Tamamen kendi üretimi olan CNC kontrol ünitelerindeki üretim ve ithalat başarısı ve otomasyon alanında da telemetri, telekontrol ve telsiz haberleşme alanlarındaki temsilcilikleriyle öne çıkan Bilko Automation’ın LYNCA-CNC ürünleri hakkında Bilko Automation Genel Müdürü Dr. Ahmet Can Tunçelli ile konuştuk. Ürünlerinin özellik ve avantajlarından da bahseden Dr. Tunçelli, gelecek dönem hedef ve projelerini de anlattı.

-    Tüm donanım ve yazılımı BİLKO tarafından yapılan LYNCA - CNC kontrol sistemi ürününüzle ilgili bilgi verir misiniz? 

LYNCA - CNC çalışmalarımız, 1998 yılında Tübitak'a sunduğumuz AKS2000 CNC projesiyle başladı. IEC-61131 uyumlu SOFT-PLC projemizden sonra, eksen kontrolüne yönelerek bir CNC kontrol ünitesi geliştirmeyi amaçlamıştık.  Projemizin başlangıçtaki motivasyonu açıklığa ve yeni teknolojilere bağlı PC üzerinde çalıştırılabilecek gerçek zamanlı alt yapıları kurup, bunun üzerinden bir kontrol ünitesi mimarisi inşa etmekti. Bu çalışmalar 90'lı seneler için avant - gardist bir yenilikti. Yerli muhatabımız yoktu. LYNCA- CNC ile ilk makinemizi 2004 yılında çalıştırdık. Bu makine bugün hala çalışıyor. Zaman içinde teknolojik gelişmeleri takip ettik. Son 25 yılda ülkemizde makine sektörü epey ilerledi. Başlangıçtaki mimari seçimlerimizin zaman içinde çok doğru olduğunu gördük. Sabırlı çalışmalarımızın neticesi oluşan birikimlerimizden bugün yerli ve yabancı makine imalatçıları ve OEM entegratörler faydalanmaktalar. LYNCA - CNC modüler yapısıyla farklı sistemleri bünyesine entegre edebildiği gibi, modül olarak farklı sistemler içinde de kullanılabiliyor. LYNCA - CNC bugün ileri ve modern mimariye sahip kontrol üniteleri içinde birçok rakibinden farklı ve öndedir. 

-   LYNCA - CNC’nin sunduğu avantajlar neler?

LYNCA - CNC'yi başından beri farklı kılan en önemli özellik açık mimariye sahip olmasıdır. Kontrol ünitemizde üç katmanda açıklık söz konusu. İlk olarak üst katmanda son kullanıcıya hitap eden ve makinanın kullanım amacının ve ara yüzlerinin belirlendiği seviyedeki açıklığı dikkate alıyoruz. Bu katmandaki açıklık çeşitli fonksiyonlar içeriyor. Bunlardan en önemlisi uygulamaya göre LYNCA - CNC üzerine entegre edilebilen parca 2D parça editörü ve buna bağlı CAM fonksiyonlarıdır. 2D grafik ortamda kendi parça çiziminizi yapabilirsiniz. Veya LYNCA- CNC'ye DXF bir çizim import edebilir, import edilen çizimden CNC kodu üretebilirsiniz. Postprosesör seviyesinde bir açıklık söz konusu. Öte yandan yine bu katmanda LYNCA - CNC uygulamanız için LYNCA WEB-GUI aygıtlarını kullanarak bir web sitesi kurar gibi makinenizin özel kullanıcı arayüzünüzü oluşturabilirsiniz veya 'bulut'a bağlanabilirsiniz. 

İkincisi açıklık seviyesinde, eksen ve sinyal konfigürasyonlarından ve bunlara bağlı hareket ve lojik döngülerin oluşturulduğu seviyedeki açıklıktan bahsediyoruz. Bu açıklık bir taraftan ISO kodlarını işleyen ama onunla sınırlı kalmayıp hareket fonksiyonlarını çok uzağa taşıyacak şekilde geliştirdiğimiz bir hareket dili ile, diğer taraftan sistemin tüm fiziki ve lojik kaynaklarına erişebilen ve C dili ile programlanan entegre bir PLC ile mümkün oluyor. Bu açıklık çok güçlü bir uygulama platformu yaratıyor. Elinizin altında birbiriyle paralel ve senkronize çalışan PLC ve CNC döngüleriyle, birkaç makineyi bir arada bir tek LYNCA - CNC ile kontrol etmeniz mümkün olabiliyor. Uygulama ve programlanabilme özelliği itibariyle sunduğumuz bu açıklık seviyesi sayesinde, gönül rahatlığıyla, makine üreticililerine ve mekatronik mühendislerine LYNCA - CNC ile kontrol edemeyeceğiniz makine yok' diyebiliyoruz.

