Röportaj: Göksal SERDAR
Günümüzde en önemli yapı malzemelerinden biri olan beton, geniş uygulama alanıyla mimarlar ve mühendislerin tasarımlarında en çok kullandığı malzeme olmaya devam ediyor. Taşıyıcı sistem malzemesi olmasının yanında betondan, kaplama, dolgu, yalıtım veya dekoratif yüzeylerin oluşturulmasında ve prekast ve prefabrike yapı malzeme ve elemanlarının üretiminde de yararlanılıyor. Betonun bu zengin kullanım alanlarından bir tanesi de "Brüt Beton" , "Görünen Beton" veya "Mimari Beton" uygulamasıdır.Brüt beton, beton yüzeyi imal edildiği şekilde görünecek haliyle doğal görünümü ile bırakılan veya çeşitli görsel, dekoratif dokusal etkilerin uygulandığı, yüksek kaliteli ve kalıp sistemi ve işçiliğinde aşırı özen gösterilen beton yüzeylerdir. Mimarlığı sadece yapı yapma sanatı olarak değil, aynı zamanda kültürel, sosyal bir düzenleyici, bir yatırım aracı ve kentleşmenin bizzat kendisi olarak gören XL Mimarlık Mühendislik Kurucusu Mimar Arda Işık ile mimari açıdan brüt beton yapılar ve brüt beton uygulamaları üzerine konuştuk...
"SANAT YOLUYLA BÜTÜNSEL BİR TASARIM STRATEJİSİ ÖNERİYORUZ"
Mimari tasarım anlayışınız, ilke ve prensipleriniz hakkında bilgi verir misiniz?
XL [mimarlık+mühendislik]; stratejik planlama, tasarım odaklı düşünce ve sanat yoluyla mimari tasarıma bütünsel bir tasarım stratejisi öneren ve projelerine ait ön tasarım, tasarım ve tasarım sonrası süreçleri ve ürünleri yöneten bir firmadır.
Mimari tasarılarınızda betonun yeri ve önemi konusunda neler söylemek istersiniz?
XL; tasarım sürecinde yapılandırdığı kurguyu karakterize edecek malzeme ve yapı tekniklerini kullanır. Beton yapı elemanları da, hem sahip oldukları baskın plastik, dokunsal, yapısal, vb. karakterleri ile hem de mimarlık disiplininin tarihsel gelişimindeki yerleri ile kurgularımızda işlevsel, deneysel veya anlamsal roller üstlenirler.
"PROJEMİZİN VAR ETTİĞİ BİNANIN YAPISAL VAROLUŞSAL ÖZELLİKLERİ ÖNEM TAŞIYOR"
Sürdürebilirlik anlamında binanın ömrü kadar dayanması beklenen beton kullanımı konusunda tasarımlarınızda nelere dikkat ediyorsunuz?
Beton yapı elemanlarının kurgularımızda üstlendiği roller itibariyle farklı yaklaşımlarımız olabiliyor. Mesela; betonun tarihsel, temsili ve anlamsal özellikleri ile yapı elemanlarında kurgulandığı durumlarda betonun yüzey veya görünüş özelliklerini koruması öncelikli ilgi alanımız olurken betonun plastik etkisini vurgulamak istediğimiz işlerde kalıbın istediğimiz şekilde yapılandırılması önceliğimiz olabiliyor.
Daha çok hangi projelerde Mimari Beton, Çıplak Beton ya da Brüt Beton olarak adlandırılan uygulamayı tercih ediyorsunuz? Bu tercihinizin nedenleri konusunda neler söylemek istersiniz?
Bazen konut projelerinde kullandığımız gibi bazen de ofis yapılarında kullanabiliyoruz. Burada önemli husus projemizin var ettiği binanın yapısal varoluşsal özelliklerinin vurgulanması ve belirleyici olması olabiliyor.
"BRÜT BETON UYGULAMASI ÜLKEMİZDE PEK ÇOK AÇIDAN DEZAVANTAJ TAŞIYOR"
Brüt beton uygulamasının avantaj ve dezavantajları hususunda neler söylemek istersiniz?
