Röportaj: Bikem Ögünç Demir
Kutes, 1986’da Mehmet Bekir Kutmangil tarafından kuruldu. Mehmet Bekir Kutmangil 1990 yılında döküm sektörü için yatırımlara başladı ve 1992’de yeni yatay GF otomatik kalıplama hattında ilk döküm gerçekleştirildi. 2016 yılına gelindiğinde ise şirket talaşlı imalat sektörüne yatırım yapma kararı aldı. 2017’de döküm ve talaşlı imalat operasyonlarını birbirinden ayırarak Kutes, çatısı altında Kutes Döküm ve Kutes Makine markalarını kurdu. Aynı yıl yeni üretim tesisinde ilk talaşı kaldırdı. 2019’da yeni otomatik kalıplama yatırımlarının tamamlanması ile HWS otomatik kalıplama hattında ilk dökümü yaptı; bugün 50 bin ton döküm kapasitesi ve Kutes Makine çatısı altında 14 CNC ile 90 bin saat kapasiteyle üretime devam ediyor. Şimdilerde kapasitesinin yüzde 45’i oranında üretim gerçekleştiren Kutes, üç yılda kapasitesinin tamamını kullanmayı hedefliyor. 30 bin metrekaresi kapalı toplam 150 bin metrekarelik alanda, 350 çalışanıyla, ana tedarikçi olarak başlıca otomotiv, hidrolik, tarım, makine, demiryolu, pompa ve vana endüstrilerine, 10 kalite sertifikası ile bin yüz farklı çeşit parça üreten Kutes’in ikinci nesil temsilcisi İcra Kurulu Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Esat Kutmangil ile bir araya geldi. Yılda iki milyon adedin üzerinde parça üretimiyle dokuz sektörde döküm, beş sektörde dökümle birlikte işleme ve bir sektörde montaj dahil bitmiş ürün sevki yaparak müşterilerine “çözüm ortağı” anlayışıyla hizmet sağladıklarını söyleyen Ali Esat Kutmangil, “Müşterilerimizin teknik şartnameleri, makine parkurumuza ölçüsel olarak uygun olduğu sürece her sektörün döküm, talaşlı imalat ve montaj ihtiyacını karşılayabilecek teknik altyapıyı içinde bulunduran tesislere sahip bir kuruluşuz. Kutes olarak üç kıtada 10 ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz. Satışlarımızın yüzde 50’si direkt ihracattan oluşuyor. Endirekt ihracat ile beraber bu oran yüzde 90’a kadar ulaşıyor. İhracat gelirlerimizi artırarak ülkemize katkı sağlamak için yeni bir sektörü ve müşteriyi referanslarımız arasında dahil etmek için var gücümüzle çalışıyoruz” dedi ve yaptıkları robot yatırımına ilişkin sorularımızı yanıtladı.
2023’e robot yatırımıyla girdiniz. Bu ihtiyaç nasıl doğdu? Robotlu üretime geçişin iş süreçlerinizi, üretim hattınızı ve tabi verimliliğinizi nasıl etkileyeceğinizi düşünüyorsunuz?
Üretimde sürekliliğin gerekliliği olarak, otomasyon ile üretim hedefimiz doğrultusunda kalıplama hattımızda maça koyma robotu yatırımına karar verdik. Bu süreçte, ekibimiz ve çalıştığımız paydaşlarımız ile karşılıklı olarak pilot proje olarak seçtiğimiz maça koyma robotunu üretim hattında minimum sakat ve maksimum üretim verimliliği hedefi ile devreye aldık.
Yatırım yaptığınız robot uygulamaları hakkında bilgi verir misiniz? Üretimin hangi hattında, toplam kaç adet robot kullanıyorsunuz?
2022 yılı itibarı ile döküm kalıplama hattımız için maça koyma robotunu devreye aldık. 2023 yılında ise Talaşlı İmalat tesisimiz için mevcutta yer alan ve Mart-Nisan ayında gelecek yeni tezgahlarımız için robot yatırımlarını da devreye almayı planlıyoruz. Bu süreçte ilk tercihimizi FANUC marka robottan yana kullandık.
Yatırım öncesi robotik sistem entegratörünüzden/robot firmanızdan ne şekilde bir fizibilite çalışması aldınız? Size göre entegratör seçimi, doğru entegratör ile çalışmak ne kadar önem taşıyor?
Maça koyma robotu, ENTRA Robot ile görüşmeden önce planlarımız arasındaydı. Paydaşımız ile yaptığımız toplantılar neticesinde döküm kalıplama hattımızda bu robotun devreye alınmasıyla üretim verimliliğimizin artacağını sayısal verilerle ortaya koyduk. Maça koyma robotu yatırım kararını aldıktan sonra birçok firmayla görüşmelerimiz oldu. Yaptığımız çalışmalar neticesinde ENTRA Robot’un daha önce yaptığı birçok robot, referansları ve proje toplantılarında yaptığımız görüşmeler de belirleyici oldu. Özetlemek gerekirse, sektör deneyimi olan bir firma ile çalışmak yapacağınız yatırımın devreye alınmasını kolaylaştırıyor.
