Staubli Türkiye Robotik Divizyonu ve ASAP Mekanik iş birliği, beyaz eşya sektöründe önemli robotik projelerin hayata geçirilmesini sağlıyor. Stäubli robotlarının hassasiyeti, uzun ömürlü oluşu ve birim zamanda daha fazla iş yapması, ASAP Mekanik’in mühendislik bilgisi ve deneyimiyle birleşiyor ve müşteri memnuniyetini beraberinde getiriyor.
Söz konusu çözüm ortaklığını, ASAP Mekanik Genel Müdürü Utku Mehmet Başaran ve Stäubli Türkiye Robotik Divizyonu Bölge Satış Müdürü Ahmet Şennaz’dan dinledik.
Beyaz eşya sektöründe ana ve yan sanayide robotlarla yapılan uygulamalar nelerdir? Sektördeki oyuncular robotlarla çalıştığında ne tür avantajlara sahip oluyor?
UTKU MEHMET BAŞARAN: ASAP Mekanik olarak global sektörde hem ana hem de yan sanayiye, özel amaçlı makinalar üretiyor ve üretim hatları kuruyoruz. Müşterinin ihtiyaçlarını belirlemek, en uygun çözümleri en kısa sürede uygulamak konusunda 10 yıldır marka güvenilirliğimizi kat be kat arttırarak yolumuza devam ediyoruz. Edindiğimiz tecrübeler gösteriyor ki, son yıllarda robotlu uygulamalara gelen talep artarak devam ediyor. Sistemden insan faktörünün elimine edilebileceği neredeyse her uygulamada müşterilerimize robot seçeneğini sunuyoruz. Bu kadar talep artmadan önce de biz robot kullanmanın avantajlarının farkındaydık ve müşterilerimize teklif aşamasında robotlu bir seçeneği hep sunuyorduk. Zaman içinde proje aşamasına geçmeyen ama proje üzerine çalışır gibi çalıştığımız detaylı tekliflerimiz sayesinde, birçok markadan birçok robot tipine aşina hale geldik. Uygulama perspektifimizi de bir hayli genişlettik. Montaj ve test makinalarında, paketleme, besleme-boşaltma, al-bırak uygulamalarında robotların operatörün yerini kolaylıkla alabileceğini düşünüyoruz. Tabii ki ürünün özellikleri de avantaj ve dezavantaj değerlendirmesi noktasında belirleyici oluyor. Artan esneklik, kazanılan hız sayesinde üretim kapasitesindeki artışlar, bakım ve işçilik maliyetlerinin uzun vadede azalması gibi olumlu etkiler bizim gibi yenilikçi ve teknolojiyi yakından takip eden makina üreticileri için robot kullanımı tercih sebebi oluyor. Özellikle konsept geliştirme aşamasında robot sizi özgür kılıyor, birçok farklı opsiyonu küçük değişikliklerle çalışmanıza adapte edebiliyorsunuz.
Stäubli, robotları ile beyaz eşya ve tedarikçileri için üretim hatlarına ne gibi rekabet avantajları sunuyor? Stäubli’nin beyaz eşya sektöründe hangi teknolojileri kullanılıyor?
AHMET ŞENNAZ: Stäubli Robotik olarak yeni nesil SIL3-Ple performansında insanla yan yana çalışabilen, kafessiz teknolojiler gerçekleştirdik. Maksimum 2000 mm erişim ve maksimum 40 kg yük taşıyabilen robotlarımızı kolaboratif bir teknoloji ile ele alabiliyoruz. Bu sayede herhangi bir ekstra kafes ve güvenlik maliyeti olmadan birçok uygulamayı devreye alabiliyoruz.
Sektör özelinde son dönemde Stäubli robotlarıyla gerçekleştirilen uygulamaları, sonuçlarıyla birlikte paylaşabilir misiniz? Robotlarınız üretimde verimliliği nasıl artırıyor?
