Bursa'da otomotiv ve beyaz eşya sektörüne kauçuk parça imalatı yapan Ferkan Kauçuk, karışımın hazırlanmasından kalıp imalatına kadar tüm prosesi baştan sonra kadar kendi iç imkanlarıyla gerçekleştiren bir üretici.  Üretimin yoğun olarak yaşandığı fabrika yıllık elektrik üretiminin ne kadar olduğunu ve enerji tasarrufu için nasıl bir yöntem izlediklerini konuşmak amacıyla bir araya geldiğimiz Yönetim Kurulu Üyesi Kamil Özkan, “Aralık ayı itibariyle 245 bin 677 kW enerji tüketimi var. Kasım ayında 307 bin 588 kW Ekim ayında 296 bin kW enerji tüketimi mevcut. Preslerimizde rezistans kullanıldığı için yoğun elektrik kullanımı oluyor. Örneğin karışım hanede kullandığımız mikser 300 kW'lık bir motora sahip. En büyük enerji tüketimi vulkanizasyon preslerinde ısıtıcı ve hidrolik kuvvetlerde yaşandığı için tasarruf adına tüm enjeksiyon preslerde hidrolik motor yerine servo motor sistemlere geçilecek. Sıcaklık verimliliğinin artırılması ve çalışma saatinin düşürülmesi yönünde kavite göz sayısının artırılmasını hedefliyoruz.” diyor.  

Öncelikle okuyucularımız için Ferkan'ın yapılanmasını anlatmanızı rica ediyoruz.

Ferkan 1985 yılında bir aile şirketi olarak kuruldu. Kurucumuz, 2 yıl önce rahmetli olan babam Ünal Özkan, 15 yıl MKE'de çalıştıktan sonra Etüd Planlama Başmühendisi olarak özel sektöre geçmiş. 10 yıl SKT'nin Mühendislik Şube Müdürlüğü'nü yaptıktan sonra 1985 yılında emekli olmuş ve sonrasında Ferkan'ı kurmuş. Toplam 35 bin metrekare içinde 15 bin metrekarelik kapalı alanda otomotiv ve beyaz eşya sektörüne kauçuk parça imalatı yapıyoruz. Prosesimizde karışımın hazırlanması, kendi kalıplarımızın yapılması ile tüm prosesi baştan sonra kadar kendi iç imkanlarımızla gerçekleştiriyoruz. Yaklaşık 192 çalışan ile yüzde 85-90 oranında otomotiv, yüzde 10-15 civarında ise beyaz eşya sektörüne çalışıyoruz. Yüzde 70 civarında ihracat potansiyeline sahibiz. İhracatımızı ağırlıklı olarak Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika'ya gerçekleştiriyoruz. Otomotivde müşterilerin global tedarikçisi olduğumuz için onların lokasyonları nerede ise her yere oradan ihracat yapıyoruz.

Otomasyon bizim için de oldukça önemli. Bursa'da nitelikli iş gücü temininde çok sıkıntı yaşıyoruz. Yaz dönemlerinde mayıs ayından ekim ayına kadar istihdam sağlayamıyoruz. Otomotiv sektörünün yüksek beklentileri, müşteri ihtiyaçlarının her yıl daha üst seviyeye çıkması nedeniyle otomasyonuna ağırlık veriyoruz. 
Karışım hazırlama tesisindeki otomasyonda sistem tam olarak devreye alındığında hamur karışım kalite seviyesinin çok daha yükseleceğini, müşteri taleplerinin yarattığı yüksek standardizasyonuna çok daha hızlıca ulaşabileceğimizden eminim. Devreye alınırken yaşanan küçük sorunların da kendini işine adamış bu ekip ile kısa sürede aşılacağına inancım tam. 

Ferkan, ülkemize alanında ne gibi ilkleri kazandırdı? Ne tür başarılar kazandı? 

Kendi kalıplarımızı kendimiz hazırladığımız için güçlü bir talaşlı imalat kabiliyetimiz var. Ayrıca ihtiyacımıza göre makina tasarımı da yapabiliyoruz.  Şirketimiz kurulduğundan beri Ar-Ge'ye önem veriyor. Gerek müşteriler tarafından gerek kamu tarafından yıllar içinde birçok kez ödüllendirildik. 2009 yılında Türkiye'de KOBİ'ler arasında teknoloji ve Ar-Ge alanında birinci olduk. Zamanın Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'dan plaketimizi aldık. 2010 yılında TÜBİTAK ve TTGV'nin düzenlediği teknoloji ödüllerinde finalist olduk. 2017 yılında ise Ferkan Elastomer Teknolojileri Ar-Ge Merkezi'ni oluşturduk.
 
Tesisin aylık enerji tüketim miktarları hakkında bilgi verebilir misiniz? Enerji ihtiyacı nasıl karşılanıyor? Bu noktada ne tür bir enerji yönetim sistemi uygulanıyor? 

