Doğru ölçüm yapmayan bir akış ölçer birçok soruna yol açabilir. Örneğin, ham petrol veya doğal gaz içeren bir alım-satım uygulamasında en küçük hata bile işletmeciyi yılda milyonlarca dolar zarara uğratabilir. Kalibrasyon, yapılacaklar listenizde en büyük veya en önemli iş olmasa bile, tesisinizin tamamına bakıldığında büyük bir etkiye sahip olabilir. Uzmanlara yaptırıldığında, kalibrasyon üretiminizi ve uygunluğunuzu olumlu yönde etkiler ve kalite veya güvenlik sapmaları riskini azaltır.
AKIŞ KALİBRASYONUNU GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURURKEN BİLMENİZ GEREKEN 5 ADIM
1. BAZI ÖLÇÜM CİHAZLARINI SAHADA KENDİNİZ KOLAYLIKLA KALİBRE EDEBİLİRSİNİZ ANCAK AKIŞ ÖLÇER BUNLARDAN BİRİ DEĞİLDİR.
Akış ölçerleri kalibre etmek diğer ölçüm enstrümanlarından (örn: sıcaklık) çok daha karmaşıktır. Daha karmaşık olması, kendinizin gerçekleştirmesinin daha maliyetli olması anlamına gelir. Profesyonel kalibrasyon laboratuvarları, farklı çapları adapte etmek için boru kelepçeli ölçüm bölmeleri kullanır. Bölmeler genellikle büyüktür, bu da onları kalibrasyonu kendileri gerçekleştirmek isteyen işletmeciler için maliyetli hale getirir. Kalibrasyonun tesis bünyesinde gerçekleştirilmesi için maliyeti yüksek ve izlenebilir bir kalibrasyona sahip akış referans cihazından bir veya daha fazla alınması gerekir. Bu da, proseslerinize ek maliyet ve karmaşıklık getirir. Kalibrasyonu tesis bünyesinde ekonomik bir şekilde gerçekleştirebilmenin önündeki bir diğer zorluk da teknik uzmanlıktır. Hem personelin başarılı kalibrasyonlar gerçekleştirmek için uygun düzeyde eğitim almasını sağlamak hem de bu eğitimli personeli tutmak maliyetli olabilir.
2. AKIŞ KALİBRASYONUNU SAHADA GERÇEKLEŞTİRMEK, CİHAZLARI BİR KALİBRASYON LABORATUVARINA GÖNDERMEKTEN DAHA UYGUN MALİYETLİ OLABİLİR
Akış ölçerler kalibrasyon amacıyla sıklıkla sistemden çıkarılıp bir kalibrasyon laboratuvarına gönderilir. Gerekli kalibrasyon doğruluğunun yalnızca laboratuvar koşullarında garanti edilebileceğine dair yaygın bir kanı bulunmaktadır. Ancak bu sadece kısmen doğru. Akış ölçerler ve diğer birçok ölçüm cihazı doğrudan sahada da kalibre edilebilir.
Bunun birçok avantajı vardır:
• Cihaz, hatta yakın veya doğrudan hat üzerinde kalibre edildiğinden tesis kullanılabilirliği artar.
• Sahada hatanın kaynağı tespit edilebilir ve ortadan kaldırılabilirken, bir kalibrasyon laboratuvarında aynı sonuca erişme imkânı sınırlıdır. Sahadaki kalibrasyon teknisyenleri, kurulum sırasında hataları tespit edebilir ve borulardaki tıkanmaları veya kirlenmeleri belirleyebilir.
• Tamamlanma hızı, duruş süresinin azalması ve yedek cihaz envanterinin ortadan kalkması sayesinde maliyetten tasarruf artar.
• Kontamine olmuş cihazların sökülmesine ve nakledilmesine gerek kalmaz. Tehlikeli maddelerle temas azaltılabilir ve maliyetli arındırma işleminden kaçınılabilir.
3. ÜÇ NOKTALI KALİBRASYON EN İYİ MALİYET-FAYDA ORANINI SUNAR
Her akış ölçüm cihazı belirli bir ölçüm aralığını kapsar (örn: 0 kg/h’ten 200 kg/h’e kadar). Ancak pratikte nadiren bu aralığın tamamından yararlanılır. Genellikle, tüm ölçüm aralığının yalnızca bir kısmı kullanılır. Örneğin, 0-200 kg/h aralığında ölçüm yapabilen bir akış ölçer yalnızca 70-100 kg/h aralığında ve ortalama 80 kg/h akışta çalıştırılabilir. Kalibrasyon sırasında tüm ölçüm aralığını test etmek yerine üç noktalı kalibrasyon tekniğini kullanmak, gerekli ölçümleri 70 kg/h (min.), 80 kg/h (ortalama) ve 100 kg/h (maks.) olarak uygulama bazlı değerlere indirger. Böylece, ölçüm aralığının hem minimum hem de maksimum değerleri test edilmiş ve ortalama değer de ölçüm eğrisinin doğrusallığını test etmek için kullanılmış olur. Bu yöntemin bir uzantısı olarak ek bir nokta daha test edilebilir. Bunun için genellikle ölçüm cihazının sıfır noktası kullanılır.
