İzmir Torbalı’daki üretim tesislerinde örme kumaş üretimi yapan Ekoten Tekstil, elektrik tüketiminin yoğun olduğu bir sektörde faaliyet gösteriyor. Kendi öz tüketimini karşılamak amacıyla 2015 yılında gerçekleştirdiği yatırım ile Ekoten Tekstil, Kojenerasyon Santrali’nde 2MW’lık GE-Jenbacher motor bulunuyor. Ayrıca saatte 800 kilo buhar elde ettiği atık ısı kazanı Ve aişletmede kullandıkları suyu ısıttıkları ekonomizer sistemi bulunuyor. Motordan 350 derece civarında çıkan baca gazını 80 derece olarak atıyor. Aradaki 270 derecelik ısıyı atık ısı kazanı ve ekonomizerde kullanarak kömür tüketiminde tasarruf sağlıyor. Fabrikanın enerji üretimini ve elde ettikleri avantajı konuşmak amacıyla bir araya geldiğimiz Ekoten Tekstil Makina Enerji Müdürü M. Taylan Tugay ve Ekoten Tekstil Enerji İzleme ve Otomasyon Sorumlusu Okan Vurmaz ile ayrıca yeni yatırım hedeflerini de konuştuk.
Ekoten Tekstil’in yapılanmasından ve üretim sürecinden kısaca bahsedebilir misiniz?
Taylan Tugay: Ekoten Tekstil, Sun Grup’a bağlı bir firmadır. Sun Grup’un bünyesinde Sun Tekstil, Ekoten Tekstil, Ames Europe, TDU, Jimmy Key ve REM tekstil olmak üzere 6 farklı firma bulunuyor. Tekstil sektöründe 1987 yılından bu yana faaliyette olan Sun Grup şirketlerinden Sun Tekstil tasarım gücü ve üretim potansiyeli ile Dünya’nın en tanınmış perakende markalarının aranılan çözüm ortaklarındandır. Grubumuzun görünün yüzü kadın hazır giyim markamız Jimmy Key bugün 25 mağazası ile Türkiye de farklı illerde tüketicilere ulaşmaktadır. Teknik tekstil üzerine üretim gerçekleştirmekte olan TDU Savunma firmamız savunma sanayine teknik tekstil tedariğin de hizmet vermektedir. Ames Tekstil otomotiv, sağlık sektörüne teknik tekstiller alanında çözüm ortağı olmaktadır. Ekoten Tekstil yurtiçi ve yurtdışı pazarlara örme kumaş tekniği ile kumaş üretimi gerçekleştiren öncü firmalar arasındadır. Üretim teknolojisi, yenilikçi, esnek düşünme kabiliyeti, müşteri odaklı yaklaşımı ile dünyanın önde gelen hazır giyim markalarının kumaş tedarikçisi durumundadır. 2000 yılından bu yana Sun Grup şirketleri arasında faaliyetini sürdürmekte olan Ekoten Tekstilyeni ürün geliştirme, kalite ve verimliliğin yükseltilmesi için önce çalışnları olmak üzere gerekli olan tüm yatırımları gerçekleştirerek süreçlerini iyileştirmektedir.
Ekoten Tekstil’de kumaşlar üretim süreci üç aşamadan oluşuyor. Önce hammadde iplik şeklinde alınarak örgü makinalarında örülüyor. İkinci aşamada boyahane kısmına gönderiliyor ve burada boyama işlemi tamamlanıyor. Son aşamada ise finishing departmanı olan apreleme kısmına geliyor. Bu kısımda gerekli prosesler yapıldıktan sonra bitmiş ürün olarak hazır giyim firmalarına sunuluyor. Ekoten Tekstil olarak Torbalı ve Manisa olmak üzere iki fabrikamız bulunuyor. Manisa’daki fabrikamızda sadece örgü işlemi yapılıyor. Torbalı’daki fabrikamızda ise hem örgü hem boyahane hem de finising bölümleri yer alıyor. Sun Tekstil’in bünyesinde yer alan Ar-Ge Merkezi’miz sayesinde yeni ürünlerimizin geliştirilmesini sağlıyoruz. Farklı grupların ihtiyacına cevap veren ürünler sayesinde son tüketiciden milli savunmaya kadar farklı alanlara hitap ediyoruz.
