Dr. Yıldız Tuğba Kurtuluş Kara’nın hazırlayıp sunduğu Toplum 5.0 programının bu bölümünde Orient-Institut Istanbul İnsan Tıp ve Toplum Kürsüsü Başkanı & Kıdemli Akademi Üyesi Dr. Melike Şahinol konuk oldu. Şahinol, Türk sağlık sistemindeki değişimleri ve öz takip cihazlarının önemini ST Endüstri Radyoda anlattı.
“TÜRK SAĞLIK SİSTEMİNDE ÖNEMLİ GELİŞMELER YAŞANDI”
Türk sağlık sisteminin dijitalleşme sürecindeki önemli adımlar dönüşüm programı ile 2003'ten itibaren başladı. Bu programdan önce sağlık politikaları üretmek amacıyla sağlık verilerini toplama, depolama ve analiz etme konusunda ulusal düzeyde herhangi bir standardizasyon yoktu. Bu nedenle reform süreci ile gündeme gelen karar süreci etkili oldu. Bilgiye erişim, sağlık bilgi sistemi başlıklı bir insanlık projesi veri güvenliği konusunda da atılmış önemli adımlardan birisi oldu. Sağlık sistemine yeni bir dijital altyapı düzeni getirmeyi amaçlayan sağlık-net sistemi Türkiye'de sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi için yürütülen çalışmaları içermekte. Dijitalleşme sürecinin önemli bir parçası 2015 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından başlatıldı. Ulusal sağlık sistemi adlı bir ağ kuruldu ve bu ağda e-sağlık yani sağlıkta elektronik dönüşüm için önemli bir araç oldu. Sağlık yönetim sistemi aracıyla da tanı, tedavi, muayene verileri reçeteler ve laboratuvar sonuçları elektronik biçime sokuldu ve bu bilgilerde erişebilir oldu.
“ÖZ TAKİP CİHAZLARI BİREYİN HAYATINI OLUMLU YÖNDE ETKİLİYOR”
Öz takip cihazları bireyin sağlığını daha verimli hale getirmeye yarıyor. Bireyin sağlıklı alışkanlıkları ve sağlık durumları ile ilgili bireysel farkındalık kazandırma gibi imkanlar sunuluyor. Fakat bir yandan bunu sunarken diğer yandan da teknolojiye yönelik bilginiz olması gerekiyor. Ayrıca hastalığınıza yönelik bilginiz olması gerekiyor. Bu bilgi olmasa hasta bakımı aslında biraz tehlikede oluyor. Yani genelde bakarsak pek çok çalışma üst takip teknolojilerinin, kilo verme ve korunmada hedeflenen davranışlarda büyük bir öz farkındalığı etkileyebileceğini gösteriyor. Aynı şey şeker hastalığı için de geçerli. Mesela önceden geceleri kalkma ve çocuklarını gerekirse uyandırma ve enjeksiyon uygulama gibi ailelerinde gündelik hayatlarını inanılmaz etkileyen olaylar oluyordu. İşte insülin pompası kullanımının burada ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. Tabi burada şöyle bir durum da ortaya çıkıyor teknolojiye güven çok büyükse diyet egzersiz gibi gereken şeyler uygulanmıyorsa ailede o zaman sağlık yine biraz sorunlu oluyor. Burada üç boyut var; sosyal, biyolojik ve teknolojik boyut ve bu üç boyuta aynı şekilde bakım gerektiriyor.
“BU CİHAZLARA TÜRKİYE’DE HERKESİN ULAŞMASI PEK MÜMKÜN DEĞİL”
Cihaza ulaşmak konusunda önemli bir önkoşul ekonomik anlamda yeterliliğin olması. Çünkü cihazlara şüphesiz ekonomik açıdan ve sigorta sistemi açısından erişebilmek gerekiyor. Türkiye'de sağlık sisteminden kaynaklı görüştürmecilelerimiz bazı engellerle karşılaştı. Devletin bu konuda az katkıda bulunduğunu söyleyebiliriz. Cihazlar dışarıdan geldikleri için döviz kurları önemli oluyor burada ve Türk lirası aylardır biliyorsunuz düşüyor. Böyle bir hastalıkta malzeme gideri önemli oluyor ve kişiler minik yardımlar alıyorlar. Bu cihazlara erişimde vatandaşlar tarafından mali zorunluluklar yaşıyor. Devletin sağlık politikaları bağlamında kapsamının gözden geçirilmesi önemlidir bence.
