İki ayrı robotlu kaynak otomasyon hattı ile çalışmalarını sürdürdüklerini aktaran Erdem, yatırımın avantajlarını anlattı.
Özer Bey, öncelikle okuyucularımız için kısaca firmanızın yapılanmasını ve yakın dönem iş gündemini anlatmanızı rica ediyoruz.
1964 yılında Adana’nın Ceyhan İlçesinde 100 metrekarelik bir alandan tarım makinaları ile ticari hayatına başlayan ERDEM SANAYİ-MAHMUT ERDEM şahıs işletmemizin devamı olarak faaliyet gösteren firmamız, üç kardeşin yönettiği bir aile şirketidir. Bugün 9 bin 500 metrekare kapalı, 22 bin 500 metrekare açık olmak üzere toplam 32 bin metrekarelik alana sahip işletmemizde, sahip olduğu teknoloji ve tecrübeyle başta tarım makinaları imalatı olmak üzere, CNC lazer kesim ile metal işleme, talaşlı imalat, kaynaklı imalat yanında projeye ve numuneye göre imalatlar da gerçekleştirilmektedir. Firmamızın ana faaliyet alanı olan tarım makinalarındaki ürün gruplarımız ise; Sıra Arası Çapa Makinaları, Ekim Makinaları, Toprak İşleme Makinaları, Yer Fıstığı Hasat Makinaları, Sap Parçalama Makinaları, Set/Sırt Yapma Makinalarıdır. Firmamızın üretimin konusu olan tarım makinalarındaki yıllık üretim kapasitesi yaklaşık 2 bin 200 adet olup, bunu da sahip olduğumuz teknolojik imkanların yanında 30’un üzerindeki deneyimli personelimiz ile gerçekleştirmekteyiz.
Firmamızın faaliyet alanı sadece tarım makinaları imalatı ile sınırlı kalmayıp, sahip olduğu imkanları iş makinaları, tarım makinaları, çelik konstrüksiyon, otomotiv yan sanayi gibi sektörlerde faaliyet gösteren sanayicilerimizin de hizmetine sunarak çözüm ortaklığı yapmaktadır. Firmamız bugün üretimini yaptığı makinaları Fransa, Türkmenistan, İran, Irak, Nijerya gibi ülkelere ihraç ederek, ülkemizin gelişmesine katkı sağlamanın gururunu yaşamaktadır.
İlk kez robot yatırımı yapma ihtiyacı nasıl doğdu? Ne zaman robotlu üretime geçtiniz?
Kaynak robotu yatırımı yapma ihtiyacımızın en önemli sebebi, ülkemizde üretim yapan diğer firmalarda olduğu gibi kalifiye eleman ve teknoloji yetersizliğidir. Bu konuda yıllar öncesinden rahmetli babamız şöyle bir serzenişte bulunmuştu; “Oğlum, makina yapan makina yok mu?” Bugüne kadar yaptığımız yatırımlarla rahmetli babamızın bu sorusuna tamamıyla “Evet, var” diyemesek de günümüzde makinaları yapmaya çok büyük yardımı olan makinalarımız var diyebiliriz. Bunlardan en önemlilerinden biri de robotlu kaynak otomasyon hatlarımız… Bir diğer sebep ise hem üretim kalitemizi arttırmak hem de üretimimizin en önemli aşamalarından olan kaynaklı imalatta yıllardır yaşadığımız darboğazı gidermekti. Kaynaklı imalatta yaşadığımız sıkıntılarımızı gidermek amacıyla kaynak robotlarıyla ilgili uzun süre araştırma yapıp incelemelerde bulunduk ve kaynak robotlarımızla tanışmamız 2014 yılı başlarında oldu. 2014 yılında kullanmaya başladığımız kaynak robot sistemimiz, zaman içerisinde kaynaklı imalatın robotta yoğunlaşmasından dolayı talebi karşılayamaz bir duruma geldi ve sistemin yenilenmesi ihtiyacı doğdu.
Fabrikanızdaki robot uygulamaları hakkında bilgi verir misiniz? Üretimin hangi hattında, toplam kaç adet robot kullanıyorsunuz?