Üçüncüsü açıklık seviyesi ise en alt seviyede bulunan donanımsal açıklık dediğimiz açıklık seviyesidir. Bu seviyede bir markaya veya teknolojiye bağlı kalmadan farklı motor ve sürücülerden tutun, özel protokollara sahip lazer rezönatörü, punch kafası, hidrolik valfler veya bir robot gibi farklı ekipmanlarla gerçek zamanda etkileşim söz konusu. LYNCA - CNC bu seviyede de  bir açıklık sunuyor. 

Bu üç seviyede açıklıklara sahip mimari yapımız, birbirine destekleyici, birbiriyle ilişkili ara yüzler gerektiriyor. Bu ara yüzlerin süratli ve kolay entegre edilebilecek özelliklere sahip olması lazım. ARGE ekibimiz bu alanda sürekli olarak LYNCA - CNC 'ye  güncel teknolojiler dahil eden bir yol haritası üzerinde ilerliyor. 

-    Lynca OEM uygulamaları için ne gibi çözümler sunuyor? 

LYNCA - CNC ile sunduğumuz açıklıklar bizi farklı uygulama alanlarına çekiyor. Kendimizi çoğunlukla makine imalatçılarının standart CNC'ler ile çözümü bulamadığı kontrol uygulamaları karşısında buluyoruz. Proje çalışmaları yapıyoruz. Uygulama ve mühendislik destekleri veriyoruz. Bunlar ancak açık bir mimari ile mümkün olabilecek çalışmalardır. 

Proje çalışmalarımızda kontrol ünitemizin yapısını ve avantajlarını makina imalatçılarına yansıtmamız gerekiyor. Başlangıçta verdiğimiz desteklerin ardından çizdiğimiz yol haritasında sunduğumuz açıklıkların makina üreticilerince özümsenmesi gerekiyor. İleride ihtiyaçları olabilecek teknolojileri firmaların kendi bünyelerinde entegre edilebilmesi bizler için önem taşıyor. Bu amaçla uygulama çalışmalarına başından itibaren firma içinden teknik katılım gerekiyor. Söz konusu makina hangi amaçla üretiliyor, nasıl daha hızlı çalışabilir ve ne şekilde bir kullanım olmalı? Makine imalatçıların bu soruları kendine sorması gerekiyor. Diğer taraftan biz de kontrol ünitemizle bu makinaya ne tür bir işlevsellik katabiliriz sorusunu kendimize soruyoruz. Çalışmalardaki bu etkileşim aslında farklı bakış açılarıyla yenilikler yaratabilecek bir zemin oluşturuyor. Bu sorgulamalar ağırlıklı olarak alt iki katmandaki açıklıkları kapsıyor ve yaratıcılık içeriyor. Ancak uygulamada bir katman daha var. O da biraz önce bahsettiğimiz en üstteki 'kullanıcı katmanı'. Makinayı kullanacak kişiler neticeten, ne makine imalatçıları ne de o makinaya kontrol ünitesi sunan otomasyoncular oluyor. Makinayı kullanacak kişilere 'son kullanıcılar' diyoruz. Her şey onlar için yapılıyor. Bunu hiçbir zaman unutmamak gerek.  Dolayısıyla onların düşünce ve ihtiyaç dünyasına girip işe bir de o gözle bakmamız gerekiyor. 

Bizlerin bütün bu bilgileri belli bir mühendislik tabanında paylaşıp, değerlendirip onlara uygun şekilde hangi ara yüzlerde ne şekilde bir çözüm ortaya çıkarmamız gerekiyor onun araştırmasını yapıyoruz. Mesela bir son kullanıcı belli bir parça yükleme ve kurulum işlemi yaparken acaba kaç farklı tuşa basması icap ediyor? Hangi sayfalarda dolaşması gerekiyor? İnsanı illet eden tuşlar, sayfa seyirleri ve mesajlar oluyor mu? Tuşların hepsine ihtiyaç var mı? En az müdahale ile en az en süratli şekilde nasıl yalın bir işlevsellik kazanabilir? gibi soruları da sormamız gerekiyor. 

Çok farklı alanlarda uygulama yapabilecek kontrol tecrübesine sahibiz ancak pratikte yaptığımız çalışmalar bizi hidrolik ve elektrik eksenlerin bir arada bulunduğu çok eksenli makinaların kontrolünde ön plana çıkardı. Bunlar içinde kesme ve delme türü diyebileceğimiz sac ve metal işleme makineleri ön plandadır. Bu çok kafalı otomatik beslemeli bir punch pres hattı olabilir, bir lazer kesme makinası olabilir, robotize bir hat olabilir. Makinaya parça yükleme, ki bu görüntü işlemeyle parça tanıma şeklinde olabilir, ardından o parçanın işlenmesi ve sonunda o parçanın makinadan çıktıktan sonraki süreci farklı prosesler oluşturuyor. Bunların üçünü de birbiriyle ilişkili prosesler şeklinde aynı kontrol ünitesinde yönetmemiz mümkün. Bu sayede teknik üstünlük ve tasarruf elde edilebiliyor. Bu konularda makine imalatçısı dostlarımızla birlikte ortak bir kompetans, duyarlılık ve farkındalık oluşması için çaba harcıyoruz.