Sektörünüz açısından ele aldığınızda, robotların kullanımı ve önemi hakkında neler söylemek istersiniz?
Hem Türkiye’de hem de global pazarda iyi bir konumda yer almak için inovasyona açık olmak gerekiyor. Robot ile üretim, otomasyon, dijital dönüşüm gibi araçlar global rakiplerimiz ile rekabet içinde yer almamızı sağlayacaktır.
Önümüzdeki süreçte robot yatırımlarına devam etmeyi planlıyor musunuz?
Üretimde minimum kayıp ve maksimum verim için robot yatırımlarımıza devam edeceğiz. Kutes’in geleceğini inşa etmek için bugünden temellerini atıyoruz. Robot yatırımımızla birlikte iş planlarımız arasında birçok yatırım bulunuyor. Endüstri 4.0’ı sağlayarak sektörümüzde öncü şirketler arasında yer almayı hedefliyoruz.
Sanayinin dijital dönüşümü vizyonunuz nedir? Varsa pilot uygulamalarınızdan bahseder misiniz?
2019’un ikinci çeyreğinin sonunda devreye aldığımız yeni yatırımımızla Türkiye’nin ilk tam entegre otomatik yatay kalıplama hattına sahip olduk. 2021’de ise gündemimizdeki en önemli dönüşüm, üretim safha süreçlerini barkod sistemi ile takip edebilir hale getirmek oldu. Sektörümüzde bunu A’dan Z’ye gerçekleştiren ilk şirketiz. 2022’de Operasyonel mükemmellik programımızın çatısı altında TPM, Operasyonel Sürdürülebilirlik, İnovasyon, Endüstri 4.0 ve Dijital Dönüşüm faaliyetlerimize ağırlık verdik. Kalite-güvence ve otonom-bakım takip modüllerimizi devreye aldık. Döküm sektörü için ilk sanal fuar alanını oluşturduk ve bu ortamı ziyaretçilerimizle paylaştık. Fiziki arşivimizi dijital ortamda yedekledik. Ürün kalitemizi daha da arttırmak ve enerji verimliliğini en üst safhaya çıkartmak için üretim sahamızda gerçekleşen enerji sarfiyatını enerji analizatörleri ile ölçebiliyor ve kalitemizi arttırmak için bu verileri analiz ederek gerekli tedbirleri üretimimize yansıtıyoruz.
2023’te IoT ile veri çeşitliliğini çoğaltarak Big Data’yı oluşturmayı ve AI teknolojisi ile daha hassas verimlilik çalışmaları yapmayı planlıyoruz. Tüm verilerimizi adım adım dijital ortamda tek bir merkezde takip edilebilir hale getirmeyi hedefliyoruz. Tüm bu çalışmalar için ve dijital dönüşümün temeli olan bulut teknolojilerine geçiş için gerekli alt yapı yatırımlarını tamamlıyoruz. 2022’de uçtan uca entegrasyon için attığımız temelleri yeni yılda tamamlayarak tamamen teknolojik bir üretim sahası olmayı hedefliyoruz.
Sanal fuar alanından sonra bütün tesislerimizi 3D scan ederek (tarayarak) tesislerimizin dijital ikizini oluşturmayı, yapılan simülasyonların çeşitlerini çoğaltarak olası risk senaryolarını analiz edebilir hale getirip verimlilik çalışmalarımızı birkaç adım öteye taşıyacağız. Bu çalışmalar kapsamında hem sürekli iyileştirme faaliyetleriyle üretim ekipmanlarının etkinliğini en üst düzeye çıkarmayı hem de çalışanlarımızın operasyonel ve problem çözme becerilerini geliştirmeyi amaçlıyoruz.
Babanızın genç yaşta Perşembe Pazarı'nda demir ticareti yaparak başladığı sektör yıllar içinde hangi noktalardan geçti? Teknoloji ve robotik adına gelinen son durumu örnekler vererek değerlendirir misiniz?
Babam Mehmet Bekir Kutmangil her ne kadar ticaret hayatına çok genç yaşta, Perşembe Pazarı’nda başladıysa da esas uzmanlık alanı madencilikti. Tesisi 1992’de devreye aldı ve ne yazık ki 1995’te aramızdan ayrıldı. Ancak bundan 30 sene önce belirlediği vizyon ve aldığı yatırım kararları sayesinde yaptığı yatırımlar hala kapasitemizin önemli bir kısmını karşılamaya devam ediyor. Onun bu vizyonu sayesinde günümüz teknolojilerini tesisimize hızlıca entegre edebiliyoruz.
2023 hedefleriniz ve eklemek istedikleriniz neler?
Sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadele konusu tüm dünyanın gündeminde ilk sıralarda yer alan, önem arz eden bir konu haline geldi. GRI formatında hazırladığımız 2021 yılı sürdürülebilirlik raporumuzu tamamladık ve paydaşlarımız ile web sitemiz üzerinden paylaştık. Müşterilerimize, gelecek nesillere ve dünyaya duyduğumuz sorumlulukla gelecek dönemimizi ise “Yeni Demir Çağı” olarak isimlendirdik. “Sürdürülebilirlik ve İklim Değişikliği ile mücadeleyi” şirket kültürümüzün değişmez bir parçası haline getirdik. UN Global Compact'e dahil olduk. Bunun yanı sıra “Sıfır Atık” Sertifikamızı aldık. 2023’te ise bilimsel tabanlı hedeflerin belirlenmesi için çalışmalara başlayacağız. 14064 kapsamında emisyon raporumuzu doğrulayıp CDP (Karbon Saydamlık Projesi) başvurumuzu ve raporlamasını gerçekleştireceğiz. ÇEVKO ile “10 yılda 1 milyon ağaç” hedefi ile dikim çalışmalarına başlayacağız. Ayrıca 50001 Enerji Yönetimi Belgesi için başvurumuzu gerçekleştirip süreci tamamlayacağız. Sürdürülebilirlik çalışmalarımız kapsamında Çorlu’da yer alan Kutes Döküm fabrikamızda 630.000 m3’lük toz emiş sistemleri yatırımımızı gerçekleştirerek baca gazı emisyonlarımızı 5 ppm’e düşürdük. Tesisimizde bütün makina/ekipmanlara enerji analizatörü taktık, enerji tüketimini anlık olarak takip edilir hale geldik ve verimsizliklerin önüne geçtik. Teleskopik vinç pota taşıma sistemi ve yolluk kırıcı gibi enerji verimliliği yaratan birçok stratejik yatırım gerçekleştirdik.
Kutes Makine tarafında ise merkezi boy yağı filtreleme sistemi kurduk. 240 kwh’lık çatı GES yatırımını tamamladık. Böylece bu tesisimizde tükettiğimiz enerjinin %60’ını yeşil enerji olarak kendi üretimimizden sağlıyoruz. Edirne ve Kırklareli illerinde toplamda 550 bin metrekare arazi yatırımı gerçekleştirdik. 25 milyon dolarlık bir yatırımla Kırklareli ve Edirne’de 30 MW’lık arazi GES, Tekirdağ’da ise 1 MW’lık çatı GES yatırımı ile toplamda 31MW’lık bir GES yatırımını 2023 yılında devreye almayı planlıyoruz. Bu yatırımlarımız için 5.1 H kapsamında lisanssız elektrik üretim tesisleri çağrı mektuplarımızı aldık. Böylece yıllık 30 milyon kwh saat kapasite ile 24 bin hanenin enerji ihtiyacını karşılayacak altyapı kurmayı ve 16 milyon ağacın karbon emilimine eş değer bir katkı sağlamayı hedefliyoruz. Aynı zamanda 2025’e kadar yatırımlarımızı 90 MW’a çıkartıp yüzde yüz yeşil enerji ile yüzde yüz yeşil üretim gerçekleştirmeyi ve karbon nötr olmayı amaçlıyoruz. 2026’ya karbon negatif bir tesis olmayı hedefliyoruz.
Dökümhaneler birer geri dönüşüm tesisleridir. Ana hammaddelerinden biri hurdadır. Ancak hurdanın her zaman standart tedarik edilememesi, ergimiş metalde gerekli analizin sağlanabilmesi için ocak şarjlarına belli oranda pik demiri yüklenmesi ihtiyacını doğurur. 2021’de, Kutes’te ocak şarjımızın içindeki hurda ve pik oranı %40’a %60’tı. 2022’de bu oranı tersine döndürerek %64’e %36’ya çevirdik. 2023’te ise bu oranı %76’ya %24 seviyesine çıkartarak nihai ürünümüzdeki geri dönüşüm malzemesinin oranını arttırmayı ve değer zinciri boyunca oluşan dolaylı emisyonları da düşürmeyi hedefliyoruz.
Yatırım odaklı bir sanayi kuruluşuyuz. Son beş yılda Euro bazlı %100’ün üzerinde büyüme gerçekleştirdik. Ayrıca bu süre içerisinde, Tekirdağ Çorlu’daki tesislerimizde 50 milyon Euro civarında bir yatırım devreye aldık. Sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği ile mücadelenin yanı sıra bahsettiğim gibi “Operasyonel Mükemmellik” programı çatısı altında yatırımlarımıza devam ediyoruz.
ALİ ESAT KUTMANGİL KİMDİR?
2007’de Strayer Üniversitesi’nde İşletme eğitimini tamamladı. Bir yandan eğitimi devam ederken 2003-2009 yılları arasında Kutman Şirketler Grubu’nda Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev aldı. 2007’de Kutes’te İş Geliştirme ve Satış pozisyonunda çalışmaya başladı, 2008-2016 yılları arasında Yönetim Kurulu Üyesi olarak görevine devam etti. 2016’dan itibaren ise İcra Kurulu Başkanlığı ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevlerini sürdürüyor.
