Uluslararası Robotik Federasyonu (IFR) tarafından yayımlanan Dünya Robotik Raporu’na göre, 2019 yılında Türkiye genelindeki fabrikalarda bin 796 yeni robot işbaşı yaptı. 2014-2019 yılları arasında yıllık robot kurulumları ise, yıllık ortalama yüzde 8’lik artış gösterdi.
Teknolojinin ve robotik teknolojilerin gelişmesiyle beraber endüstride fabrikalarda üretime katılan robotların sayısı her geçen gün artmaya devam ediyor.
Pandemi şartlarının getirdiği olumsuz koşullar göz önüne alındığında, her ne kadar bir düşüş yaşanması beklense de, dünya ekonomisinin toparlanmasıyla birlikte önümüzdeki yıllarda artışın katlanarak devam etmesi öngörülüyor.
SEKTÖRLERDE DARALMA YAŞANDI
Grafikte görüldüğü üzere, Türkiye’de sanayide fabrikalardaki robot kurulumları özellikle 2015 yılından beri bir artış eğilimindeydi. Hatta 2018 yılında 2 bin 267 ünite ile zirve yapmıştı. Ancak zirve 2019 yılındaki yüzde 21’lik düşüşle bin 796 üniteye geriledi. Söz konusu daralma, robot üreticilerinin ve entegratörlerinin tüm sektörlerdeki müşterilerini kapsıyor.
Türkiye’de toplam kurulumların yüzde 42’sini oluşturan ve robot sektörünün en büyük müşterisi olan otomotivde bile yüzde 14’lük bir azalma yaşandı ve 761 ünite kurulum gerçekleştirildi.
Sektörün ikinci büyük müşteri metal endüstrisi (293 ünite; -%5) ve ardından plastik ve kimyasallar (197 ünite; -%18) geliyor. 2014’ten 2019’a, Türkiye’deki yıllık robot kurulumları yıllık ortalama yüzde 8’lik bir artış gösterdi.
Operasyonel robot stoku yüzde 11’lik artışla 15 bin 22 ünite olarak hesaplanırken, 2014’ten beri bileşik yıllık büyüme oranı da yüzde 19 olarak kaydedildi.
ÇALIŞAN BAŞINA ROBOT SAYISI HALA DÜŞÜK SEVİYEDE
Rapora göre Türkiye, robot kurulumları için ümit vaat eden bir pazar haline geldi. Otomobil ve ticari araçlar için önemli bir üretim yeri/bölgesi olan Türkiye’de 2018 yılında 1,4 milyondan fazla otomobil ve ticari araç üretimi yapıldı.
Türkiye, oldukça genç bir nüfusa sahip büyüyen bir tüketim malları pazarı konumunda bulunuyor. Ancak robot yoğunluğu, imalat endüstrisinde her 10 bin çalışan başına 29 robot gibi oldukça düşük bir seviyede.
Türkiye ekonomisi, 2018 yılının sonunda 2019 rakamlarında da görülebileceği gibi durgunluğa girdi. Gayri Safi Sabit Sermaye Oluşumu, 2019 yılında yüzde 12 oranında azaldı. Oluşan bu tabloda IFR raporuna göre, işsizlik ve yüksek enflasyon gibi olumsuzluklara ek olarak, Covid-19 kriziyle de mücadele eden Türkiye’nin uzun vadede, Avrupa’daki uluslararası tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılmasından ve bölgeselleştirilmesinden yararlanabileceği ifade ediliyor.
Diğer yandan Türkiye’nin yerli otomobili TOGG’un fabrikasının temelinin atılmasıyla hareketlenen otomotiv ve yan sanayi ile pandemiyle birlikte diğer sektörlerdeki robot, otomasyon ve dijital yatırımların daha da artması bekleniyor.
Türkiye’de otomasyon, yapay zeka ve dijital teknolojiler nedeniyle bazı işler kaybolmaya başladı. Ancak verimlilik kazanımları, yatırım artışı ve hizmet ekonomisinin büyümesiyle beraber yeni işler ortaya çıktı. Araştırmalara göre, 2030 yılına kadar 3,1 milyon iş artışı potansiyeli bulunuyor.
Kaynaklar:
• World Robotics 2020 Industrial Robots, chapter 3 – Turkey, Uluslararası Robotik Federasyonu (International Federation of Robotics).
• “Robot pazarı 100 milyar dolarlık hedefe koşuyor”, Teknolojiden Bi Haber, 18.12.2020.