Aralık ayı itibariyle 245 bin 677 kW enerji tüketimi var. Kasım ayında 307 bin 588 kW Ekim ayında 296 bin kW enerji tüketimi mevcut. Preslerimizde rezistans kullanıldığı için yoğun elektrik kullanımı oluyor. Örneğin karışım hanede kullandığımız mikser 300 kW'lık bir motora sahip. 

En büyük enerji tüketimi vulkanizasyon preslerinde ısıtıcı ve hidrolik kuvvetlerde yaşandığı için tasarruf adına tüm enjeksiyon preslerde hidrolik motor yerine servo motor sistemlere geçilecek. Sıcaklık verimliliğinin artırılması ve çalışma saatinin düşürülmesi yönünde kavite göz sayısının artırılmasını hedefliyoruz. Kauçukta geri dönüşüm yok. Plastik gibi çapak, hurda gibi malzemelerin yeniden prosese kazandırılması söz konusu değil. Enjeksiyon üretiminde soğuk yolluk teknolojisi kullanılarak yolluk firelerinin azaltılması için çalışmalarımız var, zira enerji tasarrufu sağlamak için tek bir yöntem uygularsanız hep bir taraf eksik kalacaktır. 

Üretimde hangi otomasyon teknolojilerinden faydalanıyorsunuz? Bu süreçlere ne tür katkılar sağlıyorlar? 

Otomotiv sektörünün müşteri beklentileri çok üst seviyelerde ve bununla birlikte hizmet verdiğimiz müşteri grubu, otomotivde fren, süspansiyon gibi yüksek emniyet gerektiren parçaları tasarlıyor. Biz bu müşterilere kompanent sağlıyoruz.  Bir zincirin en zayıf halkası kadar sağlam olduğunu düşünürseniz o zincir içindeki çürük bakla olmamak için kendi kalite seviyemizi yüksek standarda, stabl değerlere oturtabilmek adına otomasyon çalışmalarına odaklanıyoruz. Bu seviyeye ulaşırken yan kazanımlarımız da oluyor. İş gücü yüksek verimliliğinden faydalanıyoruz. Bir makinanın otomasyon sisteminin verimsizlik hesabı, çalışanın verimsizlik hesabı gibi yapılmıyor.  Dijitale geçişte en büyük bariyerlerden birisi kauçuk/elastomer konusunun büyük tecrübe gerektirmesi. Son dönemlerde yüksekokul ve üniversite seviyesinde birtakım branşlaşmalar var ancak halen yeterli değil. Yetişmiş personel istihdamında geliyor, onların da yanlarında personel istihdam edebilmeleri çok zor. Dolayısıyla kurumsallaşmakta onlar da çok zorluk çekiyorlar. Dijital dünyada en çok dikkat ettiğimiz şey sürdürülebilirlik. 

Yakın dönem gündeminizi öğrenebilir miyiz?

Büyüme yönündeki çalışmalarımız devam ediyor. En büyük kazanımı da Ar-Ge faaliyetlerimizle sağlayacağız. 2017'de Ar-Ge merkezi olmamızla birlikte 2018'in bizim için ciddi bir büyüme yılı olacağına inanıyorum.   Ar-Ge çalışmalarının direkt endüstriye yansımasıyla birlikte kapasite artırma yönünde de hedeflerimiz var. İhracat ve istihdam konusunda 2018'den daha da umutluyuz.  

Üretimdeki kaliteyi artıracak başka ne tür yatırımlar yapıyorsunuz?  

Optik görsel kontrol bizim için çok önemli. Her parçanın hamuru hazırlanır, preste basılır, çapakları alınır, sonra her bir parça yüzde yüz görsel kontrole tabi tutulur. Operatörler ölçülmesi gereken noktalar varsa örnekleme usulü ölçer. Ferkan'da 2017 yılında yaklaşık 70 milyon parça ürettik. Her bir parça için manuel olarak kontrol için sadece sağına soluna bakmak için dahi 4-5 sn. zaman harcarsınız, 70 milyon adet için hesaplarsanız bu da çift vardiyada 432 güne ihtiyacınız var. Kalite kontrolde şu an 70 kişi istihdam ediyoruz. Optik kontroller sistemi ile parçanın kamera altından geçmesiyle parçada hata, yırtık, kırık, çapak var mı tespit etmek için çalışmalar yapıyoruz. 2010 yılında teknolojiyi İtalya'dan optik kontrol sistemleri üzerine çalışan bir firmadan ithal ettik. Bunu ithal olarak devam etmesi mümkün değil. Yakında yerli bir üreticiden optik kontrol sistemli makinayı devreye almak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Optik kontrol sistemini Aze Otomasyon ile yerlileştirmenin gururunu da taşıyoruz.