Enerji sektöründeki yatırımcılara danışmanlık, proje geliştirme, mühendislik, taahhüt ve işletme bakım konularında 20 yıldır hizmet veren TTE Enerji, rotasını Portekiz’e çevirdi. 2022 yılında TTE International Trade Consulting Service LDD firmasını kurduklarını anlatan TTE Enerji Genel Müdürü Ferit Kalfaoğlu, “2022 yılı ocak ayında Portekiz’de TTE International Trade Consulting Service LDD firmasını kurduk. Türkiye’de yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren firmaları, Portekiz, İspanya, Brezilya gibi Güney Amerika ülkelerindeki yatırımcılara ve EPC firmalarına tanıtmayı amaçlıyoruz. Türkiye’deki üreticilerin ürünlerini o pazarlardaki projelerde kullanılmasını hedefliyoruz. Bu doğrultuda Inavitas ve Mazaka firmaları ile anlaşma sağlamış bulunmaktayız. Portekiz’de bu konu ile ilgili ekibimizi genişletmeye başladık. Türk firmaları ve ürünler bilinmediğinden dolayı tanıtım müşteriden sipariş alma zaman almakta. 2023 yılında takip ettiğimiz projelerde siparişlerimizi bekliyoruz” dedi. 

Firmanızın kuruluşundan ve yapılanmasından kısaca bahsedebilir misiniz? 

TTE Enerji 2002 yılından beri, 20 yıldır enerji sektöründeki yatırımcılara danışmanlık, proje geliştirme, mühendislik, taahhüt ve işletme-bakım hizmeti vermektedir. 2800 MWe RES projesi ve 250 MWe civarı arazi ve çatı tipi GES projelerinde, yatırımcılarımıza hizmet vermiş bulunmaktayız. Yaklaşık 5 yıldır devamlı çalıştığımız yurt dışı ve yerli firmalar mevcut. Amacımız doğru proje, doğru etüt ve doğru yatırımı yatırımcılarımıza sunmak ve anlatmak.

Ekibimizin büyük çoğunluğu, mühendis ve teknik eleman ağırlıklı olup, devamlı olarak yenilenebilir enerji sektörüne ilgi duyan genç takım arkadaşları aramaktayız. Devamlı olarak enerji sektörüne ilgi duyan genç çalışma arkadaşları aramaktayız. Deneyimli çalışanlarımız, hızlı bir şekilde, yeni çalışma arkadaşlarımıza liderlik edip, uyum sürecinde destek olmaktadır. Çalışanlarımızın özellikle bilgilenmesine ve eğitimine önem vermekteyiz. Gerek özel kurslara katılıma, gerekse üniversitede yüksek lisans derecesi elde etmelerine destek oluyoruz. Ve en önemlisi çalışların keyifle iş yapmaları bizim için önemli.

Türkiye yenilenebilir enerji alanında önemli çalışmalar gerçekleştiriyor. Siz genel itibariyle sektörle ilgili değerlendirme yapabilir misiniz? 

Yeni çıkan yönetmelikler ve uygulamalar ile enerji üretim piyasasında değişim başladı. 11 Ağustos 2022 tarihinde yayınlanan yeni yönetmelik ile birlikte sanayicilerin kendi enerjilerini üretmelerine yönelik yatırım ve çalışmalar hızlanacaktır. Firmalar en doğru projeye yatırım yapmak için proje geliştirme firmaları ile çalışmalar en doğru yöntemdir. Yani işi ehline bırakmak doğrusudur. 

Yakın gelecekte PTF’den elektrik alma limiti 1 milyon kWh’dan aşağı çekilmesi beklenmektedir. Bu da Sanayi elektrik tarifesinden elektrik tüketen sanayicilerin sayıların azalması ve günümüz itibari ile daha yüksek fiyat olan PTF’den satın almaları anlamına gelecektir. Böylece tarife gurubundaki tüketicilerin sübvanse edilmiş fiyatları, genelde PTF’den elektrik tedarik edenler tarafından karşılanacaktır. Bu da sanayicilerin enerji üretim tesisi yatırımı yapmalarını teşvik etmektedir.
Yatırımcılara proje geliştirirken gerek bağlantı kapasitelerinin belirlenmesi, gerek uygun arazi bulunması, gerekse diğer izinlerin alınması önemli unsurlardır. Bunların hepsinin mümkün olacağı projeler hayata geçecektir. Yatırımcılar da, doğru proje belirlemek ve geliştirmek için bütçe ayırmaları gerekecektir.

