Uluslararası Robotik Federasyonu IFR tarafından yayımlanan "2021 Dünya Robotik Raporu"na göre, 2020 yılında Türkiye genelindeki fabrikalarda robot kurulumları yüzde 11 artış ile 2 bin 6 üniteye ulaştı. Büyümenin itici gücü genel endüstri olurken, otomotiv endüstrisinde ise düşüş kaydedildi.
Türkiye, robot kurulumları için gelecek vaat eden bir pazar haline geldi. Otomobil ve ticari araçlar için önemli bir üretim sahası olan ülkede, 2019 yılında 1,3 milyon adet otomobil ve ticari araç üretildi. Ayrıca Türkiye, büyüyen tüketim malları pazarında genç bir nüfusa sahip olmasıyla da dikkat çekiyor. Robot yoğunluğu, imalat endüstrisinde 10 bin çalışan başına 32 robot gibi oldukça düşük bir seviyededir. Türkiye pazarı, 2020 yılında artan sayıda robot kurulumuna sahip birkaç pazardan biriydi. Türkiye'deki robot kurulumları yüzde 11 artarak 2 bin 6 üniteye ulaştı. Söz konusu rakam 2018 yılında, 2 bin 267 ünite ile en yüksek seviyeye çıkmıştı. Büyümenin itici gücü genel endüstri olurken, otomotiv sektöründe talep yüzde 25 azalarak 572 üniteye geriledi. Bu sektör, Türkiye'deki yıllık kurulumların hemen hemen yüzde 40'ını oluşturuyordu, ancak söz konusu pay 2020 yılında yüzde 29'a düştü. Genel endüstride, metal endüstrisindeki robot talebi güçlü bir şekilde büyüyerek 493 ünite (+%68) kurulum gerçekleşti. Bu, 2020 yılında Türkiye'deki toplam kurulumların dörtte birine eşdeğerdi.
Plastik ve kimyasal ürünler endüstrisinde, ağırlıklı olarak kauçuk ve plastik segmentinde (221 adet +%28) 285 ünite (+%45) kuruldu. 2015 yılından 2020 yılına kadar, Türkiye'deki yıllık robot kurulumları her yıl ortalama yüzde 3 artış gösterdi. Operasyonel stok 16 bin 464 ünite (+%10) olarak hesaplanmıştır. 2015'ten 2020'ye kadar Türkiye’deki robot stoku yüzde 16 CAGR (yıllık bileşik büyüme oranı) büyüdü.
2021’E BAKIŞ VE SONRASI
Türkiye açısından kilit öneme sahip sektörlerden biri olan turizm sektörünü olumsuz bir şekilde etkileyen Covid-19 pandemisine rağmen, Türkiye ekonomisi 2020 yılını +%1,8 GSYİH büyüme oranıyla kapattı. Hükümet üretim kısıtlamalarını minimum düzeyde tuttu ve Türk lirasındaki değer kaybının sürmesi ihracatı kötü etkiliyor ve ucuz kalmasına sebebiyet veriyor. 2021 yılı için, +%6'lık bir GSYİH büyüme oranı bekleniyor. Türk para politikası bir yandan yatırımları cazip hale getiren bir durum oluşturmaktadır. Çünkü faiz oranları düşük, enflasyon yüksek iken yatırımların finansmanı ucuz ve maddi varlıklar enflasyona karşı güvenli bir liman olmaktadır. Türk lirasının değer kaybetmesi nedeniyle ihracat pazarlarından gelen talep artıyor ve üretim kapasitesine ihtiyaç duyuluyor. Diğer yandan zayıf kalan TL, endüstriyel robotlar gibi ithal malları Türk müşteriler için daha maliyetli hale getiriyor. Para politikası da ekonomik açıdan sürdürülebilir olmadığı için, bu nedenle kısa bir yükselişin ardından büyük bir düşüş gelebilir. Dolayısıyla 2023 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimleri dönüm noktası olabilir. Plastik ve kimyasal ürünler endüstrisinde yürütülen birçok büyük proje ile 2021 ve 2022'de endüstriyel robotlara olan talep yüksek kalmaya devam edecek. Otomobil üreticileri ve otomotiv parça tedarikçileri tarafından da önümüzdeki yıllarda endüstriyel robotlara talep yaratacak çeşitli yatırımlar duyuruldu.
