 yılı içerisinde COP değeri yüksek chiller yatırımımızı da gerçekleştireceğiz. 2023 yılı üçüncü çeyreği ile beraber ham madde beslemenin robot ile otomotize edilmesi yatırımımızın ilk adımını tamamlamış olacağız. Yapılan yatırım ile personele ergonomik çalışma ortamı oluşturmakla beraber birim zamanda silolara beslenen malzeme miktarını %40 artırmayı hedefliyoruz. Üretim operasyonlarında inline kontrol cihazlarına yatırımlarımız devam ediyor. 2023 yılı içerisinde çap, cidar kalınlığı, ovalite gibi ölçümleri %100 yapabilen cihaz yatırımlarımızı Çerkezköy ve Şanlıurfa tesislerimiz için tamamlamış olacağız.
Tedarikten başlayarak ürünlerin sevkine kadar geçen süreçleri paylaşır mısınız bizimle?
Tedarik Zinciri Yönetimi temeli, SIOP [Sales, Inventory and Operational Planning] süreci ile oluşturuluyor. Sürecin ilk adımı, Satış Tahmini rakamları ile başlıyor. Satış Tahmini, gerekli ham madde ve üretim kapasitesi plan - hesaplamalarının ana çatısını oluşturuyor. Bugün tedariğini planlandığınız ham madde aslında 60 gün sonra üretimde kullanacağınız, yani 60 gün sonra üretmeyi ve satmayı öngördüğünüz ürünler içindir. Satış Tahminleri, her ay gerçekleşen üretim ve satış rakamları güncellenerek, her ay aynı disiplin ile yürütülür. Üretim planına alınan ürünler, belirlenen kalite kriterleri doğrultusunda üretimi sonrasında lojistik birimine teslim edilir. Lojistik birimi de kendisine bildirilen sevkiyat emirlerinden hareketle ürünlerin depodan müşteri bazında toplanmasını, paketlenmesini ve sevkini gerçekleştirir.
İş modelimiz iki modelin hibrit bir modelidir:
Siparişe üretim
Siparişin geldiği andan başlayarak, müşterilerimizin taleplerini stoklarımızdan ve/veya üretim planına dahil edip, bir termin tarihi belirlenir. Bu terminler, Müşteri Hizmetleri tarafında müşteriler ile de paylaşılmakta ve gerektiğinde güncellenmektedir.
Stoğa üretim
Siparişin olmadığı durumlarda, mevcut makina ve insan kaynağının verimli kullanılması esasından hareketle stoğa üretim yapılır. Hangi ürünlerin stok amaçlı üretileceği önemlidir. Burada kriterimiz ise, geçmiş yıllardaki satışlarımızın yüzde 80'ini oluşturan ve hızlı hareket gören ürünlerden üretmek ve stoklamaktır. Ürün grupları bazında, stok hedefimiz 27 günün üzerine çıkmamaktır.
Yakın dönemde depolarınızda ne tür bir yatırıma imza attınız? Hız, hatasız depolama, doğru sevkiyat, iş güvenliği, vb. ne gibi avantajlar sağladı?
Maliyet avantajı, doğru, güvenilir ve risksiz depolama ihtiyaçlarımız doğrultusunda 2022 yılı sonunda kendi sahamızda 5.000 metrekarelik ham madde depomuzu devreye aldık. Polimer bazlı ürünleri depoladığımızdan, bu yeni depo yatırımı ile yangın algılama ve sprinkler sistemine sahip iş güvenliği riskleri minimize edilmiş bir yapı oluşturduk. Hem Çerkezköy hem de Şanlıurfa tesislerimize dökme olarak gelen ham maddeler için otomatik streç makinası temin edilerek kapasite artışı ile birlikte güvenli istifleme ve depolama kabiliyetimizi artırdık. Yeşil lojistik kapsamında yeni ham madde depomuzda kullanılan forkliftlerimizin bir kısmını mazotlu yerine elektrikliye çevirerek karbon emisyonunu azalttık.
İç lojistik süreçlerinizde ve depolarınızda süreci otomatikleştiren ne tür teknolojiler kullanılıyor?
Bunun için ERP sistemiyle entegre WMS yazılımlarını ve el terminallerimizi kullanıyoruz. WMS sistemi ile malzeme talepleri kağıt kullanılmadan dijital ortamda yapılıyor. Üretim operasyonu sonrası işlenen ürünler el terminallerine yansıtılıyor; böylece gerek kalite kontrol gerekse lojistik operatörlerinin üretimden ne zaman malzeme alması gerektiği sistemsel olarak takip edilebiliyor.
