PLC mi, kontrol röleleri mi? Birkaç yıl önce, bu sorunun cevabı açıktı. Fonksiyonellik açısından, daha güçlü PLC’ler daha fazla imkân sunarken, aynı zamanda daha maliyetliydi. Kontrol röleleri, gitgide artan kapasiteleriyle, orta derecede karmaşıklığa sahip endüstriyel uygulamalara bir alternatif teşkil etmektedir. Eaton’ın easyE4 rölesi örneğinde de gördüğü üzere, bunun sebebi sadece uygun maliyet değildir.
Nesnelerin Endüstriyel İnterneti’nin (IIoT) ardından, otomasyon çözümlerindeki temel komponentlerin teknik özellikleri daha da karmaşık bir hale gelmiştir. İdeal olarak, ister yeni bir tesisatı tasarlamak, eski bir tesisatı yenilemek veya mevcut bir makineyi bir üst modele yükseltmek, isterse gelişmiş bir bina otomasyon sistemini hayata geçirmek söz konusu olsun; bu komponentlerin, dijitalizasyondaki en son gelişmelerden sonuna kadar faydalanmaları ve böylece gelecekteki değişikliklerden etkilenmemeleri beklenmektedir.
Makinelerin ve cihazların dijital ağ üzerinden haberleşmeleri ve sağladıkları veriler söz konusu olduğunda, programlanabilir lojik kontrolörler (PLC’ler) ilk akla gelen tercihtir. Belki de, kullanıcılar alışkanlıkları gereği bu yola başvurmaktadır. Aslında, uzun süredir, kontrol röleleri mekanik rölelerin uygun maliyetli bir alternatifi olarak görülüyordu. Kontrol rölelerinin endüstriyel projelerde ve bina otomasyonu projelerinde başarılı bir şekilde uzun yıllardır kullanılmasına rağmen, bu algı değişmedi. Bununla birlikte; durum izleme, kestirimci ve uzaktan bakım veya akıllı bina prosesleri gibi yeni katma değerli fonksiyonların eklenmesi söz konusu olduğunda, kontrol röleleri ideal bir seçenek sayılmazdı.
Ancak, bu durum hızla değişiyor. PLC’ler ve kontrol röleleri arasındaki ayrım gitgide ortadan kayboluyor, zira kontrol röleleri gelişmiş programlama dilleri, yüklenebilir işletim sistemleri, kesme işlemleri ve gerçek zamanlı saat ve zamanlayıcı gibi fonksiyonları da beraberinde getiriyor.
En yeni nesil cihazların (örneğin, Eaton’ın easyE4 röleleri) fonksiyonellik ve esnekliği göz önüne alındığında, kullanıcılar PLC’leri ve kontrol rölelerini programcıların, devreye alma mühendislerinin ve bakım personelinin nitelikleri gibi İnsan Kaynakları departmanını ilgilendiren hususların yanı sıra, mevcut uygulamanın karmaşıklığı, gelecekteki değişikliklerden etkilenmemesi, fonksiyonel kapsamı ve ölçeklenebilirliği de dâhil olmak üzere, tüm seçim kriterlerini baz alarak kıyaslayabilir
KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ MAKİNELER İÇİN ESNEK KONTROL
Yanlızca PLC’lerin tercih edilecek ilk araç olduğu karmaşık uygulamalar için geçerlidir. Diğer tüm alanlarda, iki ayrı otomasyon konseptini birbirinden ayıran faktör maliyettir. Kontrol röleleri genellikle daha iyi seçenekler sunar, çünkü dijitalleşmeyle birlikte oyunun kuralları değişmiştir ve artık önemli olan sadece donanım maliyeti değil, aynı zamanda personel eğitimi gibi ilgili yatırımlardır.
En yeni kontrol rölelerinin teknik şartnameleri ve IIoT’a hazır sistem mimarisi, bu rölelerin PLC’lere sağlam bir alternatif sunduklarını açıkça ortaya koymaktadır. Örneğin: Durum verilerinin saha seviyesinde toplanmasını ve değerlendirilmesini kolaylaştırmak için her easyE4 temel ünitesi, herhangi bir sınırlama olmadan karıştırılabilen, 11 adede kadar dijital ve analog modül veya özel giriş eklenerek genişletilebilir. Uygulamanın özellikleri, böylece daha sonra bir PLC kullanılmadan bireysel olarak uyarlanabilir.
ETHERNET TABANLI SİSTEM MİMARİLERİ İLE GELEN YENİ FIRSATLAR
Üretim planlama veya kestirimci bakım gibi görevler için makine ve proses verilerinin alışverişi amacıyla ağ bağlantılı yapılar gereklidir. Ek olarak, Modbus TCP gibi Ethernet tabanlı fieldbus sistemleri, buluta bağlanmayı ve sistem çözümleri ile haberleşmeyi sağlar. Her easyE4 cihazı, Modbus TCP sunucusu işlevi görebilir. Eaton XC300 PLC gibi Modbus TCP istemcileri, easyE4 ağından verileri çekerek işleyebilir. IoT ağ geçitleri (gateway) ve yönlendiriciler (router), Ethernet tabanlı mimarilere kolayca entegre edilebilir ve böylece herhangi bir uygulamayı güvenliği temin eden gerekli erişim haklarıyla birlikte buluta bağlamanızı mümkün kılar.
Eaton Elektrik Türkiye Ülke Müdürü Yılmaz Özcan;” Endüstri 4.0 söz konusu olduğunda, esneklik büyük önem taşır ve uygulamalar buna uygun olarak hayata geçirilmelidir. Esneklik denilince, yalnızca maliyet etkinliği anlaşılmamalıdır; aynı zamanda çözümün genel olarak ne kadar geleceğe dönük ve uyarlanabilir olacağı da belirleyici bir faktörüdür. Bu bağlamda, mevcut programlama dilleri ve fonksiyonları önemli bir rol oynamaktadır. Şirketler, nispeten soyutlanmış ve üreticiye bağımlı çözümler yerine ağ bağlantılı IIoT yapılarına gitgide daha fazla güvendikçe, bu programlama dilleri ve fonksiyonlarının önemi de artmaya devam edecektir. Aynı zamanda, mevcut sistemleri yeni otomasyon konseptlerine fonksiyonel olarak entegre etmek de mümkün olacaktır.” Dedi.
