ICC Teknoloji Kurucusu ve Endüstri 4.0 Danışmanı Tamer Yiğit, Türkiye’nin büyük otomobil fabrikalarından birinde gerçekleştirdikleri bir uygulamayı anlatarak, “Çalıştığımız bir sensör markasıyla birlikte, otomobil fabrikasının üretiminde kullanılan elektrik motorlarının titreşimlerini ve motorların gövde sıcaklıklarını ölçtük.
Eğer bir motorun titreşimi ve gövde sıcaklığı artarsa, orada mekaniksel olarak bir sorun var demektir. Sensörlerle titreşimi ve sıcaklık değerleri ölçüldü, SCADA aracılığıyla da kullanıcılara iletildi. Bu noktada Endüstri 4.0’ın en alt katmanını oluşturduk. Operatör, motor bozulmadan önce haberdar oldu ve bu sayede üretim kayıplarından kurtuldu. Bu yatırımı yaparken yöneticisine, patronuna yatırımı geri kazandık, üretim kaybımız oluşmadı bilgisi raporlandı ve Endüstri 4.0 kendini ispatladı.”
IoT kavramı ütopik gibi gelse de aslında cep telefonları ve bilgisayarlar, Endüstri 4.0 uygulamalarında çalışan birer IoT nesnesi. ICC Teknoloji, 100 dolarlık, cep telefonu büyüklüğünde ve biribiriyle haberleşen kartlar üzerinde çalışırken, tüm yerli sektörde, böyle yeni çalışmalara artan bir ilgi var.
Türkiye ortalaması 2,5’ta olsa da, Türkiye Endüstri 4.0’da hızlı yol alıyor. Bir Türk mühendisi, madencilere akıllı baret üretti. Aldıkları nefesten, bulundukları lokasyona, hıza kadar ki süreci izleyen, analiz edip, yöneten bir çalışma.
Yapay zeka uygulamaları
Üretimin her aşamasında yapay zeka uygulamaları olabilir. Örneğin bir kapıyı açmaya çalışıyorsunuz. Siz kapının kolunu tuttuğunuzda, karşıdan başka bir kişi de o kolu ittiriyor ya da çekiyor. O anda vücudunuz çok farklı bir tepki veriyor. Bu öğrenilmişlikten geliyor. Yapay zeka da bu öğrenilmişlikler üzerine üretimin gerçekleştirilmesini sağlıyor. Eğer hızlı tepki vermek, daha çabuk üretim yapmak, kayıpları azaltmak isteniyorsa üretim prosesinde yapay zeka işin içine girmek zorunda. Bunun için öncelikle makinanın öğrenmesini (machine learning) istiyoruz. Aslında buna karşılıklı iki kavram olarak bakılması gerekiyor. Biri makinanın o prosesi nasıl yapacağını öğrenmesi, diğeri de bizim makinayı öğrenmemiz. Bunun içerisinde derin öğrenme (deep learning) geçiyor. Bir üretim prosesi ile ilgili onun hakkındaki bütün detayları bildiğimiz sürece bütün senaryoları oluşturabiliriz. Aslında makinaların düşünebilir hale gelmesi isteniyor. Ama bunu da sağlayabilmek için birçok veriyi almak gerekiyor.
ICC Teknoloji’nin Endüstri 4.0 odaklı projeleri
Yaptığımız uygulamalardan biri kestirimci bakım. Yapılan yatırımı üst yönetime gösterme açısından en iyi yöntemlerden biridir. Bizim temsilcisi olduğumuz Movicon SCADA’nın ek yazılımları var. Bu sayede başarılı uygulamalar yaptık. Bahsettiğim otomobil fabrikasına yaptığımız iyi uygulama örneklerindendir. Bir yanda kestirimci bakım yaparak üretim verimliliği sağlıyoruz ama bunun izlenebilirliği için de bir altyapı oluşturduk. Ayrıca enerji tüketimini kontrol eden Pro.Energy yazılımında her makinanın tükettiği elektrik, su, gaz vb. enerjilerinin tamamını gösterebiliyoruz.
Nesnelerin interneti çalışmaları
Nesnelerin interneti, ABD’de çıkan bir kavram. Örneğin isteniyor ki, buzdolabında peynir bitmeye yakınken, buzdolabı doğrudan markete sipariş versin. Endüstri de bu kavram IIoT, endüstriyel nesnelerin interneti olarak kullanılmaya başlandı. Endüstri 4.0 uygulamalarında çalışan bütün makinalar, bir IoT ya da IIoT’nin bir parçası olmak durumunda.
IoT kavramı ütopik gibi gelse de aslında cep telefonları ve bilgisayarlar birer IoT nesnesi. Bizler otomasyoncular olarak bir şeyler yapmasak bile, Türkiye’de çoğu üniversitenin bir teknoparkı var ve buralarda çalışan şirketlerin çoğu IoT üzerine çalışıyorlar. Temsilcisi olduğumuz markalardan AAEON endüstriyel IoT kartları üretmiş. Müşterimizin talepleri ve araştırmalarımız üzerine eşsiz ürünler verdiğimizi fark ettik. Endüstriyel bilgisayarların satışının yanı sıra bunları da sağlıyoruz.
Yaklaşık 1000 dolar civarında olan endüstriyel bilgisayarlar yerine, cep telefonu büyüklüğünde ve fiyatı 100-120 dolar seviyesinde olan kartlarla benzer işler yapılabiliyor. Düşük maliyetlerle her türlü cihaz birbiriyle haberleşebiliyor. Son zamanlarda gündemimizde olan ve Intel Türkiye ile çalışmaya başladığımız bir konu da yapay zeka. Yapay zeka için düşünmeyi sağlayacak çok basit kartlar var ve biz bunların satışını da gerçekleştiriyoruz.
Bir de "insanların interneti" oluşmaya başladı. Müşterilerimizden biri madenler için "akıllı baret" ürününü yaptı ve baretin üzerinde bizim kartımızı kullandı. Ürün şunu yapacak; bareti takan kişi maden içerisinde ne kadar derinliğe inerse insin, bulunduğu lokasyon merkezden kontrol edilebilecek. Hareket edip etmediği, belli sensörlerle nefes alıp almadığı da takip edilebilecek. Kişiye özel bir baret olduğu için izlediği yol, attığı adım gibi bütün yol haritasını da çizecek. Bunun patenti bir Türk şirketine ait. Buradan görüyoruz ki, zaman içinde ülkemizde de IoT konusunda gelecek vadeden atılımlar gerçekleşiyor.
