GÜYAD Başkanı Cem Özkök’ün moderatörlüğünü üstlendiği “Panel ve İnverterlerde Gelişen Yeni Teknolojiler” paneli kapsamında sektördeki gelişmeler ele alındı. Panele Elin Enerji Genel Müdürü Kemal Ertuğran, SMA Satış Müdürü Murat Palaz, Toyotetsu Müdür Yardımcısı Onur Bademci, CW Enerji Proje Geliştirme Müdürü Şaduman Uysal, Pem Enerji katıldı.
PANEL TEKNOLOJİLERİNİN DÜNÜ, BUGÜNÜ VE YARINI
Elin Enerji Genel Müdürü Kemal Ertuğran, gerçekleştirdiği konuşmasında panel teknolojilerinin geldiği son noktayı anlattı. Ertuğran, “Yeni nesil güneş hücresi formları 2012 yılından beri geliştirilmeye devam ediyor. 2012 yılında 156 mm olan güneş hücresi 2019 yılında 166 mm’ye, 2020 yılında ise 210 mm’ye ulaştı. Half-Cut dediğimiz güneş panelleri, standart güneş hücrelerinin özel bir teknoloji kullanılarak ikiye kesilmesiyle oluştu. Panel bu şekilde alt ve üst kısım olarak da ikiye ayrılmış oldu. Yani alt ve üst kısım birbirinden bağımsız olarak çalışmaya başladı. Bu da daha az iç direnç, daha yüksek enerji çıkışı ve gölgelenme sonucu daha az verim kaybı anlamına geldi. Half-cut güneş panelinde hücre sayısı daha fazla olduğundan hücreler üzerinde belirli noktalarda oluşan sıcak noktalar daha fazla hücreye yayılarak etkisi azaltılmış oldu. Son dönemde yoğun olarak konuşulan perovskite solar hücreler ise yeni nesil hücre teknolojileri arasında üzerinde en fazla araştırma yürütülen alandır. Güneş enerjili sistemlerde devrim yaratması muhtemel teknoloji olarak kabul edilir. Perovskite solar hücreler düşük maliyeti, ince tasarımı, üretimde yüksek ısıya gereksinim duymaması ve ışığı yüksek seviyede absorbe edebilmesi nedeniyle popülerliğini günden güne artırmaktadır” dedi.
BÜYÜK ÖLÇEKLİ ÖZTÜKETİM GES PROJELERİNDE MERKEZİ KONSEPT TASARIM AVANTAJLARI
SMA Satış Müdürü Murat Palaz, güneş enerji santrallerindeki merkezi konsept tasarımının avantajlarına dikkat çekerek şu bilgileri paylaştı: “SMA olarak büyük ölçekli santral çözümleri sunuyoruz. Son dönemde yer aldığımız bir uygulama projesi hakkında bilgi vermek isterim. Mersin’de kurulumu yapılan Kıvanç 2 GES, toplam gücü 52.2MW ile en büyük saha projelerinden biri olmuştur. Bu projede 1.500 Volt teknolojisine sahip SMA Sunny Central 4400 merkezi inverterler kullanılmış olup SMA, projeyi tasarım aşamasından, kurulumuna ve devreye almaya kadar desteklemiştir. Daha verimli sistem tasarımına ve daha düşük birim maliyetler elde edilmesine olanak sağlayan SC UP, OptiCool akıllı soğutma sistemi sayesinde, aşırı ortam sıcaklıklarında bile sorunsuz bir işletim çalışma ömrü mümkün kılınıyor. Proje, yıllık 100 GWh elektrik üretecek olup, temiz bir çevre için yıllık 45000 ton karbon salımını da önleyecektir. 2022 yılında ise yüksek enerji tüketen sanayi tesislerinden biri olan Seza Çimento projesi içerisinde yer aldık. 21 MW’lık yatırımla hem çevreye duyarlı üretim gerçekleştirmeyi hedeflerken hem de, bu öztüketim GES kurulumu ile fabrikanın enerji ihtiyacının yüzde 30’unu karşılayacaktır. Mühendislik ve kurulumu Gumbel Grup bünyesinde olan Heran Enerji tarafından gerçekleştirilen santralden, büyük ölçekli uygulamalar için en son teknoloji ile üretilen enerji depolama altyapısı hazır DC Copling opsiyonlu SMA Sunny Central UP 4400 ürünümüz kullanılmıştır. 21MWp olan bu GES ile yıllık 31.836 MWh elektrik üretilecek olup, yine yıllık engellenecek karbon salımı 13.105 ton olacaktır” dedi.