U.M.B.: Geçtiğimiz yıl beyaz eşya yan sanayisinin çok bilindik markalarından olan bir müşterimiz için, “Deterjan Kutusu Hat Sonu Üretim Tezgahı”mızın üçüncüsünü devreye aldık. Test istasyonları arası al-bırak uygulamasını robotla gerçekleştirdiğimiz, deterjan kutusunu gerçek çalışma koşullarında test ettiğimiz üç kısım ve birçok sızdırmazlık ve test istasyonundan oluşan makinada, robotu ortada konumlandırarak maksimum seviyede operasyonu yapabilmesini sağladık. 2015 yılında ilk makinayı SCARA tipi robotla devreye almıştık, 2017 yıllından itibaren Stäubli marka 6-eksen robot kullanmaya başladık. Bu yıl içinde dördüncüsünü devreye alacağız. Herhangi bir sorunla karşılaşmadığımız ve müşteri memnuniyeti de yüksek seviyede olduğu için aynı konsept ve aynı marka robot ile devam ediyoruz.
Beyaz eşya sektörü her yıl yüksek oranlarda büyümeye devam ediyor. Özellikle pandemi döneminde yaşanan kapasite artışları üreticilerin yeni yatırımlar yapmasına sebep oldu, etkileri de hala sürüyor. 2021 yılında bir önceki yıla göre üretim adet bazında yüzde 17, iç satışlarda yüzde 9, ihracatta ise yüzde 18 oranında artış olduğu açıklandı*. Bu demek oluyor ki büyüme eğrisi sürdüğü sürece kapasiteler artacak, üretimde hız ve verim artışı hedefi sürecek. Robotların da sistemde en verimli şekilde kullanılması gerekli. Doğru robot seçimi ve yerleşimle, olabilecek en fazla sayıda operasyonun yaptırılması, hızları doğru oranda arttırırken sistemden insan faktörünün çıkartılması bu hızı korumak ve verimliliği sürdürmek açısından önemli hale geliyor.
Beyaz eşya sektöründe yatırım yapmak isteyen üreticilere/işletmelere neler tavsiye edersiniz? İlk yatırım maliyetinden ziyade projenin toplam sahip olma maliyetine bakılmasının önemine dikkat çekiyorsunuz. Bu bağlamda değerlendirmelerinizi alabilir miyiz?
U.M.B.: Robot ve ekipmanları elbette ilk yatırım maliyeti açısından döviz sebebiyle dezavantajlı görünüyor ama az önce bahsettiğimiz kapasite artışlarını göz önünde bulundurduğumuzda, yıllarca sorunsuz çalışabilecek maksimum verimliliğe sahip bir sistemle üretim yapmak bu yatırımı yapmaya teşvik etmeli. Otomasyonu geliştirerek kazanılacak toplam verim hem projelendirme hem de üretim aşamalarında göz ardı edilmemeli. İlk yatırım maliyeti düşük olsun diye verilen ödünlerin uzun vadede verimsizlik getirdiği göz ardı edilmemeli. Beyaz eşya sektörü en fazla değişen, gelişen, yenilenen bir sektör. Bu sebeple sistem komponentleri de sürekli yenileniyor. Beyaz eşya üreticileri sürekli ürünlerini iyileştiriyor ve teknolojik yeniliklerle geliştiriyor. Yapılan yatırımın bu öngörüyle esnek sistemler üzerine yapılması gerekli ki, değişikliklere ve yeniliklere kolayca uyum sağlayabilsin. Kaldı ki, sistemin/makinanın/üretim hattının gereklilikleri değiştiğinde robot ihtiyacı ortadan kalkarsa, aynı robotu başka alanlarda, makinalarda değerlendirebilirsiniz. Ama o işe özel tasarlanmış, üniversal olmayan sistemlerde bunu yapmak çok zor, işte yatırım maliyetini bu açıdan da düşünmek gerekli.
