Banyo, mutfak, spa, havuz gibi ıslak hacimlerde güvenlik, konfor ve estetik üçgeninde doğru kararlar almak hayati önem taşıyor. Decofemme İç Mimarlık Kurucusu Yüksek İç Mimar Tülin Gazi Özcan, malzeme seçiminde kaymazlık sınıfları, yüzey dokuları ve hijyenik özelliklerin yanı sıra, ticari ve konut projelerinde tasarım önceliklerinin nasıl değiştiğini bizlerle paylaştı. Ayrıca sürdürülebilir malzeme kullanımı, su yalıtımında dikkat edilmesi gereken teknik detaylar, renk ve aydınlatma tercihleri ile dijitalleşmenin ıslak zeminlerdeki rolünü de değerlendirdi.
FOTO: Decofemme İç Mimarlık Kurucusu Yüksek İç Mimar Tülin Gazi Özcan
Islak zemin tasarımında en önemli kriterler nelerdir? Kullanıcı konforu, güvenlik ve ergonomi açısından hangi standartlar dikkate alınmalıdır?
Islak zemin tasarımında en önemli kriter malzeme seçimidir. Porselen, seramik ve doğal taş gibi suya ve neme dayanıklı malzemeler tercih edilir. Bu malzemelerin seçiminde güvenlik ve konforun sağlanabilmesi için kaymayı önleyici seçimlerin yapılması gerekmektedir. Kullanılacak yere uygun R değerine (kaymazlık sınıflandırması) uygun malzeme seçiminin yapılması, zemin eğiminin doğru ayarlanması, mat yüzeylerin tercih edilmesi ve doğru aydınlatma yapılması önemlidir.Temizliği kolaylaştırmak ve hijyeni sağlamak için gözeneksiz yüzeylerin tercih edilmesi ve derz aralıklarının minimum tutulması da önem taşımaktadır.
Kaymaz zeminler için hangi malzemeler önerilir? Malzeme seçiminde dayanıklılık, hijyen ve bakım kolaylığı nasıl sağlanır?
Kaymaz zeminlerde mat yüzeyli ve dokulu özellikle R10 ve üzeri kaymazlık sınıfındaki seramik karolar seçilebilir, Granit bazalt gibi doğal taşlar asit yıkama, kumlama veya fırçalama gibi yüzey işlemlerinden geçtikten sonra kaymaz zeminlerde kullanılabilir. Bunların yanı sıra epoksi, vinil, ahşap ve kompozit malzemeler, beton, mikrosement gibi malzemeler kaymaz zeminler için önerilebilir. Bu malzemelerden epoksi ve vinil gibi gözeneksiz yüzeyler hijyen ve bakım kolaylığı açısından öne çıkmaktadır.
Islak zeminlerde su yalıtımı ve yüzey kaplamalarında dikkat edilmesi gereken teknik detaylar nelerdir?
Su yalıtımında sürme esaslı su yalıtım ürünleri (likit membranlar), bitümlü membranlar, çimento esaslı yalıtım malzemeleri kullanılabilir. Su yalıtımından önce yüzeyin temiz ve pürüzsüz halde olması önemlidir. Duvar ve zemin birleşimlerinde yalıtım bantları, derz aralarında elastik dolgu malzemeleri kullanılması sızdırmazlığı arttırır. Eğer ıslak zeminlerde doğal taş gibi gözenekli malzemeler kullanılmış ise su itici yüzey koruyucuların kullanılması önemlidir.
Ticari ve konut projelerinde ıslak zemin tasarımı nasıl farklılaşır? Kullanım yoğunluğu malzeme ve tasarım tercihini nasıl etkiler?