Hammadde ihtiyacınızı nereden temin ediyorsunuz?
Taylan Tugay: Üretim sürecinde 3 tane hammaddeye ihtiyaç duyuyoruz. Örgü ipliği, kimyasallarımız ve boyalarımız. Örgü ipliğinin yaklaşık yüzde 30’ı yurt dışından, yüzde 70’ı ise yurtiçinden tedarik ediliyor. Boya ve kimyasalların ise yüzde 10’u yurtdışından yüzde 90’ı yurtiçinden alınıyor.
Yeni üretim hattı ya da yeni bir tesis yatırımı ile ilgili kararlar nasıl alınıyor? Yakın zamanda hayata geçirmeyi planladığınız bir yatırım gündemi var mı?
Taylan Tugay: Yeni üretim hattı ile ilgili kararlar genellikle makinaların verimliliğine göre alınıyor. Bu sebeple öncelikle ekipmanların ve makinaların verimliliği yükseltilmeye çalışılıyor. Makinalar hedeflenen verimliliğe ulaştıktan sonra hala kapasite ihtiyacı varsa o zaman yeni makina yatırımı kararı alınıyor. Makina yatırımı ile ilgili bir diğer karar ise büyük revizyonların yapıldığı dönemde gerçekleşiyor. Tekstil üretimi yaparken boyahane bölümünde agresif kimyasalların kullanımından dolayı makinalar için büyük revizyon yapmak gerekiyor. Bu büyük revizyonlar sırasında piyasanın durumuna göre ya makinaların revizyonunun yapılmasına ya da makina yenilenmesine karar veriyoruz.
Ekoten Tekstil’in yeni bir fabrika yatırımı bulunuyor. Bu yatırım sayesinde Manisa’da ve Torbalı’da yer alan fabrikalarımızdaki örgü kısmını tek bir çatı altında toplamayı hedefliyoruz.
Tekstil sektörünü enerji tüketimi açısından değerlendirebilir misiniz?
Okan Vurmaz: Fabrikamızda elektrik başta olmak üzere buhar, sıcak su ve doğalgaz kullanıyoruz. Tekstil sektöründe üretim yapabilmek için fazla miktarda buhar kullanılması gerekiyor. Bu sebeple istediğimiz miktarda buhar elde edebilmek için tesisimizde kömürlü buhar kazanları kullanıyoruz. Kömürlü buhar kazanlarının doğalgaza göre daha fazla iş gücü gerektirdiğini ve daha fazla elektrik tüketimi yapmamıza neden olduğunu biliyoruz. Ancak yine de kömürden elde ettiğimiz buhar doğalgaza göre çok daha ekonomik. Bu sebeple kömürden buhar üretmeyi tercih ediyoruz.
Fabrikanızın aylık elektrik tüketim miktarı nedir?
Okan Vurmaz: Ekoten Tekstil’in ana enerji tüketim kalemleri kömür, doğalgaz ve elektrikten oluşuyor. Tükettiğimiz elektriğin yüzde 62’ını kojenerasyon tesisimizden üretip, yüzde 38’ını ise şebekeden kullanıyoruz. Tükettiğimiz elektriğin T1 ve T2 tarifesini motordan elde ediyoruz. Aylık ortalama elektrik tüketimimiz 1.000.000 kW, Kömür tüketimimiz 700 ile 800 ton arası değişirken, doğalgaz tüketimimiz ise 350.000 ile 400.000 metreküp arasında değişkenlik gösteriyor. Bunu ortak dile çevirdiğimiz zaman 500-550 TEP civarı aylık tüketimimiz oluyor.
Tekstil sektörüne baktığımız zaman, Türkiye’nin ilk ISO50001 Enerji Yönetim Sistemi alan fabrikası Ekoten Tekstil’dir. Bizim gibi üretim yapan tekstil fabrikası sektörde var ancak onlarda da enerjiye yön
elik bu tarz çalışmalar yapıldığını son zamanlara kadar duymadık. Ekoten Tekstil’in enerji konusundaki farkındalığının sektördeki rakiplerine göre yüksek olduğu söyleyebiliriz.
