Uluslararası danışmanlık şirketi EY'ın hazırladığı, Küresel Halka Arz Trendleri 2024 raporu yayımlandı. Küresel halka arz piyasasında 2024 yılında 1.215 işlem gerçekleştirilirken, bu halka arzlardan toplam 121,2 milyar dolar gelir elde edildi. 2024 yılının ikinci yarısında, yılın ilk yarısına kıyasla, daha güçlü bir performans sergileyen küresel halka arz piyasası dördüncü çeyrekte ise sıçrama yaşadı.
Önümüzdeki dönemde ise değişen para politikaları, küresel tedarik zinciri, jeopolitik değişkenlikler, yapay zekâ, dijital dönüşüm, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) öncelikleri ve seçimler nihayetinde yeni yönetimlerin etkisiyle küresel halka arz pazarının yeniden şekilleneceği öngörülüyor.
HALKA ARZLARDA HİNDİSTAN VE ABD İLK SIRALARDA YER ALIYOR
EY Küresel Halka Arz Raporu’nda bölgesel performans incelendiğinde 2024'te Amerika Kıtası ve EMEIA (Avrupa, Orta Doğu, Afrika ve Hindistan) Bölgesi halka arz piyasasında toparlanma devam etti. Hindistan'a bakıldığında küresel tedarik zincirlerinin yeniden yapılandırılmasından ve ekonomik büyümeden faydalanıp ABD ve Avrupa'yı geride bırakan Hindistan'da 327 adet halka arz ile (19,9 milyar dolar gelir) işlem sayısına göre lider oldu. Gelire göre ise 32,8 milyar dolar hacmiyle (183 halka arz sayısı) ABD ilk sıraya yerleşirken, gelir sıralamasında ABD’yi Hindistan ve Avrupa izledi.
Yanı sıra özel sermaye ve girişim sermayesi destekli portföy şirketlerinin halka arzları ise toplam küresel halka arz gelirlerinin %46'sını oluşturarak önemli bir yer aldılar ve halka arz görünümünün şekillenmesinde kritik bir rol oynadılar. 2024 yılındaki en büyük 20 halka arzdan 12'si özel sermaye desteğiyle gerçekleşti ve ayrıca, yıl içerisinde 18 unicorn girişim halka arz olurken bunların yarısı girişim sermayesi destekli firmalar tarafından kuruldu.
TÜRKİYE HALKA ARZ SAYISINDA AVRUPA BÖLGESİ’NDE İLK SIRADA YER ALIYOR
2024 yılında halka arzlar, Türkiye'de de küresel eğilime paralel bir gelişim gösterdi. Halka arz sayısı 2023 yılına göre üçte bir oranında azalarak 34’e, halka arz hasılatı ise %25 oranında düşerek 60 milyar TL bandına geriledi. Bu rakamlarla Türkiye, 2024 yılında halka arz sayısında Avrupa bölgesinde ilk sırada yer aldı.
Rapora göre, 2024 yılında gerçekleşen küresel halka arzlarda medya, teknoloji ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve tüketici sektörleri hem işlem sayısı hem de gelir hacmi açısından öne çıktılar. Enerji sektöründe gerçekleşen halka arzlarda özellikle madencilik ve metaller düşüş gösterirken, çelik ve çinko gibi metallere yönelik ihtiyaçlar arttı ve buralarda halka arzların istikrarlı bir şekilde büyüdüğü görüldü. Ayrıca, endüstriyel alandaki halka arz gelirleri, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, %68 artışla 50 milyon dolardan fazla değerlenerek yıllık bazda %31 artış gösterdi. Hindistan'ın otomotiv sektörüne yönelik yatırımları, altyapı iyileştirmeleriyle gerçekleşen büyüme ve yerel fabrika otomasyonu doğrultusunda halka arz gelirlerinde %180'den fazla bir artışa yol açtı.
Aynı zamanda teknoloji sektörü, Çin (Büyük Çin Bölgesi) hariç, 20,4 milyar dolar (%39) halka arz gelirlerinde toparlanma yaşarken, sağlık ve yaşam bilimleri sektöründe ABD şirketlerinin halka arz gelirleri yıllık bazda %172 artış gösterdi. 2024 yılında sağlık ve yaşam bilimleri sektöründe, 139 halka arzla istikrarlı bir faaliyet gerçekleştirip toplamda 17,1 milyar dolarla %37 değer artışı sağlandı. Tüketici ürünleri ve perakende sektörlerinde ise halka arz gelirlerinde %60'lık bir artışla toparlanma yaşandı. 2025 yılında da, küresel çaptaki halka arzların çoğunluğunun teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), sanayi ve yaşam bilimleri sektörlerinden gelmesi bekleniyor.
YAPAY ZEKÂ ŞİRKETLERİ YATIRIMCI ÇEKMEYE DEVAM EDİYOR
Yapay zekâ ve yapay zekâyla ilgili 600’den fazla halka açık şirket bulunması, raporda öne çıkan başlıklar arasında yer alıyor. Bu şirketlerin neredeyse yarısının son dört yılda halka açıldığı ve birçoğunun da girişim sermayesi desteğiyle gerçekleştiği görülüyor. Ayrıca, yaklaşık 60 yapay zekâ şirketi şu anda halka arz sürecindeyken, 400'den fazlası da halka arz olmaya hazırlanıyor. Bu durum, yapay zekâ odaklı inovasyonlara devam eden yatırımcı ilgisini ve girişim sermayesi desteğini gösteriyor.
EY Türkiye Ülke Başkanı Metin Canoğulları, halka arz piyasasına dair şu değerlendirmelerde bulundu: “Küresel halka arz piyasasının daha elverişli piyasa koşullarının desteğiyle 2024’te yeniden ivme kazandığını görüyoruz. Düşüşte olan enflasyon, düşük faiz oranları ve yatırımcıların tekliflere olan güveni sayesinde 2024 yılında halka arzlarda küresel çapta bir canlanma başladı. Rapora göre, Hindistan ve ABD halka arz sayıları gelirlere göre öne çıktı. Özel sermaye ve risk sermayesi destekli halka arzlar küresel piyasada önemli bir rol oynadı. 2024 yılında halka arzlarda teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT), üretim ve tüketici ürünleri sektörleri öne çıktı. Yeni yılda da teknoloji odaklı halka arzların yerini koruyacağı öngörülüyor. Halka arz düşünen şirketler bu kapsamda, 2025 yılında gelişen makroekonomik, jeopolitik ve düzenleyici ortamlara uyum sağlamalı, ortaya çıkan fırsatları yakalamak için inovasyon, sürdürülebilirlik ve stratejik yatırımlar gibi uzun vadeli değere odaklanmalıdır.
EY araştırmalarına göre başarılı bir halka arz için, tek yeterli şartın sadece finansal sonuçlar olmadığı görülmekte. Finansal sonuçlar yatırımcıların kararını %60 etkiliyorken; kurumsallaşma, hesap verilebilirlik, şeffaf yönetim, sürdürülebilirlik, yönetim kurulu yapısı ve yetkinliği gibi finansal olmayan kriterler yatırımcıların kararını %40 oranında etkiliyor. Yatırımcılar, şirketlerin hali hazırda var olan performansından ziyade gelecekte yaratacağı değere de ortak olmak istiyorlar. Şirketin ortaya koyduğu bugünkü performans zaten cari fiyata yansıtılıyor, dolayısıyla halka arz hedefleyen şirketlerin, yatırımcılara ileriye yönelik uzun vadeli planlarını da göstermesi önem arz ediyor.