Çevre Peyzaj Kurucusu, Yüksek Peyzaj Mimarı E.Dilşen Kara, "Peyzaj ve Yeşil Çatıların Mimari Projelere Entegrasyonu" konulu teknik bir makale kaleme alarak, "Günümüzde fiziksel çevre koşulları nedeniyle insanların yaşam kalitesindeki olumsuz gelişmeler oldukça sık rastlanan bir durum olmaya başlamıştır. Yaşam kalitesinin yeniden kazanılması ve artırılması yönünde olumlu gelişmeler elde edilmesinde, bütün tasarımcılar gibi peyzaj mimarlarının da önemli bir rolü vardır." açıklamasında bulundu.

FOTO: Çevre Peyzaj Kurucusu, Yüksek Peyzaj Mimarı E.Dilşen Kara

Yeşil Alan İhtiyacı Şart Yeşil Alan İhtiyacı Şart

Günümüzde fiziksel çevre koşulları nedeniyle insanların yaşam kalitesindeki olumsuz gelişmeler oldukça sık rastlanan bir durum olmaya başlamıştır. Yaşam kalitesinin yeniden kazanılması ve artırılması yönünde olumlu gelişmeler elde edilmesinde, bütün tasarımcılar gibi peyzaj mimarlarının da önemli bir rolü vardır. İnsanlar için sağlıklı yaşam ortamları yaratmak; bunu yaparken de estetik ve fonksiyonelliğin yanında doğallık ve sürdürülebilirliği sağlamak oldukça önemli bir konudur. Peyzaj mimarlığının da bu konular üzerinde çalışan ve üreten bir meslek disiplini olduğu yadsınamaz bir gerçektir.

Peyzaj mimarlığı çalışmalarının, mimari başta olmak üzere diğer mühendislik meslekleriyle paralel ele alınması gerekir. Multidisipliner çalışma ile amaçlanan yaşam kalitesinin artırılması konusunda daha başarılı olunabilir. Peyzaj mimarlığında multidisipliner çalışmanın mutlaka gerekli olduğu konuların başında çatı bahçeleri gelmektedir. Çatı formunun belirlenmesinde mimari ile, yapıya getireceği yükten dolayı inşaat mühendisliği ile, yalıtım, drenaj, ısı-sıcaklık konuları ile de makine mühendisliği ile ortak çalışmalar yürütülmelidir.

Kentlerimizde, şehirlerimizde hatta kırsal yerleşim alanlarında dahi düz çatılı birçok yapı var iken, bu alanların açık ve yeşil alan sistemine dahil edilmesi hak ettiği değeri görmeyen bir yaklaşım olmuştur. Oysaki yapısal malzemeler ile kaplanmış bir çatı yerine “yeşil çatı” olarak değerlendirilen bir çatının sağladığı avantajlar hem ekolojik yönden hem de ekonomik yönden oldukça önemlidir. Yeşil Çatılar estetik ve fonksiyonel olmasının yanı sıra; birçok canlı için doğal yaşam alanı, insanlar için rekreasyon alanı, gürültü engelleyici, su tutma özelliği ile su tasarrufuna yardımcı, oluşturduğu yalıtım sayesinde ısı ve sıcaklık dengeleyici bir peyzaj öğesidir.

Teknik olarak toprak derinliği ve hacmi göz önünde bulundurularak çatı bahçelerini iki başlık altında toplayabiliriz. Toprak derinliği çok olan, üzerinde yer örtücü bitkilerden büyük ağaçlara kadar farklı formlarda bitkilerin yetiştirilebildiği çatı bahçeleri “entansif çatı” olarak adlandırılırken, toprak derinliği olmayan ya da belirli türlerde yer örtücü bitkilerin yetişebileceği kadar az toprak derinliğine sahip çatılar ise “ekstansif çatı” olarak adlandırılır.

Çatının yük taşıma kapasitesi, kullanılabilecek bitki tür ve formları ile drenaj ve yalıtım çözümleri çatı bahçelerinin tasarlanmasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalardır. Çatı bahçesinde yer verilecek fonksiyonların yapılara getireceği yük doğru değerlendirilmeli, taşıma kapasitesi üstünde yük getirecek fonksiyonlara yer verilmemelidir. Yapıya getirilecek fazla yük yapının statiğine ve sürdürülebilirliğine ciddi zararlar verebilir. Kullanılacak bitki türleri de bölgesel olarak farklılık gösteren iklim özellikleri dikkate alınarak belirlenmelidir. Bazı çatı bahçeleri bulunduğu bölgenin genel iklim özelliklerinden daha farklı iklim özelliklerine sahip olabilir. Örnek olarak kent merkezinde birçok yapının bir arada olduğu bir konumda bulunan bir çatı bahçesi yüksek binaların gölgesinde kalmış olabilir ya da diğer binaların konumundan kaynaklı olarak sürekli rüzgâra maruz kalan bir konumda da olabilir. Bu durumlar çatı bahçelerinde bitki türü seçimini etkileyen önemli faktörlerdir. Çatı bahçelerinde önemli bir konu da drenaj ve yalıtım çözümleridir. Çatı yalıtımı doğru yapılmalı ve yalıtıma zarar verebilecek fonksiyonlar uygulama öncesinde değerlendirilerek gerekli tedbirler alınmalıdır. Çatı bahçesinde yer alan bitkilerin ihtiyacından fazla suya, yağmura maruz kalması durumunda drenaj çözümü yapılması ve fazla suyun çatıdan uzaklaştırılması da bir diğer önemli noktadır.

Yeşil çatılar çevreye duyarlı yapılar için (yeşil bina) vazgeçilmez bir uygulamadır. Dolayısı ile de mimarlar tarafından önemsenen bir konudur. Sosyal, çevresel ve yönetim avantajları sunan yeşil çatılar bir yapının “Yeşil Bina Sertifikası” alabilmesine büyük katkı sağlamaktadır.