Atık ısıdan enerji geri kazanımı, atıktan türetilmiş atık hazırlanması ve yakımı gibi konularda ülkedeki ilk uygulamaları gerçekleştiren marka Bursa Çimento, Alman firması Netzsch ile yaptığı işbirliği ile özel bir değirmen tipini çimento endüstrisinde ilk deneyen oldu ve çok tatmin edici sonuçlara ulaştı.

En büyük avantajlarını, otomatik laboratuvar sistemi ile expert kontrol sistemine sahip olmak şeklinde aktaran Bursa Çimento Fabrikaları Genel Müdürü Osman Nemli, “Otomatik laboratuvar ile üretimin çeşitli noktalarından hiç el değmeden alınan numuneler otomatik olarak kontrol edilip sonuçlar doğrudan operatörün ve kalite kontrol biriminin önüne gidiyor ve istenirse karışım oranları otomatik olarak değiştirilebiliyor. Burada manuel operasyonlara göre numune sıklığı 3-4 katına çıkabiliyor. Bu da her üretim aşamasında kalitenin ve üretim süreçlerine yan etkilerinin çok daha hızlı ve etkin kontrolünü sağlıyor” dedi. 

Bursa Çimento’nun yapılanmasını ve yakın dönem iş gündeminizi anlatmanızı rica ediyoruz. 

Şirketimiz aslında bir şirketler grubunun çatı şirketi. 1966’da kurulmuş ve zaman içinde değişik alanlara yaptığı yatırımlarla bugünkü durumuna gelmiş. Şu anda çimentoda direk çalışan sayımız 250 civarı ama grup çalışanları toplamı bine yakın. Şu anda beyaz çimento hariç tüm çimento tiplerini üretebiliyoruz ama piyasada gerçekleşen ihtiyaca dönük ağırlıklı olarak CEM I, CEM II ve CEM IV üretiyoruz. İhtiyaç olduğunda diğer tiplerden de ihtiyaç kadar üretip satabiliyoruz.

Markanız ülkemize alanında ne gibi ilkleri kazandırdı? 

Bursa Çimento hep öncü olmaya çalışmış bir şirket. Atık ısıdan enerji geri kazanımı, atıktan türetilmiş atık hazırlanması ve yakımı gibi konularda ülkedeki ilk uygulamalardan birisi olmuş. Yaptığımız projelerle kazandığımız çeşitli enerji verimliliği ve çevre ödülleri var. Pandemi sürecinde “COVİD19- Güvenli Üretim” sertifikasını alan ilk sanayi kuruluşu olduk. Yakın zamanda Alman firması Netzsch ile yaptığımız işbirliği ile özel bir değirmen tipini çimento endüstrisinde ilk deneyen biz olduk ve bu ekipmanının çimentoya uyarlanmasında ortak çalışmalar yaptık. Aldığımız sonuçlar da çok tatmin edici.

İş gündeminizi ve hedeflerinizi öğrenebilir miyiz? 

Mevcut durumda iş dünyasında sadece 2 gündem var; pandemi süreci ve ekonomik iniş çıkışlar. Bizde de durum çok farklı değil. Her gün pandeminin bizi veya çalışanlarımızı nasıl etkileyeceğinin endişesini yaşamaya devam ederken, ekonomik endişelerle yaşıyoruz. 2018 Mart’ında, 2019’u planlamaya başladık ama Ağustos’ta yediğimiz darbeyle neredeyse günlük, haftalık yaşamaya başladık. 2020’de pandemi ile bambaşka ve geçmişte kimsenin yaşamadığı bir boyuta taşındı bu gündem.

Yeni üretim hattı, Ar-Ge, tesis, makina ya da teknoloji yatırım kararı nasıl veriliyor? Yakın dönemde ne tür bir yatırıma imza attınız?

Artan iç ve dış rekabet nedeniyle maliyet her şey demek oldu. Biz de maliyet düşürücü çok sayıda projeyi ekonomik durumumuza bakarak hayata geçirmeye çalışıyoruz. Bunların içinde büyük küçük çok sayıda proje var. Ancak o anki durumda en optimum getiriye sahip olan seçenekle yolumuza devam ediyoruz. Netszch ile yaptığımız çalışma bir Ar-Ge projesi. Sayın hocamız Prof. Hakan BENZER’ in gündemimize taşıdığı bu projeye teknik ekibimizle birlikte yaptığımız değerlendirmelerle karar verdik. Aldığımız sonuçlar hem bizim için hem de sektör için çok değerli oldu.