ÇİN ROBOT ENDÜSTRİSİ HER YIL YÜZDE 20 BÜYÜYECEK
Çin’de kısa bir süre önce yayımlanan “14. Beş Yıllık Plan’da Robot Endüstrisinin Gelişim Planı” çerçevesinde, 2025 yılına kadar ülkenin dünyada robot teknolojilerinin inovasyonu için referans ülke, kaliteli robotların üretim yeri ve entegre uygulamaların gerçekleştirildiği bir pazar olması hedefi belirlendi. Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan Çin Sanayi ve Bilişim Bakanlığı Donanım Endüstrisi Genel Müdür Yardımcısı Wang Hong, 14. Beş Yıllık Plan sürecinde, ülkede robot endüstrisinin yüksek nitelikli gelişimini hızlandırmak adına bir yandan geniş kapsamlı gayret sarf edilirken, diğer yandan da robot uygulamalarının artırılacağının altını çizdi. Bahsi geçen planda, 2035 yılına kadar ülkenin robot sanayisinin entegre gücünün globalde ileri seviyeye ulaşması, robotların ekonomik büyümenin yanı sıra halkın günlük yaşamı ve toplumun yönetiminde kilit görevler alması hedefleri konuldu. Ek olarak planda, 2025 yılına kadar robot endüstrisinde gelirin yıllık ortalama büyüme oranının yüzde 20’sinin üzerine geçmesi, endüstride hizmet veren robotların yoğunluğunun bir kat daha artırılması hedefleri de yer aldı. Daha önce yayımlanan “13. Beş Yıllık Plan” dahilinde geçen süreçte, ülkenin robot endüstrisi gelişim eğilimi sergiledi. Söz konusu planı kapsayan 2016-2020 yılları arasında ülkede robot endüstrisi ölçeğinin yıllık büyüme oranı yüzde 15’e ulaştı. Bu kapsamda kritik teknolojilerin ve önemli yedek parçaların üretiminde yeni gelişmeler ve ilerlemeler gözlenirken, birçok inovasyon sonucu ortaya çıktı. Dahası ürünlerin kalitesinin de her geçen gün daha da iyileştirildiği bildiriliyor. Çin’in son 8 yıldır dünyadaki en büyük endüstriyel robotların tüketim merkezi konumunda bulunduğunu belirten Wang Weiming, geçen yıl üretilen robotların yoğunluğunun 246 ünite olduğunu, bunun da dünya ortalamasının yaklaşık iki katı olduğuna dikkati çekti. Endüstriyel robot uygulamalarının elektronikten otomobile, petrokimyadan metalürji ve hafif sanayiye, tıptan ilaca kadar 52 ana sanayi sektörünü ve 143 yan sanayiyi içerdiğini aktaran Wang, “Hizmet ve özel robotların temizlik hizmetleri, tıbbi rehabilitasyon, eğitim-eğlence, depolama ve lojistik gibi kullanım alanlarında büyük çaplı uygulamaları yapıldı. Çin’de yedek parçaların üretimi, tam robotun üretimi ile entegre uygulamalar dahil tam bir endüstri zinciri oluşturdu.” ifadelerini kullandı.
COP26 VE KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİSİ
IFR Başkanı Milton Guerry, robotik sektöründe geride kalan 2021 yılını değerlendirdiği ve 2022 yılı çalışmalarını, öne çıkan başlıkları aktardığı yazısında, üretimde sürdürülebilirlik vurgusu yaptı.
2021 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP26’ya değinen Guerry, üretimde sürdürülebilirliğin artık olmazsa olmaz olduğunu, bunun robotiğin çok sayıda etkiye sahip olduğu yatırım kararlarını giderek daha fazla etkileyeceğini söyledi. Milton Guerry, bu kapsamda öne çıkan üç önemli etkiyi şöyle sıraladı:
“İlk olarak, robotlar, örneğin güneş panelleri ve elektrikli araçlar için bataryalar gibi yeşil teknolojinin düşük maliyetli üretimi için çok önemlidir. İkincisi, robotik üretim, girdi-çıktı oranlarını iyileştirerek karbon ayak izini azaltarak red olan üretimin payını azaltır. Üçüncüsü, robot üreticileri, enerji verimli üniteler ve kol sonu araçları tasarlayarak üretim sistemlerinin genel enerji tüketimini daha da azaltmada çok önemli bir rol oynamaktadır.”
Kaynaklar:
- World Robotics 2021 – Industrial Robots-TURKEY, p. 548-550, International Federation of Robotics.
- “Çin’in robot endüstrisi her yıl yüzde 20 büyüyecek”, Çin Uluslararası Radyosu, 30.12.2021.
- President’s Report by Milton Guerry, IFR Press Room, 16.12.2021.
