USKON Akiskan Kontrol Sistemleri uzmanları, vana çeşitlerinde gerekli olan iki tip aktüatörden uygulamaya göre hangisinin seçilmesi gerektiğini anlattı.
AKTÜATÖRLER ARASINDA SEÇİM YAPMAK
Birçok vana çeşidi, kullanılacak iki tip aktüatörden birini gerektirir: yay dönüşlü (tek etkili olarak da bilinir) aktüatör ve çift etkili aktüatör. Çok çeşitli diğer tip ve aktüatör kategorileri olsa da, bu ikisi en önemli ve çoğu zaman çok çeşitli makinelerin ve endüstriyel mekanizmaların çalıştırılmasını kolaylaştırmak için tercih edilir. Peki hangisi gerçekten bizim uygulamamız için doğru seçimdir?
AKTÜATÖRLER ARASINDAKİ FARKI BİLMEK
Bu iki tip aktüatör arasındaki belirleyici özellik isimlerinden de bulunabilir; tek etkili bir aktüatörde yay ve yaylar sayesinde, çalışma aralığının yalnızca bir yönü için güç sağlanırken; çift etkili aktüatörde, her iki çalışma yönüne de güç sağlanır. Bunun nedeni, yaylı aktüatörün, vana pozisyonunu açmak veya kapatmak üzere hareket ettirmek için yay kuvvetini kullanmasıdır.
Aksine, çift etkili aktüatörlerde, bu vanayı hem açmak hemde kapamak için her iki tarafında da basınçlı hava gerekecektir.
DOĞRU UYGULAMA İÇİN DOĞRU AKTÜATÖR
Tork ve itme kuvveti söz konusu olduğunda; bazı kaynaklar, her iki aktüatör tipinin eşit mukavemet kabiliyetine sahip olduğuna inanırken, aceleci bir karar vermeden önce, ihtiyaçlarınızı yakından incelemenizi öneririz. Yaylı aktüatörün tasarımı, aktivasyon strokunda sadece bir tarafta tork yükünün yaşandığı durumlar için idealdir.
Aksine, çift etkili aktüatör, hem çalışma yönlerinde hem de birçok petrol ve doğal gaz uygulamasında olduğu gibi yüksek bir itme kuvveti olduğunda yüksek tork yüklerinin olduğu durumlarda verimli çalışır.
Güvenlik söz konusu olduğunda; acil kapanma ve arıza durumlarında ilk pozisyona geri dönme (fail-safe) gibi aciliyetin fazla olduğu güvenlik sistemi uygulamaları söz konusu olduğunda, en uygun seçenek, tek-etkili aktüatörlerdir. Örneğin LPG dolum tesislerinde bu sebeple hep, yay dönüşlü aktüatörler kullanılır ve hemen hemen acil bir durum olmadıkça hiç aktif çalışmazlar.
Eğer vana arızalandığı pozisyonda kalsın isteniyorsa;
Sinyalini veya beslemesini kaybettiğinde, vananın son pozisyonda kalması istenilen çok çeşitli uygulamalar vardır. Çift etkili çalıştırma (çift etkili aktüatör), bu tip uygulamalarda en iyi şekilde çalışır, çünkü vanayı güvenli bir konumda tutmak ve son konumda sabit tutmak için her iki noktada da basınçlandırma kullanılır.
SONUÇ
Aslında önemli olan, çift etkili veya tek etkili aktüatör seçiminden çok, ihtiyacınızı sağlayabilecek vana paketi için tam çözüm bulabilmektir. Yukarıda bahsedilen aktüatörlerin her biri, bazı kullanımlar için ideal olmasına rağmen, tüm uygulamalar için uygun olamayabilir. Ancak hangisini seçerseniz seçin, bu aktüatörlerin genellikle kurulumu kolay kabul edilir ve çoğu uzun ve güvenilir bir servis için üretilmiştir.