Taylan Tugay: Tekstil sektörün enerji yoğun bir şekilde kullanılıyor. Tüketim rakamlarını azaltmak ve enerjiyi daha verimli kullanmak için bu alanda yatırımlar yapmaya devam ediyoruz. Yıllar içerisinde yaptığımız verimlilik projeleri sayesinde enerji tüketimimizi önemli oranlarda düşürdük. Bundan 8 yıl önce enerji tüketimimiz 8000 TEP iken bugün 6000 TEP rakamına indirildi.
Kojenerasyon Santrali ne zaman devreye alındı? Toplam kurulu gücünden ve teknolojik açıdan öne çıkan özelliklerinden bahsedebilir misiniz?
Taylan Tugay: 2007 – 2015 yılları arasında fabrika sahamıza bizim adımıza tesisi kuran bir enerji firması üzerinden elektriğimizi üretiyorduk. 2015 yılından itibaren devreye aldığımız kendi santralimizle ve kendi personelimizle elektriğimizi üretmekteyiz. Kısacası Ekoten Tekstil 2007 yılından beri kendi elektriğini kendisi üretiyor.
Kojenerasyon Santralin 2MW toplam kurulu gücü bulunuyor. T1 ve T2’de kendi santralimizden ürettiğimiz elektriği kullanıyoruz. T3’te ise maliyetlerin daha uygun olması nedeniyle enerji ihtiyacımızı şebekeden karşılıyoruz.
Santralde kullandığınız teknik ekipmanlardan bahsedebilir misiniz? Santralin kurulum sürecinde çalıştığınız partner firma oldu mu?
Taylan Tugay: Kojenerasyon Santrali’nde 2MW’lık GE-Jenbacher motor bulunuyor. Arkasında saatte 800 kilo buhar elde ettiğimiz atık ısı kazanı yer alıyor. Atık ısı kazanından sonra işletmede kullandığımız suyu ısıttığımız ekonomizer sistemimiz bulunuyor. Motordan 350 derece civarında çıkan baca gazını 80 derece olarak atıyoruz. Aradaki 270 derecelik ısıyı atık ısı kazanı ve ekonomizerde kullanarak kömür tüketiminde tasarruf sağlıyoruz.
Santralin periyodik bakımları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Taylan Tugay: GE-Jenbacher motor markasının Türkiye distribütörü ile 10 yıllık bakım anlaşmamız bulunuyor. Bu bakım anlaşması kapsamına göre bakımlarımız her 2 bin saatte bir firma ile planlanıyor. Bizim ekibimiz ise günlük takiplerini gerçekleştiriyor. Herhangi bir standarttan sapma durumunda servis firmasından destek alıyoruz.
SCADA sisteminiz hakkında bilgi verebilir misiniz? Enerji izleme sisteminden elde ettiğiniz raporlar nelerdir?
Taylan Tugay: SCADA izleme konusunda donanımlı bir yazılıma sahibiz. Bu sistem sayesinde; geri dönüş sıcak sulardan elde ettiğimiz kazanımları, buhar sayaçlarımızdan aldığımız verileri, doğalgaz tüketimimizi, elektrik üretim/tüketim verilerini rahatlıkla takip edebiliyoruz. Oradan aldığımız veriler sayesinde “Santral Faaliyet Raporu” hazırlayarak kojenerasyon santrali ve tüm makine parkurunun verimini inceliyoruz. SCADA izleme sistemimizin yazılımı konusunda çalıştığımız otomasyon firmasından destek aldık. Firma da bizim onlara verdiğimiz bilgiler doğrultusunda ihtiyacımıza uygun bir yazılım hazırladı. Dolayısıyla standart bir yazılım kullanmak yerine bize özel bir yazılım kullanıyoruz.
Kendi enerjisini üretmek isteyen fabrikalara verebileceğiniz öneriler var mı? Yatırım yapmadan önce sizce nelere dikkat etmeleri gerekiyor?
Taylan Tugay: Fabrikalar, enerji üretimine yönelik bir yatırım yapmadan önce mevcut enerji verimliliği faaliyetlerini takip edip sonlandırmaları gerekiyor. Bu sayede içerideki enerji ihtiyacını optimum seviyeye getirerek gereksiz yatırımların önüne geçebilirler. Biz enerji verimliliği projelerini hayata geçirmeden önce yatırım yapsaydık, 2 MW yerine 3,2 MW motor almamız gerekecekti. Şimdi ise 2 MW’lık bir motorlar tüm ihtiyacımızı karşılayabiliyoruz.