Biz de sıklıkla karşılaşıyoruz, bazen sistemi ürün özelinde yenilemeniz, değiştirmeniz gerekebiliyor, bu açıdan robot size çok büyük esneklik getiriyor. Modifikasyon/revizyon maliyetlerinizi düşürüyor. Örneğin, bir test tezgahınız var ve test gözü sayısını arttırmak istiyorsunuz. Devam eden adımlarda da göz sayınızın artması gerekli. Eğer sistemde istasyonlar arası ürün transferini robota yaptırıyorsanız işiniz çok kolay. Hem tasarım hem de otomasyon yükünüz azalıyor. Ama projeye özel tasarlanmış özel yapım, üniversal olmayan bir yapı kullanıyorsanız işiniz zorlaşıyor.
Stäubli robotlarınızla yakın dönemde gerçekleştirdiğiniz bir beyaz eşya sektörü projesini tüm teknik detayları, talep, talep sonrası projelendirme, proje ve devreye alma sonrası süreçleriyle paylaşabilir misiniz?
A.Ş.: ASAP Mekanik ile en son beyaz eşya montaj hattı üzerine TX2-90L robotumuz ile bir proje gerçekleştirdik. 1200 mm erişimli ve 15 kg yük taşıma kapasitesine sahip bir robottur. Devreye alım için ASAP Mekanik ön montajından sonra ASAP Mekanik sahasında programlama ve devreye alma çalışmaları tamamlandı. Uzayda nokta öğretme gibi çalışmaların tamamlanmasının akabinde makina son kullanıcıya teslim edildi. Müşteri kabulüyle çalışmalarımızı başarılı şekilde tamamladık.
Her iki markanın ekipleri arasında proje için nasıl bir paylaşım söz konusu oldu? Projede seçilen robotları, teknik özelliklerini, başka hangi sektör ve uygulamalarda kullanıldıklarını öğrenebilir miyiz?
A.Ş.: Karşılıklı fikir alışverişi ile ilerleyen bir tasarım süreci ilerledi ve başarılı olundu. Robotumuz TX2-90L; IP67 koruma sınıfında, 11,1 m/s kartezyen hıza ve 0,035 mm tekrarlanabilirliğe sahip kompakt bir robot. Robotumuz farklı versiyon ve opsiyonları ile otomotivden beyaz eşyaya, gıdadan metal sektörüne, ilaçtan fotovoltaiğe kadar her sektörde yoğunlukla tercih ediliyor. Bu anlamda geniş bir kullanım alanına sahip diyebiliriz. Başta montaj uygulamaları olmak üzere, makina yükleme/boşaltma, kameralı kalite kontrol, paketleme gibi her uygulamada kullanılabilir.
Devreye alma sonrası sahada ne tür avantajlar sağlanmış oldu? Yatırımın işletmeye faydaları neler oldu?
A.Ş.: Stäubli olarak hız, hassasiyet ve ömür olarak en performanslı robotları üretiyoruz. Bu nedenle birim zamanda daha fazla işi, daha hassas yaparak uzun ömrümüz ile müşterilerimize katma değer sağlamaya çalışıyoruz. Bu avantajları sağlam patentli mekanik yapımıza, hassas kontrolcümüze ve tabii ki bunun devamlılığını sağlayan global ekibimize borçluyuz.
Üretimde ve ihracatta yüksek katma değer üreten, rekabet gücü ve markalarıyla Türkiye ekonomisinin küresel ölçekte önde gelen sektörlerinden olan beyaz eşya sanayinde robotların sayısını artırmak için neler yapılmalı? Bu kapsamda robot sektöründeki paydaşlara ne gibi görevler düşüyor?
U.M.B.: Özetle, robot sayısını arttırmak için en önemli nedenleri sıralayacak olursak: Robot, sistem kaynaklı verimsizlikleri ortadan kaldırır. İnsan faktörünün yaşayacağı, moral bozukluğu, yorgunluk, şanssızlık gibi durumları yaşamaz. Çalışma performansını etkileyecek bir özel hayatı yoktur
