Dünyadaki ve Türkiye’deki yenilenebilir enerji sektöründeki gelişmeleri yakından takip ederek portföyündeki santrallere işletme&bakım hizmeti sunan Kontek Energy, 2017 yılını 100 MWp’lik bir portföye ulaştı. Markanın yeni dönem hedefi ise bu rakamı 200 MWp’e çıkarmak. Santrallerin performansını doğru bir şekilde analiz etmek ve izlemek için Meteocontrol firmasını partner olarak seçen Kontek Energy, sahadaki dataların alınmasına, depolanmasına ve emniyetli bir şekilde saklanmasına önem veriyor. Markanın yeni dönem hedeflerini konuşmak amacıyla bir araya geldiğimiz Kontek Energy Enerji ve Otomasyon İş Geliştirme Attila Yapar ve Kontek Energy Enerji ve Otomasyon Direktörü Lütfi Yücel, yeni dönemde işletme bakımın önemini anlatabilecekleri, güncel standartlarda beklentisi olan yatırımcılara hizmet vermek istediklerini söylüyor.
Kontek Energy’nin kuruluşundan ve geldiği noktadan kısaca bahsedebilir misiniz?
Attila Yapar: Uzun zamandır dünyadaki ve Türkiye’deki yenilenebilir enerji ve özellikle de GES sektörünü yakından takip eden firmamız, Türkiye’de sektörün nereye gidebileceğini ve nelere ihtiyacı olabileceğini önceden görerek, Kon-tek Otomasyon bünyesinde, Enerji ve Otomasyon iş birimini 2017 yılı başında kurdu. Kontek Energy markası bu iş biriminin yenilenebilir enerji alanındaki markasıdır. Kurulduğumuzda ilk yıl için hedefimiz 100MWp’lik bir portföye ulaşmaktı. 2017 yılı sonunda hedefimize ulaştık. Kon-tek Energy olarak ikinci yılımıza girdik ve 2018 yılı içerisinde yeni hedeflerimizi hayata geçirmeyi planlıyoruz.
Güneş Enerji Santralleri için pek çok başlıkta hizmet sunuyoruz. Öncelikle GES sahalarının uzaktan izleme ve otomasyon alt yapısı kurulumunu hayata geçiriyoruz. Ayrıca sahaların uzaktan izlenmesi, koruyucu periyodik bakımların yapılması, düzeltici bakımların gerçekleşmesi, önleyici bakım faaliyetlerinin yapılması gibi alanlarda faaliyet gösteriyoruz. Güneş enerjisi için en önemli konulardan biri olan temizlik konusunda da aktif olarak çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Örneğin; PV Modül temizliği, saha kurulumlarında panellere gölge yapma ihtimali olan yabani ot temizliği bu hizmetlerimizin içerisinde yer alıyor. Saha performansını artırıcı çözümler sunmamız ise sektörün en önemli ihtiyaçlarından biri olarak öne çıkıyor.
2017 yılında yer aldığınız projelerden kısaca bahsedebilir misiniz?
Attila Yapar: Kontek Energy olarak yola, sektörün dünya çapında büyük oyuncularından olan Hanwha Q Cells’in Burdur, Yozgat ve Kahramanmaraş sahaların izleme&raporlama ve işletme&bakım hizmetlerini vermeye başlayarak çıkmıştık. 2017 yılı içinde Hanwha Q Cells in Türkiyede’ki faal tüm sahalarını portföyümüze dahil ettik ve 2018 yılı için de dahil etmeye devam ediyoruz. Şu an Q Cells’in Türkiye’nin 9 farklı lokasyonunda yaklaşık 53 MWp lik portföyü yönetiyoruz. Bunun dışında Konar Enerjinin 7 farklı lokasyonda yaklaşık 30MWp sahasını yönetiyoruz. Limak Yenilebilir Enerji 5,7 MWp, Akfen Yenilebilir Enerji 5,6MWp, JTİ, Esan-Eczacıbaşı, Karçel- Egekar 2017 yılında içinde olduğumuz projelerden.
İşletme & Bakım faaliyetlerinin santralin verimliliğe olan katkısı nedir? İşletme bakım hizmetlerine hangi başlıklar giriyor?
Attila Yapar: GES projeleri, yapısı gereği sadece “Güneş Var Oldukça” üretim yapan sahalardır. Dolayısı ile enerji üretme potansiyelinizin yani güneş ışınımın olduğu her daim kesintisiz üretim yapmak ana hedef. Bu sayede yatırımcı yaptığı yatırım geri dönüşünü ön gördüğü sürede geri alabilir.