Brüt beton uygulamasının ülkemizde pek çok dezavantaj taşıdığından bahsedebiliriz. İzolasyon ve bitirmeler gibi yapısal eklerin uygulama çözümlerinde -hem teoride hem pratikte- yetersizlikler olduğu gibi betonun kendi uygulamasında kalıp, vibrasyon ve beton kalitesini sağlamak çok kolay olmamaktadır. Diğer taraftan, tüm bu zorlukların karşısında elde edilen nihai mekansal karakterin kuvvetli ve ilham veren ifadesi projelerimizde brüt beton kullanmak için bizi motive etmektedir.
Brüt beton uygulamasında nelere dikkat ediyorsunuz? Beton yüzeylerde oluşabilecek karbonatlaşma ve korozyon etkisine karşı ne tür önlemler alıyorsunuz?
Beton yüzeylerde oluşabilecek karbonatlaşma etkisi ve aşınmayı önlemek için yüzeye film oluşturucu koruyucu bir kaplama uyguluyoruz. Yine hem izolasyon ve aşınma hem de gözenekli yapının kapanması için brüt beton uygulamalarında kristalize sıvı beton katkısı kullanıyoruz.
"RENKLİ BRÜT BETON UYGULAMASINDA KALİTELİ PİGMENT KULLANILMALI"
Brüt beton uygulamasında betona pigmentler ile renk verilebiliyor olması estetik açıdan avantaj olarak görülürken bu noktada neler dikkat etmek gerekir?
Bizce renkli brüt beton uygulamasında en çok dikkat dilmesi gereken husus kaliteli pigment kullanılmasıdır. Hem beton dayanıklılığı hem de renk/yüzey etkisinin arzulanan özelliklerde olması için uygun pigment önem arz etmektedir.
Brüt beton uygulamasını kullandığınız örnek bir projenizden, bu projenizde neden brüt beton uygulamasını tercih ettiğinizden ve bu anlamda söz konusu projenize özel geliştirdiğiniz çözümlerinizden bahseder misiniz?
İzmir Çeşme’deki müstakil ev projemizde ev sahibinin evin yapısal karakterinin ifade edilmesini isteği ve toplanma alanı olan salonda zamanla değişen mekansal algı beklentisine evin çekirdeğindeki tektonik öğeleri Brüt Beton yapısal elemanlarla ayrıştırarak cevap vermiştik. Farklı kalıp teknikleri kullandığımız bu elemanları yapının hem “power wall” hem de “promenade” özeliklerini ifade edecek şekilde düzenlemiştik.
"BETON KUMAŞ YAPILARDA BRÜT BETON UYGULAMASINA ALTERNATİF OLAMAZ"
Her ne kadar farklı bir yapıda olsa da brüt beton uygulaması yerine kullanılan beton kumaş teknolojisi hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce brüt beton uygulamasına bir alternatif olabilir mi?
Beton kumaş; betonun özelliklerine ihtiyaç duyulan yerlerde pratik bir şekilde kullanılmak üzere üretilmiş, ince, dayanıklı, su geçirmez ve yangına dayanıklı bir beton tabakası oluşturmak için hidratasyon sonucu sertleştiren esnek, çimentolu bir çeşit kompozit kumaştır. Beton kumaşın yapılarda brüt beton uygulamasına alternatif olarak kullanabileceğini düşünmüyoruz, keza brüt beton gerek kalıp etkisi gerekse de tektonik kullanımları sebebiyle benzersiz bir yapıyı ifade etmektedir.
Türkiye’de ve dünyada Brüt Beton uygulamasının başarıyla kullanıldığı beğendiğiniz projeler hangileridir?
Brüt Beton, mimar Louis Kahn’ın “Salk Enstitüsü” Binası ve mimar Tadao Ando’nun “Su Üzerindeki Kilise” Binası projelerindeki gibi şiirsel anlatımın, mimar Santiago Calatrava’nın “Valencia L’Oceanographic” binası projesindeki gibi yapısal öğelerin vurgulandığı bir kompozisyonun en kuvvetli şekilde ifadesi için kullanıldığı üzere mimarlık tarihinde iz bırakmış yapılardır.