Tarım makinaları imalatı yapan firmamızda ufak makina parçalarından, büyük makina şaselerine kadar geniş bir alanda yoğun bir şekilde kaynaklı imalat yapılmaktadır. Daha öncede belirttiğimiz gibi 2014 yılında kaynak robotlarıyla ilgili uzun araştırmalardan sonra kararımızı verip CLOOS Türkiye firmasıyla ilk yatırımımızı yapmıştık. Yıllar içerinde kaynak robotunun üretimde kullanım oranının artmasından dolayı mevcut sistem ihtiyaçlarımızı karşılayamaz duruma gelmişti. Gerek yıllardır kaynak robotu kullanmanın verdiği tecrübe gerekse ihtiyaçlarımızı daha iyi belirleyebildiğimiz için kaynak sistemimizin ihtiyaçlarımıza göre yenilenmesi için adımımızı attık ve CLOOS firması ile 2021 yılı şubat ayında sistemimizin yenilenmesi için yeni bir sözleşme imzaladık. Şu an işletmemizin kaynaklı imalat hattında bulunan, biri slider üzerinde 12 metre hareket imkanına sahip, 2 adet tek eksen pozisyonerli, C-Frameli, diğeri yine slider üzerinde ve 8 metre hareket kabiliyetine sahip olmak üzere 2 ayrı robotlu kaynak otomasyon hattımız ile çalışmalarımıza devam etmekteyiz. Özellikle 12 metrelik sistemimiz bize çok büyük hareket kabiliyeti kazandırdı. Şöyle ki pozisyonerli istasyonun birinde kaynak işlemi yapılırken, diğerinde kaynatılmış parça, şase vb. sökülüp, yerine kaynatılacak ürün yerleştirildiği için, robotun boşta bekleme süresi minimuma düşerken, sistemi maksimum verimle kullanmamızı sağlıyor. Ayrıca pozisyonerli ünitenin karşı yatağının kızak üzerinde hareket ettirilmesiyle, 0,50 metreden 11 metreye kadar parçaların kaynağını yapabilmemize imkan sağlamaktadır. Sistemler kullanıldıkça ihtiyacımız olabilecek şekilde sistemi güncelleme imkanımız olsun diye ikinci sistemimiz olan ve slider üzerinde 8 metre hareket edebilen sistemimizin önünü açık bıraktık. Mesela ihtiyaca göre hat boyuna ilave veya çift eksen pozisyoner yatırımı yaparak, daha farklı iş kollarına da hizmet sunabileceğiz.
Yatırım öncesi entegratörünüzden/robot firmanızdan ne şekilde bir fizibilite çalışması aldınız? Size göre entegratör seçimi, doğru entegratör ile çalışmak ne kadar önem taşıyor? Bu doğrultuda Cloos Türkiye ile olan iş birliğinizden bahsedebilir misiniz?
Öncelikle şunu net bir şekilde belirtmek isteriz ki, yatırım işi kesinlikle aceleye getirilmemeli. Doğru sistem için iyice araştırmalar, yerinde incelemeler, görüşmeler yapılmalı. Aksi halde almış olmak için alınmış ve doğru düzgün kullanılmayan can sıkan sistemler ortaya çıkacaktır. Robotlu kaynak otomasyon sistemlerimizi almadan önce Cloos firmasıyla sistem üzerinde defalarca karşılıklı görüşmeler yaptık. “Hat üzerinde iki robot mu olsun tek robot mu?”, “Yoksa her birinde tek robotun olduğu iki sistem mi?”, “Robotlar baza üzerinde mi daha verimli olur, yoksa C-Frame üzerinde mi?”, “Ne kaynatacağız?”, “Ne kadar kaynatacağız?” gibi bir sürü soru üzerinde fikir alışverişinde bulunduk. Bu konular üzerinde uzun süre görüşmeler yaptık. Sonrasında, biri slider üzerinde 12 metre hareket eden iki adet tek eksen pozisyonere sahip, diğeri yine slider üzerinde 8 metre hareket eden sabit masalı sistem üzerinde karar verdik. Sistemin projelendirilmesinden üretim aşamasına kadar Cloos Türkiye’den çok destek aldık. Sistemin tarafımıza biraz daha ekonomik hale gelmesi için çeliklerin imalatının firmamız tarafından yapılması önerildi. Ve çelikleri Cloos’un teknik desteğiyle kendi bünyemizde yaptık. Bu konuda ikili ilişkilerimizin çok iyi olduğu İbrahim Bey’e, Savaş Bey’e ve tüm Cloos ekibine teşekkür ederiz.
