Ülkemizde 2006/42/AT Makina Emniyeti, yönetmeliğinin kabulü ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun çıkışı ile birlikte çalışan sağlığına verilmesi gereken değer kontrol altına alınmaya başladı. Elbette, konunun bilincinde olan pek çok yerli ve yabancı firma, bahsi geçen direktif veya kanunlar henüz yürürlükte değil iken dahi bu konularda çalışıyordu.
Makina Emniyeti konusunda yönetmelikler minimum gereklilikleri belirlerken, standartları geliştirenler, bu konuda daha spesifik bilgiler sağlıyor. Makinaların emniyet gereklilikleri hakkında pek çok C tipi standart var ki bu dokümanların içinde yalnızca ilgili makina hakkında bilgi paylaşılabiliyor. Örneğin; EN 692:2009 mekanik pres standardı içinde robotlar hakkında özel bir bilgi bulmak pek mümkün değilken, plastik enjeksiyon makinasının emniyet gereklilikleri için en kıymetli referans bilgi EN 201:2009 standardında bulunabilir. C tipi standartlar, makinanın hareket kabiliyetlerinin kontrol altında tutulması için pek çok A tipi veya B tipi standarda atıfta bulunuyor. Bunlardan en önemlilerinden birisi de EN ISO 13849-1:2015 Kumanda Sistemlerin Emniyetle İlgili Kısımları Tasarımına yönelik standart. Bu standartta makina; Input, Logic ve Output olarak ayrıştırılmıştır. Zincirin halkaları gibi tüm birimlerin emniyet gerekliliklerini sağlayıp sağlamadığının öngörülebilmesi için bazı parametreler EN ISO 13849-1:2015 standardı sayesinde, ihtiyaç duyulan emniyet performans seviyesinin sağlanıp sağlanamadığı kararı verilebiliyor.
Pilz Emniyet Otomasyon Ürünleri Tic. Ltd. Şti. Mühendislik Hizmetleri Sorumlusu Halil Başaran, makina emniyeti konusunda önemli bir yere sahip olan ve makinanın beyni olarak tabir edilen kontrolörler hakkında bilgiler paylaştı.
KONTROLÖR SEÇİMİ NASIL YAPILIR?
Başaran özetle şunları söyledi: "Kontrolör seçimi, uygulanması düşünülen prosese göre yapılacak bir komponenttir. Uygulamadaki giriş-çıkış sayısı, çevresinde haberleşeceği ve bilgi alışverişi yapacağı operatör panel arayüzleri veya diğer kontrolörlerin tipi, çevresel ortam koşulları vb. gibi pek çok girdi bu karar aşamasında önemli kriterler arasında yer alıyor. Makina emniyeti kapsamında kontrolör seçimi için PILZ, iş ortaklarına geniş bir ürün yelpazesi sunuyor".
Öncelikle makinanın emniyetli çalışabilmesi için çevresine yerleştirilecek sensörlerin adedine göre tercih yapılması gerektiğini hatırlatan Başaran, "Emniyet sensör adedi 3’ten az ise çözümün emniyet röleleri ile çözülmesi en makul olan yöntem olur, bu sayı daha fazla ise programlanabilir kontrolörlerin kullanılması maliyet ve kullanım kolaylığı açısından tavsiye ediliyor" dedi.
