Sanayide Enerji Verimliliği Programı’nda Altuğ Karataş’ın konuğu olan Kartonsan Fabrika Müdürü Güven Şanlı, Kartonsan’ın enerji tüketimi ve verimliliği konusunda kapsamlı bilgiler verdi. Şanlı, “Biz ürettiğimiz kartonun yüzde 95’ine yakınını kağıttan üretiyoruz. Bu açıdan çevreyle ilgili ciddi bir kazanım sağlıyoruz. Üretim sürecinde öncelikle hammaddeyi hamura dönüştürüyoruz, daha sonra hamuru karton formuna getiriyoruz. Bu formu alırken bir ısı transferinin gerçekleşmesi gerekiyor. Biz bu ısı transferini kartonun üzerine buhar vererek sağlıyoruz. Dolayısıyla verimli bir üretim gerçekleştirebilmemiz için bu buharı elde etmemiz gerekiyor. Bu buharı elde edebilmek için bünyemizde bulunan kojenerasyon santralinden yararlanıyoruz.” dedi.
Kartonsan fabrikası genelinde enerji tüketiminiz hakkında bilgi verebilir misiniz? Kağıt üretiminde hangi enerji kaynaklarını kullanıyorsunuz?
Biz ürettiğimiz kartonun yüzde 95’ine yakınını kağıttan üretiyoruz. Bu açıdan çevreyle ilgili ciddi bir kazanım sağlıyoruz. Üretim sürecinde öncelikle hammaddeyi hamura dönüştürüyoruz, daha sonra hamuru karton formuna getiriyoruz. Bu formu alırken bir ısı transferinin gerçekleşmesi gerekiyor. Biz bu ısı transferini kartonun üzerine buhar vererek sağlıyoruz. Dolayısıyla verimli bir üretim gerçekleştirebilmemiz için bu buharı elde etmemiz gerekiyor. Bu buharı elde edebilmek için bünyemizde bulunan kojenerasyon santralinden yararlanıyoruz.
Kojenerasyon tesisimizde her biri 5.5 MW gücünde 4 tane jeneratörümüz bulunuyor. Bu sistem sayesinde ısı ve elektrik enerjisi üretiyoruz. Elektrik enerjisini alternatörler aracılığıyla prosese iletiyoruz. Isıyı ise atık ısı kazanlarında su kaynatma işlemi yaparak buhar üretiyoruz. O buharı da prosesimizde kullanıyoruz. Buhar ihtiyacımıza göre gaz türbinlerimizi çalıştırıyoruz. Sistemi buhar ihtiyacımıza göre çalıştırdığımız için ihtiyacımızdan daha fazla elektrik enerjisi üretiyoruz. Ürettiğimiz bu enerjiyi ise şebekeye veriyoruz ve özel firmalara satıyoruz.
Tüm karton fabrikalarının verimli üretim yapabilmesi için kojenerasyon tesisi kurması gerekiyor. Özetle tek alternatifimiz böyle bir tesis kurmak ve elektrik ile buhar ihtiyacımızı buradan karşılamak. Bizim yıllık 60 milyon metreküpe yakın bir doğalgaz çekişimiz bulunuyor. Biz birtakım uygulama ve geliştirmelerle 50 milyonun altına çektik. Bu iyileştirmeler hem çevre hem de mali açısından çok verimli gelişmeler oldu.
Kojenerasyon sistemlerinin enerji kalitesine olumlu etkileri nelerdir? Sistemin bu açıdan avantajlarını anlatabilir misiniz?
Kojenerasyon tesisimizden ürettiğimiz enerji elbette şebeke enerjisinin kalitesinden oldukça farklı. Biz kendi enerjimizi üreterek tamamen pürüzsüz bir elektrik elde ediyoruz. Voltaj oynamaları, sarkmaları gibi sorunlar yaşamıyoruz.
Biz şebekeye sadece satış yapmaya çalışıyoruz. Biz, tesisimizde şebekeden gelen oynamaları kaydeden bir sistem kullanıyoruz. Bu sistemi incelediğimiz zaman bu aksaklıkları fark ediyoruz. Şebekeye sadece satış gerçekleştirdiğimizde ise prosesimizde herhangi bir etkilenme olmadığını görüyoruz.
Biz çok hassas bir prosese sahibiz. 7/24 çalışan imalat sürecimize makinanın bir kısmını baypas edip başka şekliyle çalışamıyoruz. Dolayısıyla direkt hızla bağlantılı frekans konvektörlerin olduğu bir proses ile bu süreci yönetiyoruz. Bu sebeple kendi enerji santralimizden elde ettiğimiz pürüzsüz enerji ile hiçbir aksiyondan etkilenmeden imalatımıza devam ediyoruz. İmalat sürecinde yaşanacak yüzde 1’lik bir voltaj oynaması bizim 30 dakika imalat kaybı yaşamamıza neden oluyor. Bu da yaklaşık olarak 20 tonluk bir imalat kaybı oluşturuyor. Tabii bu süreçte başka birtakım sıkıntılarla karşılaşmamız söz konusu oluyor. Yani bir saniyelik bir olayın size maliyeti çok yüksek oluyor.
