Robot yatırımlarındaki önceliklerinin paletleme, ürün besleme gibi ağır ve ergonomik açıdan soruna sebebiyet verebilecek operasyonlar olduğunu kaydeden Mondelēz International Türkiye Proje Mühendisi Oğuzhan Soylu, “Ürünlerin düzenli ve standartlara uygun koli-paletlere yerleştirilmesini sağlamak, operasyonları standardize etmektedir. Tüm bu gelişmeler, manuel çalışmaları azaltıp, maliyetlerin optimizasyonuna yardımcı olmuştur.” diyor.
Soylu, sorularımızı yanıtladı.
Öncelikle okuyucularımız için kısaca firmanızın yapılanmasını ve yakın dönem iş gündemini anlatabilir misiniz?
Mondelez International dünya çapında 111 fabrikası ile 150’den fazla ülkede ürünleri satılan, Oreo, Milka, Toblerone, Candbury, Ritz gibi önemli global markaları bünyesinde bulunduran 80 binden fazla kişiye istihdam sağlayan atıştırmalık sektörünün önde gelen firmalarındandır. Türkiye’de tek üretim tesisi Gebze’de bulunmaktadır ve yaklaşık bin 100 kişiye istihdam sağlamaktadır. Yıllık ortalama 65 bin ton şeker, sakız, jelli-şeker ve çikolata üretimi yapılan tesisimiz, yaklaşık olarak yüzde 50 ihracat ile çalışmaktadır.
İlk kez robot yatırımı yapma ihtiyacı nasıl doğdu? Ne zaman robotlu üretime geçtiniz?
Robot yatırım çalışmaları uzun yıllara dayanır. Kullanım oranı yüksek olan üretim hatlarımızdaki manuel operasyonları ve ergonomiye uygun olmayan çalışmaları azaltıp, üretim akışını standardize etmek için robotlu sistemlere geçiş çalışmaları yapılmış, yapılmaya da devam ediyor. Robot teknolojisi ile ilgili gelişmeler yakından takip edip, her zaman günümüz beklentilerine uygun yatırımlarımıza devam ediyoruz.
Fabrikanızdaki robot/cobot uygulamaları hakkında bilgi verir misiniz? Üretimin hangi hattında, toplam kaç adet robot kullanıyorsunuz?
Fabrikamızdaki sakız, şeker, jelli-şeker ve çikolata üretim hatlarımızda robot, cobot vb. birçok uygulama üretim hattı boyunca ve genellikle hat sonunda kullanılmaktadır. Fabrikamızda farklı marka ve entegratörlerden alınmış onlarca farklı cobot, SCARA, Spider ve endüstriyel tipte robotlar bulunmaktadır. Birincil ürünün kutulanması, koliye dolum yapılması, kolinin paletlenmesi gibi proseslerde daha yaygın kullanılmaktadır. Bunun yanında ürünlerin farklı bantlara transferleri için kompakt, çok gelişkin robot sistemleri kullanılmaktadır. Kurulan robot ve cobotlardan maksimum verimi alabilmek adına her hatta özel ürün, koli gruplama ve dağıtma sistemleri ve bunun gibi birçok sistem bulunmaktadır.
Yatırım öncesi entegratörünüzden/robot firmanızdan ne şekilde bir fizibilite çalışması aldınız? Bu noktada size göre entegratör seçimi ne kadar önem taşıyor?
Mondelez Int. olarak iş güvenliği, kalite anlamında yüksek standartlara önem verdiğimiz için genellikle her ekipman için proje öncesi fizibilite çalışmalarını tedarikçiler ile beraber yapıyoruz. Özellikle iş güvenliği anlamında cobot açısından akıllarda bir soru işareti kalmaması adına çok ayrıntılı FMEA (Hata Türleri ve Etkileri Analizi) çalışmaları organize edilip, Mondelez’in uzman ekipleri dahil olarak cobot şasesini Mondelez standartlarına çıkarmak için uzun çalışmalar yapıldı. Fakat her ne kadar ekipman standartlaştırılmış olsa bile her fabrikanın ve projenin kendine ait farklı talepleri olabileceği için, kurulum yapılacak üretim alanında da MP (Maintanence Prevention) Workshoplar düzenlenerek cobot kurulumundan önce, önceki proses ekipmanların hata sıklığı düşürüldü.
