Sahip olduğu EcoStruxure™ mimarisi sayesinde Scneider Electric su-atıksu tesislerini tek çatı altında tüm yönleriyle ve maksimum verimle yönetebilme imkanı sunan bütüncül çözümler sağlıyor. Bu  Mimari yatırımla işletme maliyetlerini düşürürken sahip olduğu siber güvenlik sertifikaları ile de tesis güvenliğini maksimum seviyeye taşıyor. Özellikle içmesuyu altyapılarındaki kayıp kaçak oranlarını minimum seviyeye düşürebilme yeteneğine sahip çözümleri ile maksimum verimlilik sağlamayı hedefliyor. 

Su ve atıksu sektörünün güncel taleplerine en iyi yanıtı verebilen EcoStruxure Mimarisinin su yatırımlarına sağladığı avantajları mümkün olan tüm detayları ile birlikte Schneider Electric Türkiye Su – Atıksu Segment Yöneticisi Yasin Demirdelen ile konuşma fırsatı bulduk. 

Su ve atıksu sektörüne yaklaşımınız ve çözümleriniz nelerdir?

Dünyada su arzını şekillendirecek bazı Mega Trendler var,  bunlar; Dünya nufusundaki hızlı artışla birlikte su talebi yıllık %2.5 artmakta bu demek oluyor ki Türkiye’nin de yıllık su ihtiyacı da, her yıl Ankara’ya su sağlayan Kurtboğazı barajı miktarı kadar artıyor. 2016 yılında şehirlerde yaşayanlar ile kırsalda yaşayan insan sayısı eşitlendi ve şehirlerde yaşayan insanların sayısı her geçen gün artıyor.  Şehirleşmede ki bu hızlı nufus artışını karşılayacak şehir alt yapılarının, kapasite miktarlarında güncellmeye gitme ihtiyaçları vardı. Son olarak Küresel ısınma sonucunda doğal su kaynaklarının azalması ve suya erişiminin daha da zorlaşacak  olması bu sorunu aşmak için Ankara ve İstanbul da çok büyük ishale hatları inşaa etmek zorunda kalındı.

Bu zorluklarla baş edebilmenin en doğru yolu dijitalleşmeden geçiyor. Mevcut sistemlerimizi en verimli şekilde kullanabilmek ve endoğru yatırım kararlarını alabilmemiz ancak dijitalleşme ile gerçekleşebilir. İşte tam burda 2007 yılından beri sürekli geliştirdiğimz Ecostruxure mimarimiz ile çözümler üretiyoruz. 

EcoStruxure neler sağlıyor?

Ecostruxure, Nesnelerin interneti diye adlandırdırılan IIOT yapısının gerçek potansyelini kullanmanızı sağlayan,  sınıfının en iyi kontrol ve analiz çözümlerini sunan bir mimari.
Tüm sistemi 3 farklı katmanda  ele alıyoruz. Bu katmanları; sahada kullanılan bağlantılı haberleşen cihazlar, orta katmanda kontrol ve izleme çözümleri yani kontrol PLC leri, scada yazılımları, en üst katmanda da uygulama analiz servislerimiz olmak üzere oluşturuyoruz. 
Burada Ecostruxure mimarisi içerisinde sunmuş olduğumuz su segmentine özel bazı ürünlerimizi ve çözümlerimize örnek verecek olursak.  
Haberleşebilen ürünlerde ölçüm enstrümanları, HMI lar, frekans konvertörleri, UPS ler vb. kontrol ve izleme katmanında ise RTU, PLC, Scada ve DCS yazılımlarımız var. Son katmanda uygulama, analiz servislerimizden varlık yönetimi, bakım, enerji ve performansınızı arttırmak için geliştirilmiş yazılımlarımızın yanında sadece su ağlarına özel planlama ve operasyonlar için;  su ağı optimizasyonu, yönetimi ve kayıp-kaçak yönetimi çözümlerimiz yer alıyor.
Bu kadar bağlantılı ve haberleşebilen bir sistemin  dışarıdan gelebilecek siber tehditlere karşı korunması da en önemli noktalardan biri. Geliştirmiş olduğumuz mimaride uçtan uca tüm katmanlarda siber güvenlik konusunda sistemlerimizi koruma altına alıyoruz. Bunu yaparken örneğin en uç noktada bulunan frekens konvertörlerimizden, PLC lerimize, kontrol ve analiz yazılımlarımıza kadar tüm çözümlerimizde siber güvenliği sağlıyoruz. 
Bahsettiğim bizi bekleyen mega trendlere karşı Ecostruxure mimarisi ile toplamda 3 ana katma değer sağlıyoruz;
Enerji tüketimlerinizi optimize ediyoruz; Örneğin en basitinden sahada kullanacağınız SE frekans konvertörleri ile %30 civarında enerji verimliliği elde edebilirsiniz. Bunun yanında sunduğumu diğer enerji ve verimlilik yönetimi çözümlerimizle ise bunu kat ve kat arttırabilirsiniz.
İşletme verimliliklerinizi arttırıyoruz; Örneğin su kayıp kaçak kontrol yazılımız ile boru hatlarında hiçbir iyileştirme yapmadan %35 e varan oranlarda kayıplarınızı optimize edebiliyoruz.
Yatırım maliyetlerinizi azaltıyoruz; bunu test edilmiş sektöre özel mimarilerimiz ile mühendislik miktarınızı azaltarak, işletme sırasında da varlık yönetimi çözümlerimiz ile operasyonel maliyetlerinizi azaltıyoruz.

