Tekin Mimarlık ve Mühendislik Genel Müdürü Sadi Özsaraç, yeni Yapı Denetimi Yönetmeliği’ni inşaat mühendisliği perspektifinden kaleme aldı. Binalarda 15 yıl sorumluluk dönemi, komşu yapıları koruyan yeni kurallar ve güçlendirme projelerine getirilen yüksek denetim standartlarıyla sektörde adeta yeni bir çağ başlıyor. Özsaraç’a göre bu düzenleme, yapı güvenliği açısından olduğu kadar mühendislik sorumluluğu bakımından da devrim niteliğinde.
FOTO: Tekin Mimarlık ve Mühendislik Genel Müdürü Sadi Özsaraç
Hepimiz bir ev sahibi olmanın, güvenli bir çatı altında yaşamanın hayalini kurarız. Peki, satın aldığımız ya da kiraladığımız o evin kapısını kapatıp içeri girdiğimizde gerçekten ne kadar güvendeyiz? Yakın zamanda sessiz sedasız yürürlüğe giren yeni Yapı Denetimi Yönetmeliği, bu soruya verdiğimiz cevabı kökünden değiştirecek güce sahip. Artık inşaat sektöründe "yap-boz" devri kapanıyor ve hem müteahhitler hem de denetim firmaları için çok daha uzun soluklu bir sorumluluk dönemi başlıyor. Gelin, bir inşaat mühendisi gözüyle bu değişikliklerin hayatımıza getireceği o çarpıcı yeniliklere birlikte bakalım.
1. "15 Yıl Garantisi": Sadece Beyaz Eşyada Olmaz!
Yönetmeliğin belki de en devrimci maddesi bu. Bugüne kadar bir bina bittikten ve iskanı alındıktan sonra denetim firmasının sorumluluğu büyük ölçüde tamamlanmış sayılıyordu. Artık değil! Yeni düzenlemeye göre, bir bina teslim edildikten sonraki 15 yıl içinde taşıyıcı sistemindeki bir kusurdan dolayı (örneğin depremde) yıkılırsa, o binanın denetimini yapan firmanın faaliyet belgesi iptal edilecek.
- Peki, bu bizim için ne anlama geliyor? Bu, denetim firmalarının artık günü kurtarmak için değil, onyıllar sonrasını düşünerek denetim yapmak zorunda kalması demek. Kullanılan betonun kalitesinden demirin doğru bağlanmasına kadar her aşama, "15 yıl sonra da ayakta kalmalı" bilinciyle denetlenecek. Bu, binalarımız için adeta uzun vadeli bir "kalite garantisi" anlamına geliyor.
2. "Komşun da Güvende Olacak!" Kuralı
Şehirlerde, özellikle dip dibe inşaatların yapıldığı yerlerde en büyük kabuslardan biri, yeni bir binanın temel kazısı sırasında yandaki binanın zarar görmesidir. Yeni yönetmelik bu konuya da neşter vuruyor. İnşaat sırasında komşu bir binaya en ufak bir zarar verilmesi durumunda, denetimi yapan firmanın lisansı anında iptal edilecek ve devlete verdiği teminata el konulacak.
- Peki, bu bizim için ne anlama geliyor? Evinizde otururken yan parselde başlayan bir inşaat yüzünden endişe içinde günlerinizi geçirme dönemi bitiyor. Artık her mühendis ve müteahhit, kendi projesi kadar komşusunun projesini de düşünmek zorunda. Bu, daha titiz zemin etütleri, daha sağlam temel sistemleri ve daha özenli bir çalışma demek.
3. "Güçlendirme" Artık Daha Güçlü
İşte bu madde, şahsen en çok önemsediğim ve mesleki olarak beni en çok heyecanlandıran değişikliklerden biri. Ülkemizin bir deprem gerçeği var ve mevcut yapı stokumuzun sağlığı, geleceğimiz için en kritik konu başlığı. Biz Tekin Mimarlık Mühendislik olarak yıllardır tam da bu alanda, yani yapıların güçlendirilmesi ve tarihi eserlerin restorasyonu gibi hassas konularda hizmet veriyoruz.
Bu tecrübeyle rahatlıkla söyleyebilirim ki, bir binayı doğru tekniklerle "güçlendirmek", en az onu sıfırdan yapmak kadar karmaşık ve derin bir mühendislik bilgisi gerektirir. Ancak bugüne dek güçlendirme projeleri, ne yazık ki denetim aşamasında yeterli ciddiyeti göremiyordu. Yeni yönetmelik, güçlendirme projelerinin denetim bedelini, yapının toplam maliyetinin en az %25'i gibi ciddi bir orana bağlayarak bu algıyı kökünden değiştiriyor.
· Peki, bu ne demek? Bu, artık güçlendirme projelerinin "ikinci sınıf iş" olarak görülmeyeceği; proje aşamasından uygulama bitimine kadar çok daha titiz denetleneceği anlamına geliyor. Bu, sadece bizim gibi bu işe gönül vermiş firmalar için değil, eski ama sağlam binalarda güvenle oturmak isteyen tüm vatandaşlar için atılmış devrim niteliğinde bir adımdır.
4. Küçük İnşaatlara Bürokratik Kolaylık
Tüm bu sıkılaştırmaların yanında, vatandaşın işini kolaylaştıran bir adım da atıldı. 500 metrekareye kadar olan (yaklaşık 4-5 daireli bir apartman) inşaatlar için yapı denetim firması bulma zorunluluğu, Bakanlığın elektronik atama sisteminden çıkarıldı. Artık yapı sahibi, istediği denetim firmasıyla doğrudan anlaşabilecek. Bu, özellikle kendi küçük arsasında ev yapmak isteyenler için bürokrasiyi azaltan bir gelişme.
Sonuç - Geleceğe Bakış
Özetle, Yapı Denetimi Yönetmeliği'ndeki bu yeni adımlar, inşaat sektöründe bir zihniyet devriminin habercisi. Kâğıt üzerinde kalan kuralların yerini, ağır ve uzun vadeli sorumluluklar alıyor. Bu, hem biz mühendisler için mesleki saygınlığımızı ve sorumluluğumuzu artıracak hem de ev sahibi olan veya olmayı hayal eden milyonlarca vatandaş için daha güvenli bir gelecek inşa edecektir. Artık bir binanın karnesi, sadece iskân ruhsatı değil, o binayı yapan ve denetleyenlerin imzasının taşıdığı 15 yıllık ağır sorumluluktur.