Mümkün olan durumlarda, demo çalışmaları yapıldı, ürünlere özel gripper’lar tasarlanarak proje öncesi teklif edilen robotlar testlere tabi tutularak gözlemler yapıldı. Bu projeler için ekipmanın markasından ziyade, entegratör yetkinliğinin daha önemli olduğunu düşünüyoruz. Günümüzde üreticilerin birçoğu zaten birbirlerine yakın kapasite ve özellikte robotlara sahip olduğu için, fark yaratma konusunda entegratörlerin omuzlarındaki yük çok daha ağır.
Üretimin sonuçları ve avantajları neler oldu? Robot yatırımı size ne gibi katkılar sağladı? İşçi maliyetlerini düşürme anlamında bir düşüş yaşandı mı, o süreç nasıldı?
Robot yatırımlarındaki önceliğimiz, paletleme, ürün besleme gibi ağır ve ergonomik açıdan sorun yaratabilecek operasyonlardır. Bunun yanında, ürünlerin düzenli ve standartlara uygun koli-paletlere yerleştirilmesini sağlamak, operasyonları standardize etmektedir. Tüm bu gelişmeler, manuel çalışmaları azaltıp, maliyetlerin optimizasyonuna yardımcı olmuştur. Fakat, bazı durumlarda iş güvenliği, ergonomi, insan sağlığı gibi önemli konular dikkate alınarak, ciddi maliyet artışları göz ardı edilerek, robot yatırımları yapılmıştır. Bu tarz teknolojik yatırımlarla beraber, fabrika çalışanlarımızın da kendilerini geliştirip, bu tarz yeni teknolojileri öğrenip, becerilerini geliştirmiş oldular.
Gelecek dönemde hangi alanlarda robot/cobot yatırımı yapmayı planlıyorsunuz?
Yatırımlarımızı her zaman prosesin gerekliliğinin yanı sıra sıfır atık, ergonomi, çalışan sağlığı gibi konuları ön planda tutup, değerlendirmelerimizi bu kriterlere göre yaptığımız için, önümüzdeki yatırımlarımızda da robot teknolojileri, projelerimizin her zaman bir parçası olacaktır.
Endüstri 4.0 ile birlikte üreticiler tesislerinde modernizasyona gidiyor. Endüstri 4.0’a uyum konusunda yaptığınız çalışmalardan/yatırımlardan bahseder misiniz?
Otomasyon projeleri sadece ekipman anlamında değil, veri transferi anlamında da büyük projelerimiz mevcut. Üretim hatlarından bilgilerin otomatik olarak toplanıp saklanması, toplanan veriler ile otomatik verim-kayıp hesapları gibi çalışmalar uzun zamandır devam etmekte, yeni kurulan hatlarımızın tamamı Endüstri 4.0 altyapısına uygun olarak kurulmaktadır ve bazı pilot uygulamalar yürütülmektedir.
Sizi tanıyabilir miyiz? Akademik kariyerinizden ve profesyonel iş geçmişinizden bahsedebilir misiniz?
Bornova Anadolu Lisesi’nden mezun olduktan sonra Dokuz Eylül Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde okuyup, İngiltere’de Coventry Üniversitesi’nde Mühendislik Yönetimi yüksek lisansımı tamamladım. Üniversitemin son senesinde Manisa’da bulunan Bosch Termoteknik firmasında yarı zamanlı Ar-Ge departmanında çalışma fırsatımı bulmuştum. Yüksek lisansımın ardından Türkiye’ye döndükten sonra yaklaşık 3,5 senedir Mondelez Int. için çalışıyorum.