Ticari projelerde (alışveriş merkezleri, oteller, restoranlar, spor salonları vb.) dayanıklılık, güvenlik ve hijyen en önemli kriterlerdir. Yüksek yaya trafiğine uygun, kaymaz (R11 ve üzeri), aşınmaya dayanıklı ve kolay temizlenebilir malzemeler tercih edilir. Epoksi ve poliüretan zemin kaplamaları uzun ömürlü ve hijyenik olmaları nedeniyle sıkça kullanılırken, büyük ebatlı seramikler ve vinil kaplamalar bakım kolaylığı sağlar. Hastane, spa ve havuz gibi hijyenin kritik olduğu alanlarda antibakteriyel özellikli malzemeler öne çıkar. Konut projelerinde ise estetik ve konfor ön plandadır. Kullanım yoğunluğu daha düşük olduğu için porselen, seramik, doğal taş ve ahşap görünümlü kaplamalar gibi dekoratif malzemeler yaygın olarak tercih edilir. R9-R10 kaymazlık seviyesi yeterli olurken, sıcaklık hissi ve kişisel zevkler belirleyici faktörlerdir. Özetle, ticari alanlarda işlevsellik, dayanıklılık ve hijyen, konutlarda ise konfor, estetik ve bireysel tercihler önceliklidir.
Aydınlatma, renk ve doku seçimleri, ıslak hacimlerin algısını ve kullanıcı deneyimini nasıl etkiliyor?
Aydınlatma, renk ve doku seçimleri, ıslak hacimlerde görselliğin yanı sıra güvenlik, konfor ve kullanıcı deneyimini de etkiler. Doğru aydınlatma, alanın genişlik ve derinlik algısını belirler; doğal beyaz ışık küçük banyoları ferah gösterirken, sıcak sarı ışıklar daha samimi bir atmosfer yaratır. Duş alanlarında suya dayanıklı IP dereceli aydınlatmalar tercih edilmeli, LED şeritler ve gömme spotlar mekâna derinlik ve lüks bir his katmalıdır. Açık renkler alanı geniş ve temiz gösterirken, koyu tonlar daha dramatik bir hava katar. Soğuk renkler sakinleştirici, sıcak tonlar ise davetkâr bir etki yaratır. Mat ve dokulu yüzeyler kaymazlık sağlayarak güvenliği artırırken, parlak yüzeyler modern bir görünüm sunsa da kayma riski oluşturabilir. Bu nedenle, ıslak hacimlerde aydınlatma, renk ve doku seçimleri hem işlevsellik hem de estetik bütünlük gözetilerek planlanmalıdır.
Sürdürülebilir ve çevre dostu ıslak zemin tasarımı için hangi malzemeler ve yöntemler tercih edilmelidir?
Sürdürülebilir ıslak zemin tasarımı, doğal kaynak kullanımını minimize eden, atıkları azaltan ve uzun ömürlü malzemelerle çevre üzerindeki etkiyi en aza indiren bir yaklaşımdır. Malzeme seçiminde, geri dönüştürülmüş seramik ve porselen karolar, doğal taşlar ve linolyum gibi biyolojik esaslı zemin kaplamaları tercih edilebilir. Düşük VOC içerikli derz dolgu malzemeleri, yapıştırıcılar ve su yalıtım ürünleri, iç mekan hava kalitesini koruyarak insan sağlığına zararlı gaz salınımını minimuma indirir. Aynı zamanda, enerji ve su tasarrufu sağlayan teknolojilerle desteklenen bu tasarımlar, hem çevre dostu hem de ekonomik çözümler sunar. Örneğin, gri su geri dönüşüm sistemleri sayesinde duş ve lavabo suları arıtılarak yeniden kullanılabilir. Su tasarruflu bataryalar, düşük akışlı duş başlıkları ve otomatik sensörlü musluklar sayesinde su tüketimi ciddi oranda azaltılabilir.
Akıllı banyo ve mutfak sistemleri, ıslak zemin tasarımında nasıl bir dönüşüm sağlıyor? Dijitalleşmenin etkileri nelerdir?
Akıllı banyo ve mutfakların Islak zeminlerinde, akıllı termostatlarla kontrol edilen zemin ısıtma sistemleri, nem algılayabilen yüzey teknolojileri ve hareket sensörlü aydınlatmalar kullanılabiliyor ve bu sayede konfor, güvenlik ve enerji tasarrufu sağlanabilir.