-    Uygulama aşaması ve sonrası teknik hizmetlerinizden biraz yine bahseder misiniz?

Tabii. Yeni bir makinanın üzerinde uygulanan bir kontrol ünitesi çalışmasını el sıkışarak bir gün biten bir proje süreci içerisinde düşünmemek gerekir. Makinelerin sahadaki kullanımınlarından alınan geri beslemeler ve oluşan yeni taleplerle zaman içinde makine kumanda sistemlerinin sürekli olarak yeni fonksiyonlarla donatılması, geliştirilmeye devamı söz konusu. Makine ve CNC üreticileri ancak bu şekilde rekabetçi kalabilirler. Dolayısıyla zaman içinde mühendislik desteği mutlaka olmak zorunda. Bazen Ar-Ge çalışmalarından başlayan bir kontrol ünitesi uygulaması, o kontrol sistemi ve makinanın ürüne dönüşmesi ve ondan sonra satılması art arda süreçler doğuruyor. Bu süreçlerde devamlı olarak makine imalatçıları dostlarımızın yanında olmak zorundayız. Bu destek olmazsa olmaz bir gereklilik. Ürün ve çözümün zaman içinde kendini bir noktada stabilize etmesi, tabii ki ekonomik açıdan çok önemli bir hedef. Bu hedef uzun soluklu bir birliktelik, sorumluluk ve farkındalık gerektiriyor. Öte yandan teknik servis konusunda ise sadece makine imalatçısının değil, makinayı satın alan kişilerin ihtiyaçları ön plandadır. Bu hizmetler için sağlam ve aynı dili konuşan birbirine yakın ekiplerin ortak çalışması söz konusu. LYNCA - CNC gelişmiş diyagnostik, kayıt  ve uzaktan erişim imkanlarına sahiptir, yalın ve anlaşılır bir mimarisi vardır. Teknik hizmetler veren tecrübeli mühendis kadromuz, sağlam bir altyapımız bulunuyor. Yurtiçi ve yurtdışı teknik servis hizmetlerimizi etkin bir şekilde sunuyoruz. 

-    Peki, LYNCA - CNC  dışında bünyenizde bulunan ürün gruplarınızdan biraz söz eder misiniz? 

LYNCA - CNC'nin donanım yapısı, modüler giriş çıkış sinyal kartları içeriyor. Bu alandaki tecrübelerimiz ve sinyal kartlarınındaki çözümlerimiz bizi PLC ve RTU dünyasına taşıdı. Bu alanda LYNCA - RMC serisi ürünlerimizi geliştirdik. LYNCA - RMC üniteleri SCADA sistemlerinde RTU olarak kullanılıyor. Endüstriyel haberleşme ve telsiz veri aktarımı departmanımız bu ürünlerimizle birçok başarılı projeler gerçekleştirdi. Öte yandan makine sektörü için LYNCA  - VA serisi altında çeşitli hidrolik valf sürücüleri geliştirdik. Ağırlıklı olarak İhraç edilen bu ürünlerimiz dünyanın dört bir tarafında yerli ve yabancı makineler üzerinde kullanılıyorlar. Bunların dışında yazılım alanında LYNEST ve LYNCAD markalarımızla geliştirdiğimiz nesting ve CAM yazılımlarımız bulunuyor. 

-    Son olarak gelecek dönem hedeflerinizden ve projelerinizden bahseder misiniz?

Bilko uzun yıllardır CNC kontrol ve endüstriyel otomasyon alanlarında geliştirdiği ileri teknolojiye sahip modern ürünleriyle kararlı olarak büyüyor. Özellikle ihraç pazarlarında kendini geliştiriyor. Bugün ülkemizde yaşanan ekonomik daralma ve ona bağlı olarak piyasalardaki durgunluğun bizleri bu denli az etkilemesinin temel sebebi yıllardır Ar-Ge üzerinde çalışma yapıp ürün geliştirmiş olmamız ve geliştirdiğimiz bu ürünlerimizi özelliklede ihraç pazarında Avrupa’ya, Uzakdoğu’ya satar haline gelmemizdir. Şu an itibariyle yaklaşık 5 bine yakın makina üzerinde LYNCA ürünleri kullanılıyor ve bunun neredeyse tamamı yurtdışında bulunuyor. Amacımız bu yıl pazara sunacağımız ekonomik model CNC kontrol ünitelerimiz ve sinyal modüllerimizle daha geniş bir yerli imalatçı kitlesine erişmek, bayi ağımızı geliştirmek. Önümüzdeki iki yıl içinde ise robotik uygulamalarda ve beş eksen CNC entegrasyonu ile daha geniş hizmetler sunmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Bilko'nun tüm diğer ürünlerine ve endüstride sundukları çözümlere ilişkin çalışmalarına http://www.bilko-automation.com/ adresinden ulaşabilirsiniz.