Üretimin sonuçları ve avantajları neler oldu? Robot yatırımı size ne gibi katkılar sağladı? İşçi maliyetlerini düşürme anlamında bir düşüş yaşandı mı, o süreç nasıldı?
Kaynak robotları ile ilgili olarak hep söylenen bir söz vardır. Robotlar kördür, siz nereyi tanımlarsanız oraya gelir. Bu sebeple kaynak öncesi ön hazırlığın çok iyi yapılması gerekmektedir. Kesimlerin, bükümlerin hassas ve ölçüsünde, puntalama fikstürlerinin hataya meydan vermeyecek şekilde yine hassas olması gerekmektedir. 2014 yılından beri kaynak robotu ile çalıştığımız ve işin mantığını bildiğimiz için bu süreç bizim için zor olmadı. Sadece yeni sisteme göre pozisyonere ve masaya parçaların bağlanması için, gerekli olan aparatların yeniden tasarlanması ve yapılması gerekti. Bugün yaptığımız yeni yatırımla yıllardır özlemini çektiğimiz, hayalini kurduğumuz sistemlerle keyifle iş yapıyoruz. İki sistem beraber çalışıyor ve o arı vızıltısı şeklindeki kaynak sesinden aldığımız haz tarif edilemez :)
Robotlu kaynak otomasyon hattının firmamıza katkıları ise şu şekilde özetleyebiliriz:
• En önemli katkısı, firmamızın gücüne güç kattı diyebiliriz. İleride yapacağımız farklı sektörlerdeki iş birliklerinde elimizin güçlü olmasını sağlamıştır.
• Standart, seri ve kesintisiz imalat yapılmasının dolayısıyla kaynaklı imalattaki darboğazların aşılmasını sağladı.
• İmalat kalitemizi ve kabiliyetimizi arttırdı.
• Ülkemizin kanayan yarası olan kalifiye elemana (kaynak personeline) olan bağımlılığımızı azalttı.
• Kaynaklı imalatta ve buna paralel olarak üretimdeki verim arttı.
• İşçilik maliyetlerinde azalma yaşanmaya başladı. Şu an komple sistem bir operatör tarafından kullanılmaktadır. Tüm gün boyunca iki robot aralıksız kaynak yapmaktadır.
İşletmemizde yapılan kaynaklı imalatın büyük ölçüde robotlu kaynak hattına kaydırılması için çalışmalar devam etmektedir. Bir yandan robot için bağlantı fikstür ve aparatları yapılırken, diğer yandan da kaynak öncesi hazırlıklara hız verilerek robotlu kaynak sisteminin beslenmesi sağlanıyor. Fikstürler ve programlamalar büyük ölçüde tamamlandıktan sonra daha verimli olarak çalışılacaktır.
Gelecek dönemde hangi alanlarda robot yatırımı yapmayı planlıyorsunuz?
Sistemlerin verimli olarak kullanılması, firmamızın başka alanlarda da faaliyet göstermeye başlaması ve kaynaklı imalat yapan diğer firmalarla iş birliği yapılmasıyla beraber muhtemelen 2 yıla kalmadan sistemler üzerinde yenileme ve/veya yeni sistem ihtiyaçları doğacaktır. Öncelikli hedefimiz, 8 metrelik kaynak hattımıza bir veya iki adet çift eksen pozisyoner ile güçlendirerek bu hattımızın da imkan ve kabiliyetini arttırmak olacaktır.
Sizi tanıyabilir miyiz? Akademik kariyerinizden ve profesyonel iş geçmişinizden bahsedebilir misiniz?
07.03.1974 Adana-Ceyhan doğumluyum. İlk, orta ve lise öğrenimimi Ceyhan’da tamamladıktan sonra üniversite öğrenimimi Süleyman Demirel Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nde 1997 yılında tamamladım. Şu an Çukurova Üniversitesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Anabilim Dalı'nda Yüksek Lisans yapmaktayım. Halk arasında derler ya “çekirdekten yetişme” diye, aile şirketimizin diğer iki ortağı olan ağabeylerim Nedim ERDEM ve Önder ERDEM'de olduğu gibi ben de çocukluğumdan beri aile işletmemizde çalıştım. Üniversite ve askerlik hizmetinden sonra 2000 yılından beri iki ağabeyimle beraber aile şirketimizde çalışmaya devam etmekteyiz. Evliyim ve iki kız çocuğum var.
