İlk olarak 2011 yılında su atıksu sektörü projelerine yoğunlaşmaya başladıklarını ve günümüze kadar birçok başarılı projeye imza attıklarını ifade eden Gentek Elektronik Genel Müdürü Muhammed Gökgöl, projelerde ihtiyaç duyulan flow computer ve otomatik numune alma cihazı gibi birçok ekipmanın da Türkiye’de üretilebileceğini kanıtladıklarını sözlerine ekliyor.

Her yeni proje ile projeye özel çözüm tasarımı ve üretimi gerçekleştirme yeteneğine sahip olan Gentek Elektronik, su sektöründe de birçok başarılı projeye imza atmaya ve bu projelerde ihtiyaç duyuldukça da projeye özel farklı teknolojilerin tasarım ve üretimini gerçekleştirmeye devam ediyor. Kapak konumuz kapsamında Gentek Elektronik’in su ve atıksu sektörüne özel gerçekleştirdiği son dönem projelerinin detaylarını ilk ağızdan markanın Genel Müdürü Muhammed Gökgöl’den öğrenme fırsatı bulduk. 

Gökgöl proje için şunları söylüyor: “Projenin bizim için önemli çıktıları oldu çünkü bu proje için biz flowcomputer’ımızı ürettik. Debimetrelerimizde enerji kesilmelerine karşı bir önlem olarak güneş enerjisi panelleri ile kullanabilme özelliği ekledik. Yine bir debimetreden beklenenin ötesinde çok sayıda verinin tek bir cihazdan alınabilmesini sağladık. Tek bir sayaçla flowcomputer’dan boş boru alarmı, elektrot kirlendi alarmı, ölçüm alarmı, akü durumu, suyun iletkenlik durumu gibi 24 farklı bilginin çekilmesini sağladık. Tüm OSB’ler artık bu projeyle ilgileniyor, bu projeyi tamamladığımızda bu projelerin sayısını artıracağız. “

2018 yılında gerçekleştirdiğiniz projeler nelerdir? Projenin başarısını öğrenebilir miyiz?

Sanayimizin ilk üçünde diyebileceğimiz bir organize sanayi bölgesi ile bölgede bulunan fabrikaların kullanımı için yeraltından çekilen kuyu sularının ölçümlenmesi ve bu miktarların SCADA sisteminde görüntülenmesi, kayıt altına alınması ile ilgili global bir otomasyon markası ile birlikte bir proje gerçekleştirdik. Tüm elektronik ölçüm sistemi, elektromanyetik debimetreler, borulama, pano kısmı ve haberleşme kısmını Gentek olarak üstlendik. Bu proje nihayetinde tesiste yaklaşık 8 yıldır çözülmek istenen bir sorunu başarılı bir şekilde çözüme kavuşturmuş olduk. 

Süreç nasıl başladı, bu talep nasıl ölçüldü?

Süreç aslında yaklaşık 3 yıl önce demo olarak OSB’de kurduğumuz bir sistemin hala sorunsuz çalışması sayesinde OSB yönetiminin tüm sistemleri Gentek sistemlerine dönüştürmesini istemesiyle başladı. Bu sebeple biz de 8 yıllık projeye dahil olduk. Şu anda projenin yarısını bitirdik tamamladık ve muntazam bir şekilde sistemlerimiz çalışıyor. Bu projede şimdiye kadar güzel sonuçlar elde etmemiz sebebiyle OSB yönetimi bizden bölgedeki fabrikaların atıksularına çözüm bulmamızı istediler. Atıksularda ölçümü son derece önemli bir parametre olan KOİ’nin ölçümü projesiydi bu istenen KOİ yani COD sudaki kimyasalların çözülmesi için gerekli olan oksijen ihtiyacı’nın kısaltılmışıdır. Bizden Bu parametrenin anlık olarak takibi talep edilmişti. Daha önceleri nehirlerde ve benzer alanlarda bu sistemler DSİ tarafından kullanılmış ve tecrübe edilmişti. Nehre bırakılan atıkların oluşturduğu kirlilikte bu parametre ön plana çıkıyor. Dolayısı ile bu sistemin fabrikaların çıkışlarına konularak atıksularının kontrol altına alınması ve bu suların ne kadar sağlıklı arıtılıp arıtılmadığını belirleyebilmek amacıyla bu sistem talep edildi. Araştırmalarımız sonucunda bu konuda Almanya’da yeni geliştirilmiş bir sensör bulduk. 

Sensörün doğruluğunu yerinde görmek amacıyla OSB yönetiminin de  katılım gösterdiği bir ekiple Almanya ziyareti gerçekleştirdik. Geçtiğimiz yıl Eylül ayında gerçekleştirdiğimiz bu ziyarette yanımıza aldığımız numunelerin ölçümünde başarılı sonuçlar aldık. Fabrika üretim tesislerini de gezdikten sonra bu sensörlerden edinmeye karar verdik. Fakat maliyeti düşürmek ve bu sayede sistemin yaygın olarak kullanılabilmesini sağlamak için sensör kısmını buradan satın alıp tüm diğer elektronik aksamların üretimini Gentek olarak biz üstlendik. Aynı zamanda Türkiye’de üretilmeyen otomatik numune alma cihazını ürettik.  

