Günümüzde, artık pek çok yerde yapay zeka tarafından kontrol edilen insansız otomobil testleri yapılıyor. Ve bu araçlar kısa süre içinde yollarda yerini alacak. Yapay zekanın kontrolü aldığı araçlarla, trafik kazalarının da azalacağı varsayılıyor. Peki, yapay zekanın kontrol ettiği bir otomobil, otobanda, bir yaşlı ya da çocuğa çarpmak gibi bir seçimle karşı karşıya kalırsa, nasıl davranmalı? Ya da, bir hayvanla bir insan, zenginle, yoksul… Sorularla birlikte kafalar karışıyor. Bununla birlikte, bu soruya verilen yanıtın, ülkeden ülkeye değişiklik arz ettiği gözlemlenmiş.

ÜLKELERE GÖRE YAPAY ZEKA KİME ÇARPMALI?

MIT, Media Lab yapay zekanın nasıl bir ahlaka sahip olması konusunda. Moral Machine adı verilen deneysel bir platform tesis etti. Yapay zekanın karşılaşabileceği dokuz farklı kaza senaryosuna göre, 233 ülkeden on milyonlarca fikir alınarak, 40 milyonun üzerinde veri, yapay zekaya yüklendi. Bu konuda insanların görüşleri alındı.

KURALA UYMAYANLARA MI ÇARPSIN?

Araştırmaya konu olan veriler Nature Dergisi’nde bir makaleye konu oldu. Sonuçlar, ülkeden ülkeye bakıldığında, ciddi farklılıklar olduğu görülüyor.
Söz gelimi, liberalizmin önde olduğu Fransa ve ABD, gençlerin kurtarılmasını önceliyor. Buna karşılık, toplumu öne çıkaran Çin ve Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinin, bu soruya verdiği yanıt, “Yaşlılar kurtarılsın!” şeklinde.

Finlandiya ve Japonya gibi daha kuralcı toplumlarda, kırmızı ışıkta geçenlere, trafik kurallarına uymayanlara çarpılması yönünde görüş verilirken, Afrika ülkeleri ya da Ortadoğu ülkeleri trafik kuralları konusunda, daha esnek bir bakış açısı sergiliyor.

YAYALAR MI KURTARILSIN, YOLCULAR MI?

Bununla beraber, kolayca açıklanamayacak, ezber bozan görüşler de toplanmış. Söz gelimi Japonlar yayaların hayatını öncelerken, Çinliler, araçtaki yolcuları öne çıkarıyor. Öte yandan tüm ülkeler, hayvanlara göre insan yaşamını öne çıkarırken, zengin, fakir arasında ayrım yapılmaması şeklinde görüş bildirmiş.

Yapay zekanın ahlaki temel prensibi, bilim kurgu yazarı Isaac Asimov’un Üç Robot Kanununa dayanıyor. Ancak, henüz sürücüsüz otomobiller daha hayatımızda yerini almadan, Robot Anayasası'nın birinci maddesi delinerek, pandoranın kutusu açıldı.

ÜÇ ROBOT YASASI

1. Madde:  Robotlar hiçbir senaryoda insana zarar veremez, hatta onlara zarar gelme olasılığına seyirci de kalamaz.
 
http://moralmachine.mit.edu/ adresinde, halen devam eden, yapay zeka kime çarpsın?, anketine katılmak mümkün. Kesin olansa, bu soruya her ülkenin farklı yanıt verdiği.