Üç noktalı kalibrasyon yaygın olarak kullanılan standard bir yöntemdir çünkü:
• Maliyetleri düşük tutar.
• Hem noktasal doğruluk hem de ölçüm eğrisinin doğrusallığı hakkında bilgi sağlar.
• Mükemmel bir maliyet-fayda oranı sunar.
4. TAM ANLAMIYLA PROFESYONEL BİR KALİBRASYON İÇİN ÇOK İYİ EĞİTİLMİŞ UZMANLAR GEREKİR
Bazı ölçüm noktalarını kendinizin kalibre etmesi son derece uygulanabilir olsa da diğer noktalar uzmanlar tarafından bile hafife alınmaması gereken bir zorluk teşkil eder. Çok sayıda akış ölçeri kapsayan durumlarda kalibrasyon, proje planlaması gerektirir. Bu kalibrasyonları gerçekleştiren personelin; tesisin duruş süresinin en aza indirilmesi, cihazların sökülüp yeniden takılması, kalibrasyonla ilgili teknik bilgiler ve aynı zamanda alet ve ekipmanların kullanımı konularını dikkate alması gerekir. Ayrıca, personel, doğru kalibrasyon aralığını gözettiğinden emin olmak ve dokümantasyonu yasalara uygun olarak tamamlayabilmek için her zaman geçerli yönetmelikleri bilmelidir. Sonuçta; kalibrasyon, izin verilen ölçüm hatalarına uyulduğuna dair kanıt ve belgelendirme sağlar ve denetimlerde ve sertifikasyonlarda önemli bir rol oynar.
5. SAHADA AKIŞ KALİBRASYONU ZAMAN KAZANDIRIR
Kalibrasyon zaman gerektirir. İdeal olarak, kalibrasyon üretimin etkilenmemesi için planlı duruşun bir parçası olarak gerçekleştirilir. Ancak, deneyimler gösteriyor ki planlı duruş süreleri gittikçe kısalıyor. Genellikle de enstrümantasyona sıra en son geliyor. Önceliğe alınan görevler-deki gecikmeler enstrümantasyon ve kalibrasyon için ayrılan süreleri kısaltabiliyor. Bu nedenle kalibrasyon daima zaman optimizasyonu gözetilerek gerçekleştirilmelidir. Yerinde kalibrasyon, koordinasyon çabalarını azaltarak cihazın sökülüp bir kalibrasyon tesisine gönderilmesi gerekliliğini ortadan kaldırır. Bir cihazın kalibrasyon laboratuvarından geri gelmesi günler veya haftalar sürebilirken, saha kalibrasyonu birkaç saat içerisinde gerçekleştirilebilir. Elbette izlenebilirlik her iki koşulda da gereklidir. Bazı durumlarda sahadaki kalibrasyon teknisyeni tarafından cihazda gerekli düzeltmeler veya onarımlar yapılabilir. Kimya ve petrokimya şirketleri güvenliğe çok önem veriyor – hem insanlar hem çevre için. Üçüncü taraf teknik uzmanlar, cihazların sökülmesi ve yeniden takılmasından kaynaklı hata riski ortadan kaldırıldığından, güvenlikten ödün vermeden maksimum servis güvenilirliği sağlar.
ÖZET
Hızlı geri dönüşün ve üretimi çalışır durumda tutmanın önemli olduğu durumlarda, akış ölçerler sahada uygun maliyetli bir şekilde kalibre edilebilir. Tesis topolojisine bağlı olarak, birçok enstrüman ölçüm noktası minimum kesinti ile hızlı bir şekilde kalibre edilebilir. Bu da proses karmaşıklığını azaltırken tesis kullanılabilirliğini artırır. Saha kalibrasyonu aynı zamanda enstrümanlar ve personel için riskleri azaltır. İzlenebilir mobil ekipmanlar kullanan ve eksiksiz dokümantasyon sağlayan teknisyenler tarafından gerçekleştirilmesi, uygunluğu garanti eder.
TERİMLER SÖZLÜĞÜ
Kalibrasyon: Bir ölçüm cihazının ölçüm verileri ile başka bir (referans) ölçüm cihazının ölçüm verileri veya kalibrasyon standardı olarak adlandırılan standart ölçüm arasındaki sapmayı belirleme ve belgeleme işlemidir.
İzlenebilirlik: Bir ölçümün sonuçlarının kesintisiz bir kalibrasyon zinciri üzerinden ulusal veya uluslararası kalibrasyon standartlarına kadar izinin sürülebileceği anlamına gelir. Ayrıca, bir ölçüm cihazının, kalibrasyon standartlarının izin verdiği maksimum hata dahilinde çalıştığını doğrular. Kalibrasyonun izlenebilirliği genellikle yalnızca tanınmış bir otorite tarafından gerçekleştirilen resmi bir akreditasyon ile garanti edilebilir.
Düzeltme: Ölçüm sisteminde yapılan değişiklikleri içerir. Kalibrasyon tamamen analitik bir işlemdir.
Bir ölçüm cihazının referansa göre sapması kabul edilemez derecede yüksekse, ölçüm cihazı yeniden referansın “gerçek” değerine getirilecek şekilde değiştirilir.