İzmir’de bulunan monitoring ve raporlama merkezimizden her an santraller izlenmektedir. Bu izleme sırasında inverterler arası, stringler arası üretim farklılıkları varsa, herhangi bir sebepten üretim olması gerekenden az ya da santral enerji üretmiyorsa hemen detaylı ön analizler yapılıp, santralin maksimum verimde çalışması için yapılması gerekli aksiyonlar için planlama yapılarak saha işletme-bakım mühendislerimiz bilgilendirilir ve en kısa sürede sahaya giderek probleme müdahale ederler.
Her ay sonu portföyümüzde bulunana santrallerin, dizayn aşamasındaki Simülasyon programlarından (PV syst gibi) hesaplanan PR (Performans Ratio) ve Üretim Değerleri ile gerçekleşen PR ve Üretim Değerleri karşılaştırılır. O aya ait planlı- plansız şebekeden kaynaklı enerji kesilmeleri, ekipmandan kaynaklı üretim kayıpları, vs detaylı incelenir. Bu analizler sonucunda sahada ölçüm, incelemeye ihtiyacı olduğu ortaya çıkarsa, İşletme Bakım Mühendisleri bilgilendirilerek sahada inceleme yapması istenir. Bu inceleme sonucunda performansı etkileyen bir sorun bulunursa, hemen müdahale edilir. Özetle santral her han kontrolümüz altındadır.
Periyodik ve önleyici bakımlarla, hedefimiz sahalarda olası arıza ve üretim kayıplarını minimize etmektir. Özetle amacımız GES’in öngörülen üretimi sürdürülebilir halde devam ettirmektir.
Santrallerin izleme kısmıyla ilgili nasıl çalışmalar gerçekleştiriyorsunuz? Bunun için hangi yazılımı tercih ettiniz?
Lütfi Yücel: Santrallerin izleme kısmında; işin performansını analiz ediyor olmanız ve bu performans analizini iyi yapabilmeniz içinde doğru bir şekilde santralleri izliyor olmanız gerekiyor. Tüm bunları yaparken size analiz imkanları sunan bir software programını tercih etmeniz gerekiyor. Biz bu konuda 2016 yılından itibaren çalışmalara başladık ve bu organizasyonu daha profesyonel anlamda hayata geçirebilmek için 2017 yılında bu organizasyonu daha profesyonel anlamda yapabilmek için “Meteocontrol” firmasını kendimize partner olarak seçtik. Bu anlaşma ile amacımız profesyonel bir yazılım ile tesislerin performanslarını izliyor olmaktı. Seçme nedenimiz bize profesyonel tool’larla santralin performansını izleme kabiliyetini sunmasıdır. Türkiye’de de bu anlamda Meteocontrol’un yüksek olasılıkla portföy olarak en çok santral sahibi olan firma bizizdir. Bizim öne çıkarmaya çalıştığımız bu software’in becerileri ile santrallerin performans analizini doğru bir şekilde yapmaktır. Sahadaki dataların sağlıklı bir şekilde alınması, depolanması ve emniyetli olmasıdır.
Meteocontrol Software’in diğer yazılımlardan ayrılan özellikleri nelerdir?
Lütfi Yücel: Biz sahaların izleme, raporlama ve işletme bakımı dediğimiz zaman; bir kişinin sürekli monitöre bakmasını ve herhangi bir arıza durumunda bakım mühendisinin sahaya giderek çözüm getirmesini anlıyoruz. Oysa biz bu şekilde yaklaşmıyoruz ve işimizin bir parçası olduğunu düşünüyoruz. Bu saha tasarlanırken nasıl üretim yapacağını hesaplıyoruz ve en yakın değerlerini simülasyon programları ile ortaya koyuyoruz. Büyük yatırımcıların kabul ettiği büyük yazılımlar ile bir yıl boyunca ne kadar enerji üreteceğini görebiliyorsunuz. Santral kurulduktan sonra ise hedeflediğiniz enerjiyi üretip üretemeyeceğinizi kontrol etmeniz gerekiyor. Hedeflediğiniz rakama ulaşabilmek içinse işletme bakım anlamında yapmanız gerekenler ön plana çıkıyor. Herhangi bir arıza durumunda sahaya gidip çözmeniz şart. Ancak biz diyoruz ki arıza bir sonuç. Önce periyodik bakımlar yapılmalı, sahaların teknik analizleri yapılmalı ve sonuçları yatırımcıya iletilmelidir. Biz kısaca yatırımcının hedeflenen süre içerisinde yatırımın kendisini amorti etmesini sağlayacak aktiviteler yapıyoruz.
Kontek Energy’nin bünyesinde kaç kişilik bir ekip görev yapıyor?