Fabrikanızda; hammadde girişinden, tasarım ve Ar-Ge çalışmalarına, oradan sevkine kadar olan üretim süreçlerini anlatır mısınız?

Çimento üretim süreçlerinin tek tek üzerinden geçmek istemiyorum. Ancak özellikle dijitalizasyon kapsamında hammadde girişinden, son ürün sevkine kadar her aşamayı kontrol edecek çalışmalar yapıyoruz. Tüm hammadde kabulleri kantarlar ile yapılır, üretimin her noktasında kalite ve miktarlar yine çeşitli ekipmanlar ile ölçülür ve siparişlere bağlı olarak ürünler hazırlanıp sevk edilir. Ar-Ge bağımsız bir süreç. Her bir proje önce fikir olarak masaya gelir. Yapılan değerlendirmeler ile teknik ve finansal ihtiyaçlar/sonuçlar ortaya konur ve yapılıp yapılmamasına karar verilir. Şu anda devam eden 2 Ar-Ge projemiz var. Bu arada normal üretim sürecinde yapılan değişiklik ve tasarrufları Ar-Ge olarak değerlendirmediğimi hemen belirteyim. Eğer onları da katarsak onlarca projemiz yapıldı ve yapılacak. 

Sıfır duruş ile kaliteli üretim yapmak adına tesisinizde ne tür metod ve sistemler kullanılıyor? Süreci otomatikleştirecek hangi donanım ve yazılım teknolojilerinden yararlanıyorsunuz? 

Bu anlamda en büyük gücümüz; otomatik laboratuvar sistemi ile expert kontrol sistemimiz. Otomatik laboratuvar ile üretimin çeşitli noktalarından hiç el değmeden alınan numuneler otomatik olarak kontrol edilip sonuçlar doğrudan operatörün ve kalite kontrol biriminin önüne gidiyor ve istenirse karışım oranları otomatik olarak değiştirilebiliyor. Burada manuel operasyonlara göre numune sıklığı 3-4 katına çıkabiliyor. Bu da her üretim aşamasında kalitenin ve üretim süreçlerine yan etkilerinin çok daha hızlı ve etkin kontrolünü sağlıyor. Expert kontrol sistemi ise artan otomasyon sistemi içerisinde operatör müdahalesini en aza indirerek çok daha stabil bir üretim yapmamızda bize önemli destek veriyor.

Tesisinizde enerji maliyetlerinizi düşürmek için ne tür çalışmalar yapıyorsunuz? Kendi enerjinizi üretmek için bir yatırım planınız var mı? Yakın dönemde böyle yatırım yaptıysanız sonuçlarını paylaşır mısınız?  

Enerji maliyeti, çimento üretimindeki en önemli kalemdir. Bu yüzden en hassas olduğumuz konu bu. Atık ısıdan elektrik üretimine ilk başlayan şirketlerden birisi biziz. Bacadan çıkan sıcak gazdan elektrik üretiyoruz, ilave olarak elektrik üretiminden çıkan sıcak sudan yararlanarak da tüm yaşam alanlarımızın ısıtma ve soğutmasını sağlıyoruz. Tabiri caizse bir koyundan 2-3 tane post çıkarıyoruz. Elbette bunun yanında çok sayıda enerji maliyetini düşürmeye yönelik başka çalışmalarımız da var. Ancak bunlar makine ekipman ve proses özeline uygun spesifik çalışmalar. Bu konularda yatırım yapmaya da devam ediyoruz.

Sanayinin Dijital Dönüşümü vizyonunuz nedir? Varsa pilot uygulamalarınızdan bahseder misiniz? 

Aslında çok sayıda dijitalleşme çabamız var. Merkezi otomasyon sisteminden, otomatik laboratuvara, expert sisteminden dijital kalite yönetim sistemine, müteahhit giriş kontrol sisteminden mobil İSG uygulamalarına çok sayıda dijital uygulamamız var. Önümüzdeki günlerde amacımız tüm bu yapıları daha entegre hale getirip tek bir uygulama üzerinden kullanılabilir hale getirirken, lojistik hizmetleri ve şu anda planlama aşamasında olan ve hammadde temininden başlayan bazı fonksiyonları da bu entegrasyona dahil etmek.

Üretim süreçlerinizde robot kullanıyor musunuz? 

Baktığınızda robot gibi gözüken tek uygulamamız otomatik laboratuvar sisteminin analiz bölümünde var. Ama fonksiyon olarak baktığınızda belli görevleri tekrar eden ve yazılım ile kontrol edilen başka ekipmanlar veya parçaları da var. Bunun yanında expert otomasyon sistemi de bir tür robot yazılımı olarak değerlendirilebilir.