Devreye alınan otomatik streç makinaları ile ham madde depolarında geçtiğimiz dönemlerde manuel yapılan paletli paketleme ve istif süreçlerinde hem verimlilik hem kalite hem de iş güvenliğine katkı sağlanmış oldu. Üretim-depo arası taşıma israflarını azaltmak amacıyla tow-truck sistemi kullanıyoruz. 2025 stratejimiz kapsamında AGV sistem araştırmaları ve fizibilite çalışmalarına da devam ediyoruz.
Depo yönetim yazılımlarınız (WMS) ve ERP entegrasyonu üretim süreçlerine ne tür katkılar sağlıyor?
WMS sistemi ile stok yönetimi ve envanter doğrulaması anlık yapılabiliyor. Fabrikaya ilk ürün giriş aşamasından itibaren el terminalleri ile raflarımıza giren ürünler; üretimde mamule dönüştürülme, iç lojistik ile depoya transfer ve nihai müşteriye ulaştırılma aşamalarının tamamında sistem kullanılıyor. WMS sistemi yıl sonu stok sayımlarında bindelik dilimlerde sayım farkını desteklemekle birlikte, tek etkisi envanter yönetimi değil. Aynı zamanda üretimde işlenen ürünlerin kalite kontrol tarafından sistemsel onayı yapılmadan depoya çıkışı engellendiği için kalite farkındalığı noktasında da olumlu etkisi oluyor. Depolarda yürütülen süreçlerin, kişiye bağımlılığı azaltarak hatanın önüne geçip, operasyonlarımızı hızlı gerçekleştirmemizi sağlıyor. Lot bazlı takip, FIFO'ya uygun öneri sunma gibi fonksiyonlarla kontrol edilebilirliği, izlenebilirliği ve veri doğruluğunu artırıyor. Tüm işlemler entegre sistemlerde gerçekleşiyor olduğundan bekleme ve zaman kayıplarının da önüne geçiliyor. ERP yazılımları ile operasyonun doğru şekilde bütçelenmesi ve maliyetlenmesi yapılabiliyor. ERP programımız ile fire, duruş, OTIF, ağırlık sapma, vb. anahtar performans göstergelerini anlık takip edebiliyoruz. Her iş emrinin ayrı maliyetlendirme yapılmasına olanak sağladığından iyileştirme yapılması gereken alanlar kolaylıkla tespit edilebiliyor.
2023 yıl sonu hedefleriniz nelerdir?
Tüm fabrika yerleşim düzeninin gözden geçirilmesi, büyüme ve kapasite artırımı yolundaki potansiyelimizi bir yol haritası ile netleştirmek hedefindeyiz. 2024 – 2025 yılına ait İç Lojistik Malzeme Hareketleri Eylem Planı'nı oluşturuyoruz. Forklift hareketlerinin mümkün olduğunca azaltıldığı, forklift free bir fabrika olma yolunda ilk adımların atılmasını hedefliyoruz. Lojistik operasyon sahaları ve depo alanlarında da verimi artırıcı yeni teknolojilerin, istifleme ve taşıma yöntemlerini de kapsayacak bir dönüşüm planı hazırlanması da planlarımız arasında bulunuyor. İş Zekası [BI – Business Intellegence] kullanımını tüm birimler için etkin ve verimli hale getirmek de bizim önceliklerimiz arasında. Aslında bu çalışmaların hepsi büyük resmin birbirini tamamlayan parçaları. Bunları başaracak bir ekibin de gerekliliğinden hareketle, İnsan Kaynakları liderliğinde insana yatırım, eğitim ve gelişim projelerinin de kesintisiz şekilde devam etmesi bizim için son derece önemli.
ÜMİT ALİ ÖZKAZANÇ KİMDİR?
Endüstri Mühendisiyim. 2020 yılından bu yana GF Hakan Plastik'te, Tedarik Zinciri ve Operasyonlar Direktörü olarak görev yapıyorum. Üniversite sonrası, kariyerimin ilk 5 yılında üniversitede akademisyen olarak çalıştım. Ardından 20 yılı aşkın süredir, farklı şehir, ülke ve kurumsal firmalarda Tedarik Zinciri Yönetimi, Operasyonel Mükemmellik ve Operasyonlar Yönetimi'nde farklı rollerde ve projelerde görev aldım.
