2 yıl süren Ar-Ge çalışmalarının sonucunda herhangi bir debimetre üretiminin ön şartı olan kalibrasyon istasyonunu kuran Enelsan,bundan 5 yıl önce ilk üretimini gerçekleştirdi.
TÜRKAK onaylı ilk kalibrasyon istasyonu 700 m3/saat maksimum debi değerlerini kapsamakta idi. Geçen yıl içerisinde TÜBİTAK desteği ile tasarlanarak yatırımının tamamlandığı yeni kalibrasyon istasyonu ile kapasite 10.000 m3/saate ulaşmış bulunuyor.
Dünya’da genel olarak büyük çaplı debimetrelerin kalibrasyonunda özellikle iki farklı yaklaşımdan birisi seçiliyor.
Çözümün birincisi, kalibrasyonda kullanılacak sıvıyı (elektromanyetik debimetre için standart olarak su) bir kuleye doldurmak ve bu kuleden cazibe ile akar iken sabit aralıklarda konulan seviye şalterleri ile belirlenen ara hacimleri kalibre edilen aygıtın ölçtüğü hacim ile kıyaslama yöntemine dayanıyor.
Bir defada kalibre edilen debimetrenin nominal debisinin iki, nadiren üç noktasında ölçümün, imal edilen 3-4 metre çaplarda, 30-40 metre yükseklikte bu kuleler ile yapılan kalibrasyon işlemlerinde tamamlanmış olması bekleniyor.
Bir ölçüm süresinin minimum 60 saniye sürmesini uluslararası kurallar öngörüyor.
Yani 500 m3’lük bir hacim ile (yaklaşık 4 metre çapında 40 metre yüksekliğinde bir kule demek) kalkış duruş zaman kayıplarını da göz önüne alırsak ancak 8.000 m3/saat maksimum debiye ulaşmak mümkün oluyor.
Bu tür kalibrasyon istasyonları deneme yanılma yöntemleri sonucunda elde ettikleri istatistiki verileri değerlendirerek ve kalibrasyon sürelerini daha düşük zaman aralıklarına optimize ederek tek boşaltmada tüm kalibrasyon rutinini tamamlayarak çıktıları almış oluyorlar.
TÜRKAK akreditasyonuna sahip olan Enelsan’ın ilk kalibrasyon istasyonu, TÜBİTAK bünyesindeki UME’nin (Ulusal Metroloji Enstitüsü) de kullandığı ve temeli ağırlık olan kurala dayanıyor.
Bu sistemde izlenebilir bir tank ile önce bir referans debimetre ağırlığı kalibre edildikten sonra söz konusu referans debimetre ile kalibre edilecek debimetrelerin kıyaslanması sürecine evrilmiş oluyor. Su akışının tanka yönlendirildiği başlama ve bitiş anlarının çok hassas olarak belirlenmesi böyle bir yöntemin bariz zorluklarından birisi oluyor.
Değişik debiler için farklı çaplarda birden fazla referans debimetrenin sürekli olarak tank ağırlığı ile izlenmesini ikinci gereksinim olarak zikredebiliriz. Genel olarak suyun sıcaklık/yoğunluk tablosunu girmek suretiyle kitle-hacim düzeltmesini bu yöntemi kullanan akredite kalibrasyon istasyonları yapıyorlar. Hattan geçen suyun gerçek yoğunluğu ölçülmek sureti ile hesap programlarına aktarılması sonucunda ölçüm ve dolayısı ile kalibrasyon güvenilirliği Enelsan kalibrasyon istasyonunda artırılmış oluyor.