Son olarak 11 Ağustos 2022 yılında yapılan Yönetmelik değişikliği ile ilgili yapılanın temel olarak doğru olduğunu, ancak bu yönetmeliğin bu şekilde uygulamaya konmasının, yani geçmişe yönelik hakların geri alınmasının yanlış olduğunu düşünüyorum. Hukuki olarak böyle bir durumun ortaya çıkması yurtdışındaki uluslararası yatırımcının Türkiye yatırım ihtimalini azaltacaktır. Bazı çevreler 12 Mayıs 2019 tarihinde sonra alınan izinlerin bir hak oluşturmadığını belirtmekte. Eğer böyle olsaydı bu projelere finansman sağlanamazdı.

Dünya genelinde enerji sektöründeki gelişmeler hakkında düşünceleriniz nedir?

Pandemi sonrası bütün emtia fiyatlarında ciddi bir artış yaşandı. Bugün malzeme tedarikinde ciddi sıkıntılar var- özellikle chip ile ilgili. Bu da bütün yatırımları ve maliyetleri etkiliyor. Tabii enerji fiyatları da arttı. AB ülkelerinde elektrik fiyatlarının pandemi dönemi öncesine göre 3,5- 4 misli olduğu ülkeler var. Bizdeki sıkıntı her yerde var. Bir de bunun üzerinde Rusya- Ukrayna savaşı enerji maliyetlerinin iyice yükselmesi ve belirsizleşmesine neden oldu. Rusya’ya uygulanmak istenen yaptırımlardan dolayı, Avrupa’da kömür ve nükleer enerjiye dönüş var. Mümkün olduğunca Rusya’ya bağımlılığı azaltmak istiyorlar. Veya alternatif kaynak arayışları olacak. Bu Türkiye’nin önemini ve gücünü bir kat daha arttırıyor. Gerek Doğu Akdeniz kaynaklarının kullanımı ve sevki, gerekse Orta Asya’dan enerji nakil hatlarının Türkiye’den geçişi projeleri bizim için büyük fırsatlar yaratabilir.

Kısa ve orta dönemde enerji maliyetlerin düşmesi beklenmiyor. Bizim de özellikle sanayicilerimizin bu doğrultuda enerji maliyetlerindeki değişimlerden kendilerini korumak için, kendi enerjilerini üretmeleri zaruridir. Yapacakları yatırım ile bir şekilde enerji maliyetlerini hedge etmiş olacaklar.

Solar sulama sistemlerinin tarım alanlarında sağladığı avantajlardan bahsedebilir misiniz? 

Artan enerji maliyetleri tarım ile uğraşanlara ek maliyet getirmiştir.  Bizim temel gıda fiyatlarında fiyat artışının minimize etmek istiyorsak, tarımsal sulama için solar sulama sistemlerinin kullanılmasında özel teşviklerin ve kredilerin tahsis edilmesi gerekmekte. Özellikle Avrupa Birliği kaynaklı kredi paketlerinin solar sulama sistemlerine yönlendirilmesi, çiftçilerin yatırım gücünü arttıracaktır. Bu da orta vadede bizim gıda maliyetlimizi yükselmesini engelleyecektir.

Son dönemde yer aldığınız projeyi anlatabilir misiniz? Projenin hangi aşamasında çözüm sağladığınız ve nasıl çıktılar elde ettiniz? 

Sektörü Çatı GES projeleri domine etmekte. En son İstanbul TED Atakent Kolejinin çatışında 400 kWe GES tesisini devreye aldık. Bu projede artan enerji maliyetlerini göz önünde bulundurduğumuzda, çatıda Solar panel montajı yapılabilecek her alanı değerlendirmeye yönelik tasarım yaptık. Kısacası panelde gölgelenme kaybını belirli bir yüzdede olmasını kabul ettik. Unutmayalım ki en pahalı enerji olmayan enerjidir. İstanbul gibi yerde enerji ve arazi maliyetinin yüksek olduğu yerde, mümkün olan her alan değerlendirilmelidir. Tabii işletme- bakım ve güvenlik kurallarına uymak kaydıyla.

2022 yıl sonu hedefleriniz nelerdir? Yeni dönem hedef ve projelerinizi paylaşabilir misiniz?   

“2022 yılı ocak ayında Portekiz’de TTE International Trade Consulting Service LDD firmasını kurduk. Türkiye’de yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren firmaları, Portekiz, İspanya, Brezilya gibi Güney Amerika ülkelerindeki yatırımcılara ve EPC firmalarına tanıtmayı amaçlıyoruz. Türkiye’deki üreticilerin ürünlerini o pazarlardaki projelerde kullanılmasını hedefliyoruz. Bu doğrultuda Inavitas ve Mazaka firmaları ile anlaşma sağlamış bulunmaktayız. Portekiz’de bu konu ile ilgili ekibimizi genişletmeye başladık. Türk firmaları ve ürünler bilinmediğinden dolayı tanıtım müşteriden sipariş alma zaman almakta. 2023 yılında takip ettiğimiz projelerde siparişlerimizi bekliyoruz” dedi.