Su sektörüne özel çözümleriniz nelerdir?

Farklı ihtiyaçlara göre özelleştirilmiş farklı çözümler sunuyoruz. Arıtma tesisi ve pompa istasyonları için EcoStruxure™ Hybrid DCS çözümümüz fark yaratırken geniş alana dağılmış olan ishale hatları, içmesuyu ve atıksu ağlarında ise EcoStruxure™ GEO Scada Expert çözümümüz ön plana çıkıyor.

Arıtma tesisleri için uygulamanızın detaylarını öğrenebilir miyiz?

Bu tip tesislerde kullanılan EcoStruxure™ Hybrid DCS çözümümüzün en önemli özelliği scada ve plc dünyasının esnekliği, açıklığı ve kullanım kolaylığını,  DCS Dünyasının ise Entegregrasyon, ortak - tek veri tabanı ve güçlü diyagnostik özelliklerini birleştirerek sunmasıdır. Obje modeli ve su için hazırlanmış özel kütüphanesi sayesinde %30 mühendislik tasarrufu sağlamaktadır. Bunun yanında devreye alınmış olan bir tesisin değişen ihtiyaçlarına göre ilaveler yapılabilmektedir. Bu çözümümüz ile uzmanlık gerektirmeden işletmedeki operatörler sürükle bırak mantığı ile çalışan sisteme istenen ilaveleri rahatlıkla yapabilecektir. Hazır Face-plate ler, operatör özellikleri ve test edilmiş entegre lojiği ile tesisinizin yazılımını yapan mühendisin mühendislik kalitesinden ve tecrübesinden bağımsız olarak, güvenilirliğini ve yazılım kalitesini güvence altına alıyor. Sistemin sahip olduğu güçlü diyagnostik yapısı sayesinde hattın herhangi bir noktasında yaşanan sorunun tespit edilmesi çok kolay ve sorunun hızla giderilmesine olanak sağlıyor.

Geniş alan çözümünün detaylarını öğrenebilir miyiz?

Coğrafi olarak geniş alana dağılmış olan telemetri alyapılarında kullanılan EcoStruxure™ GEO Scada Expert çözümümüzde de obje modeli kullandığımız için sistemde oluşacak genişleme ve ilave noktaları işletme operatörleri kolaylıkla sisteme entegre edebiliyorlar. Ülkemizde bu konuda oldukça güzel örneklerimiz var. 
Bu tip geniş alana dağılmış ve on binleri bulan uzak noktaya sahip sistemleri verimli bir şekilde yönetebilmek için Scada yazılımının harita desteği olması ve konum tabanlı çalışıyor olması gerekmektedir. Bölge bazlı raporlama- kontrol yapabilmeli ve harita üzerinde istenilen bölgeleri yakınlaştırarak görüntü bozulmadan detaylar incelenebilmelidir.
Bir diğer önemli husus ise uzak noktalara her türlü müdahalenin, yani lojik yazılım , firmware güncellemesi gibi işlemlerin, merkezden scada yazılımı üzerinden yapılabilmesi. Bunu yaparken herhangi bir farklı yazılıma ihtiyaç duyulmasıdır. Aynı zamanda scada sistemi üzerinde yapılan değişikliklerin hatta sisteme ilave sunucu eklenmesi gibi kritik manevraların bile sistemi kapatmadan online sistem üzerinden yapılabilmesidir. Sunduğumuz çözüm bu ihtiyaçların tamamını kapsamaktadır. 
EcoStruxure™ GEO Scada Expert tam bir su yönetim sistemi olarak geliştirildi. Bu sistem üzerinden içmesuyu, atıksu, yağmur suyu ve arıtma tesisilerini tek bir scada merkezinden yöneten halihazırda su idarelerimiz var. Aynı scada sistemi üzerinden saha ekiplerinin takibini ve sahada oluşan arızaya en yakın olan bakım ekibinin yönlendirmesi de gene bu aynı sistem üzerinden yapabilmekteler.