Attila Yapar: Kontek Energy olarak iki merkez lokasyonumuz bulunmakta. Birinci lokasyonumuz izleme ve raporlama mühendislerimizin bulunduğu İzmir ofisimiz. Burada izleme ve raporlama için iki mühendisimiz ve işletme-bakım için 1 mühendisimiz görev yapmakta. İşletme Bakım olarak, GES sahalarına hâkim bölge olarak Konya’yı gördüğümüz için Konya’yı İşletme-Bakım merkezi olarak seçtik. Burada da işletme bakım yöneticimizle birlikte 2 mühendis, 1 tekniker ve 1 idari personelimiz bulunmakta. Bu iki merkez dışında portföyümüzdeki sahaların olduğu bölgelerde; Burdur’da 2 mühendis, Kayseri ve Yozgat’ta 2 mühendis, Kahramanmaraş’ta 1 işletme bakım mühendisimiz bulunmakta. Toplam da 20 kişiye yakın bir kadro ile hizmet vermekteyiz.
Güneş enerjisinde bakım ve işletme alanında hizmet veren pek çok firma bulunuyor. Siz hangi özelliklerinizle diğerlerinden ayrılıyorsunuz?
Attila Yapar: Öncelikle hep vurguladığımız gibi yaklaşık 25 yıllık Endüstriyel Otomasyon ve Elektrik Mühendisliği alt yapımız var. Sahaları çok iyi bir software ile IEC standartlarında izliyoruz. Bu sayede iyi bir analiz yapma şansımız oluyor.
Bu işe ilk adım attığımızda eğitimin önemini çok iyi bildiğimiz için Mühendis kadromuz TÜV Rheinland’dan 1 haftalık uygulamalı PV Uzmanlık sertifikası eğitimi aldılar ve hepsi de eğitim sonundaki sınava girerek PV Uzmanlık Sertifikasını almaya hak kazandırlar. Ayrıca Tüm İşletme- Bakım Mühendislerimiz YG işletme sorumluluğu sertifikalı, teknikerlerimiz de EKAT belgelidir.
Arıza olduğunda müdahale yapmaktan ziyade önleyici periyodik bakımlarla arıza ihtimallerini minimuma çekmeyi hedefliyoruz. Anında müdahale yapabilmek için, işletme bakım mühendislerimiz sahalara yakın noktalarda konuşlanmış durumdalar.
Yedek parça yönetimi önem verdiğimiz bir diğer konu. Ayrıca bir GES sahasına teklif vermeden önce teknik due diligence yaparak, nasıl bir tesise teklif vereceğimizi değerlendiriyoruz. Bu değerlendirme sonucunda hazırladığımız raporda, saha teklif verme kriterimizin altında ise, yatırımcıya O&M işinden önce nelerin yapılması gerektiğini hakkında bir rapor hazırlıyoruz. Ancak bu iyileştirmeler yapıldıktan sonra sahaya O&M hizmeti verebileceğimizi söylüyoruz. İyileştirme çalışmaları için isterse bizden de destek alabiliyorlar. Bunların dışında kestirimci bakım için yeni bir software yazılımının da geliştirilmesi için Ar-Ge çalışmalarımız devam ediyor.
2018 yılı hedeflerinizi ve projeleriniz öğrenebilir miyiz?
Attila Yapar: 2018 yılındaki hedefimiz 200 MWp’lik bir portföye ulaşmak. Ulaşmak istediğimiz yatırımcı profili ise, GES sahalarında işletme bakımın önemini anlatabileceğimiz, güncel standart ve normlarda hizmet beklentisi olan, kurumsal yatırımcılar.
2017 yılında bildiğiniz gibi GES kurulumunda çok büyük bir patlama yaşandı. Zaman baskısı ile yapılan bu santrallerin ne yazık ki büyük bir kısmı hem kullanılan ekipmanlar (PV panel, konstrüksiyon vs), hem de kısa sürede bitirme baskısından işçiliklerde uyulması gereken standartların altında imalatlar yapıldı. 25 yıl kesintisiz çalışması öngörülen bu GES yatırımlarının büyük bir kısmında sorunlar çıkabileceğini, ya da beklentinin altında üretim olacağını öngörüyoruz. Santrallerdeki olası bu performans kayıplarının anlaşılabilmesi ve iyi analiz edilerek sorunların tespiti ve rehabilitasyonu konusunda da İzleme-Raporlama ve İşletme Bakım firmalarına çok işler düşeceğini düşünüyoruz. Bu anlamda sektörün işlerini iyi yapan O&M firmalarına çok ihtiyacı olacak.