GES PROJELERİNDE EKİPMAN SEÇİMİ
Toyotetsu Müdür Yardımcısı Onur Bademci, fabrikalarına kurdukları güneş enerji santrali yatırımının özelliklerine değinerek ekipman seçiminin önemine vurgu yaptı. Bademci, “Güneş enerji santrali kurulum süreçleri öncelikle Elektrik Dağıtım A.Ş.’e başvuru yapılması ve çağrı mektubunun alınması ile başlıyor. Ardından Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) muafiyet veya ÇED yazısının alınması, Elektrik Dağıtım A.Ş.’e projeyi onaylaması ve TEDAŞ ile bağlantı anlaşmasının yapılması, Statik raporların hazırlanması ve onaylatılması, GES işlemlerine başlanılması ve tamamlanması ve TEDAŞ’ın geçici kabulü yapması ve TEDAŞ ile sistem kullanım anlaşmasının yapılması ile süreç tamamlanıyor. Kurulum süreci öncesinde bazı konulara dikkat edilmesi gerekiyor. İnverter oda sayısı ve yerinin önemi, çatıda bulunan ekipmanlar için bakım alanı bırakılması Yürüme yollarının belirlenmesi, panel temizliği için saf su tesisatı çekilmesi, itfaiye için gerekli şartların sağlanması dikkat edilmesi gereken başlıklar arasında yer alıyor. Teknik konularda ise panel, inverter, konstrüksiyon ve çatı bağlantısı ile kablo seçimi konulara önem vermek gerekiyor. Özellikle yüksek verimli bir güneş enerji santrali kurulabilmesi için tercih edilen panelin gücü, verimi, türü, garantisi, bağımsız denetçi kontrolü ve termin konusu gibi konular önem arz ediyor” dedi.
ÇATILARDA VE ARAZİLERDE GES KURULUMLARI VE AMORTİSMAN SÜRELERİ
CW Enerji Proje Geliştirme Müdürü Şaduman Uysal hem çatılardan hem de arazilerde kurulan güneş enerji santrali projelerini teknik açıdan değerlendirirken amortisman sürelerini ele aldı. Uysal, “Elektrik piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin madde-5 (1-h) hükmü kapsamında iletim seviyesinden sisteme bağlanacak üretim tesisi talepleri için kapasiteler açıklandı. Örneğin X Tekstil firmasının 3 adet OG aboneliği olsun; aynı tüzel kişilik ve aynı abone tipindeki tüketim tesisleri tüketim birleştirme yaparak 10MWe’nin üzerinde güce ulaştığında iletim seviyesinden bağlantı için TEİAŞ’a Çağrı Mektubu başvurusu yapabilir. Abonelik OG ’den bağlı sanayi tarife grubunda ve 1600kW sözleşme gücü mevcut (Adana), Abone OG ’den bağlı sanayi tarife grubunda ve 5000kW sözleşme gücü mevcut (Bursa), Abone OG ’den bağlı sanayi tarife grubunda ve 4000kW sözleşme gücü mevcut (Antalya) olursa sonucunda X Tekstil’in toplam sözleşme gücü 10600kWe’dir. Sözleşme gücünün 2 katı yani 21200 kWe gücünde 5.1.H maddesi kapsamında iletim seviyesinden bağlantı talep ederek Güneş Enerji Santrali kurma hakkına sahiptir” dedi.