Su kayıp kaçağının yönetilmesi ile ilgili 2014 yılında bir yönetmelik, buna ilave 2015 yılında da bir tebligat yayınlandı. Burada suyun kayıp kaçağının takibi, optimum işletme basıncı, hidrolik modelleme, similasyon, kayıp miktarının tespiti, suyun boru hatları içindeki yaşının takibi, fiziki kayıpların bulunması gibi bazı ihtiyaçlar ortaya çıktı. Sunduğumuz sacada çözümümüz ve  içinde entegre olarak çalışan Aquis yazılımız bu ihtiyaçların tamamını tek bir sistemden karşılamaktadır.

Aquis ne tür faydalar sağlıyor biraz daha ayrıntı verebilir misiniz?

Ecostruxure mimarisinin en üst katmanında yer alan ve içmesuyu dağıtım şebekelerine özel olarak gelitirmiş olan Aquis; su şebekelerinin yönetimini, optimizasyonunu ve kayıp kaçak takibini yapmaktadır. 

Bölgesel kuraklık koşulları, giderek artan değişken talep, Akıllı su şebekelerin oluşturulması ve yükselen enerji maliyetleri gibi pek çok sorunla yüzleşen su idarelerine suyu en verimli şekilde yönetecekleri bir sistem sunuyoruz.

Cografi bilgi sistemi ve scada sisteminden aldığı online verileri kullanarak toplamda üç ana fayda sağlıyoruz;
Operasyon : İşletmede olan altyapıların kayıp kaçaklarını takip ederek sorunlar oluşmadan uyarı veriyoruz. Hatta simülasyon modülü sayesinde yapılacak bir bakımın ne zaman yapılması gerektiğine karar vererek minumum kullanıcıda maduriyet oluşturulmasına olanak sağlıyoruz. Bunu yaparken gene simülasyon modülü sayesinde hangi kullanıcıların suya ne zaman ve ne kadar ulaşamayacağını tesbit edilebildiği için etkilencek kullanıcılara mesaj modülü üzerinden mesaj  göndererek mağdur olmalarını engelleyebiliyoruz. Örneğin yarın sabah çocuğunuzun okuldaki ilk günü ve sabah kalktığınızda suların kesilmiş olduğunu görmek sizi mağdur edecek ve hatta sinirlendirecektir. Bunun yerine akşam telefonunuza gelen bir mesaj ile su kesintisinden haberda olsaydınız bu duruma düşmeden tedbirinizi almış olacaktınız.

Optimizasyon: Bunula altyapınızda yapılması gereken iyileştirmeler, basınç bölgelerindeki dengesizliklere karşı uyararak yapılması gereken iyileştirmeler ile ilgili geri bildirimler sağlıyoruz.

Ve mühendislik: yatırımlarınızı yapmadan  Modelleme yapabilmenizi sağlıyoruz yani modelleme yazılımı ihtiyacınızı karşılıyoruz. Yeni alt yapısı kurulacak bir yerleşim bölgesinin mühendisliğini yani hidrolik modellemesini aynı platform üzerinden yapılabilmesi sayesinde üç farklı mühendislik çalışmasını tek seferde tamamlamış oluyorsunuz, Bu üç mühendislik işi; hidrolik modelleme, CBS entegrasyonu ve scada sistemi entegrasyonu, bu platformu kullandığınızda bu üç farklı mühendisliği tekseferde tamamlamış oluyorsunuz, ve sistemlere oluşabilecek uyumsuzluklar versiyon farklılıklarının da önüne geçmiş oluyorsunuz.