KOİ ölçümünün ilk kurulumunu Mart ayında gerçekleştireceğiz. Çünkü verdiğimiz numunelere göre sensörün hazırlanmasını bekliyoruz. alt yapı kısımlarını hazır hale getirmiş durumdayız. 

Bu projelerin yanısıra savaklar vasıtasıyla fabrikaların atıksularının online olarak debilerinin ve miktarlarının ölçülmesini inşaat işleriyle birlikte yapıyoruz
Aynı zamanda İzmir’deki Doğuş Vana markası ile tarım sektöründeki su ölçümünün kontrol altına alınması ve ödeme sistemiyle beraber sayaç sisteminin yazılım ve donanım konularında geliştirilmesi adına bir iş birliği yaptık. Doğuş Vana mekanik aksamda oldukça güçlü ve hızlı üretim bandına sahip bir firma. Gentek Elektronik de hızlı elektronik aksam üretebilme yeteneğine sahip bir marka. Bu projede güçlerimizi birleştirerek ortaya güçlü bir ürün çıkartmaya çalıştık. Ürünümüz Piyasaya Nisan sonu gibi çıkacak. 

Bu projede nasıl bir ekipman kullanıldı?

Burada ultrasonik debimetre olarak dünyada denenmemiş ve uygulanmamış bir ölçüm teknolojisini kullandık. Bu da yapay zekaya sahip bir ultrasonik debimetreydi. Ultrasonik ölçümde değişen çevresel faktörler ve farklı etkenler cihazın ölçüm doğruluğunu değiştirmekte. Biz debimetremizi değişen faktörlere göre nasıl davranacağına karar verebilen bir cihaz haline getirdik. Yine kendi kurduğumuz test düzeneğinde kabarcıklı bir ortam oluşturduk. Normalde hava kabarcığı olan alanlarda ultrasonik debimetreler doğru ölçüm alamazlarken bizim cihazlarımız mükemmel sonuçlar elde etti. Bu alana uzun süredir çok fazla yoğunlaşmış durumdayız.

Gentek olarak 2011 yılından itibaren su ölçüm konusuna ağırlık verdik. Aslında Türkiye su fakiri bir ülke. Gentek olarak 2011 yılında Konya’da tarımsal sulamalarda kullanılan kuyu sularının ölçülmesi ile alakalı ultrasonik debimetre ve mobil GSM haberleşme çözümüyle beraber yaklaşık 1000 kuyuya bu sistemi kurduk. Sektörün bu konuda ilki olduk. Daha sonra bu ölçümler için farklı firmalar türbin tip sayaç kullanarak aslında olmaması gerekeni yapmış oldular. Biz bu karara itiraz ettik ve aslında o noktada biz de o tip bir sayaç kullanarak çok ciddi kazançlar elde edebilirdik. Çünkü çok ucuza mal edebiliyorduk bu tip sayaçları. Bu süreçte biz tam tersine bu ölçüm sisteminin yanlışlığını ilgili kurumların yöneticilerine anlattık. Maalesef o dönemde bu sayaçlar kullanıldı ve tüm sayaçların kısa bir süre sonra arızalanıp hurdaya ayrılmasıyla bizim kaygımızın doğruluğu kanıtlanmış oldu. Aynı sayaç OSB’lerin kuyu sularında da kullanıldı. Biz o dönemde OSB’lere yine teklif vermiştik ve büyük bir firma projeyi alıp yine bu sayaçları kullanmış oldu. Yine bu ölçüm cihazıyla ilgili birtakım sorunların ortaya çıkması sonucu 2015 yılında bir demo cihaz gönderdik ve yıllar süren ölçümler sonucu elde edilen başarı ile OSB bizimle çalışmak için adımlar atsa da bu çalışma ancak 2018’in ortalarına doğru gerçekleşebildi. 

Projenin bizim için önemli çıktıları oldu çünkü bu proje için biz flowcomputer’ımızı ürettik. Debimetrelerimizde enerji kesilmelerine karşı bir önlem olarak güneş enerjisi panelleri ile kullanabilme özelliği ekledik. Yine bir debimetreden beklenenin ötesinde çok sayıda verinin tek bir cihazdan alınabilmesini sağladık. Tek bir sayaçla flowcomputer’dan boş boru alarmı, elektrot kirlendi alarmı, ölçüm alarmı, akü durumu, suyun iletkenlik durumu gibi 24 farklı bilginin çekilmesini sağladık. Tüm OSB’ler artık bu projeyle ilgileniyor, bu projeyi tamamladığımızda bu projelerin sayısını artıracağız. 

Yeni ürün haberleriniz var mıdır peki?

IP 68 sertifikalı waterGO GSM datalogger ürünümüzü pazara sunduk. Bu ürünümüz ile ASKİ (ADANA)projesinde şehir şebekelerindeki ölçüm için kullandık. Yurtdışı muadillerine göre oldukça uygun ve kullanım olarak daha gelişmiş bir cihaz. Bunun yanında Gentek olarak Ar-Ge ekibimiz bu sene birçok projeyi hayata geçirdi ancak kapak konumuz su ve atık su olduğundan sadece bu konuyla alakalı olanlardan bahsettim ancak bunun yanında geliştirdiğimiz farklı sektörlere ait önemli ve ilkleri barındıran cihazlarımız var bunları da ST Proses Otomasyonu derginizin ana konularına göre sırayla açıklayacağım.