MY Enerji Genel Müdürü Mehmet Yükselen, açıklanan mini güneş YEKA ihalesi şartlarıyla ilgili değerlendirmede bulundu. Yükselen, yatırımcıların 3 konu hakkında öngörü yaparak yarışmalara katılacağını söyledi. Yükselen, “3 ayda bir 1.000 MW bir Mini YEKA ihalesi yağarak dünyadaki diğer ülkeleri yakalayarak, solar bir endüstri ve ekosistem yaratabilmemiz gerekliliğine inanıyorum.” dedi.
3 KONU HAKKINDA ÖNGÖRÜ YAPILMALI
Açıklanan Mini- Güneş YEKA 36 ilde, 10,15, 20 M2lık toplam 74 adet projeyi öngörüyor. Yarışmalarda tavan fiyat olarak 30 Kuruş/Kwh açıklanmış durumda; bu bugünkü kur ile 6,85 TL/USD de 4,38 USD Cent/Kwh tekabül ediyor. Yarışmalarda 15 yıl alım garantisi olduğu düşünülür; bunun 2,5 yılı proje geliştirme ve inşaat süreci olduğunu düşünürsek, bu 2023’de realize olacak bu projelerin 12,5 yıl fiyat alım garantisinden yararlanacağı anlamına gelmektedir.
Şu ana kadar yapılan duyuruda eskelasyon fiyatı belirtilmemiş durumda; herhalde bu şartname sırasında belirlenecek.
Bizim gibi yatırımcılar bu projeleri değerlendirirken aşağıdaki 3 konu hakkında öngörü yaparak; bu yarışmalara katılacaklardır:
• 2022-2023 yılında 1 MW santrali yapma maliyeti ne olacağını tahmin edilmesi
• Açıklanan Eskalasyona göre 15 yıllık bir projeksiyon yapılması
• TL bazında 15 yıllık finansman bulunması imkanı
Düşen maliyetlerle birlikte; 2022-2023 yılında 1MW santralin maliyetini (trackerli bir sistem kullanıldığını düşünerek) 500.000 USD /MWp varsaydığımız noktada, böyle bir santral ortalama 1.800-1.900 MWh/yıl ürettiğini düşünürseniz, böyle bir yatırımın @4,38 USD/MWp 6,6 yıl geri dönüş zamanı olduğu söylenebilir. Bu yatırımcı açısından kötü bir getiri değil; ayrıca Türkiye içinde 13,3 USD Cent yapılmış 6.300 MW santral olduğu düşünüldüğünde; YEKDEM maliyetlerinin düşürülmesinde yararlı bir ihale. Fakat burada en önemli nokta eskelasyon ve bununla birlikte finans kuruluşlarından uzun vadeli kredi bulunabilme konusu. Burada uygulanacak eskelasyon açıklanmamakla beraber; bu eskelasyon için aşağıdaki maximizasyon formülü kullanılırsa adaletli olacağı düşüncesindeyim:
Max (TL Ref Faiz oranı; Yıllık Enflasyon; Yıllık PTF Artış Oranı; Yıllık Sistem Kullanım Artış Oranı)
Endüstridede benzer düşünen yatırımcı arkadaşlarımızın olduğunu biliyorum.
AMORTİ SÜRELERİ YATIRIMLARIN FİNANSE EDİLME KABİLİYETİNİ YÜKSELTECEK
Böyle bir eskelasyonda kredi kuruluşlarının böyle bir yatırımı finanse etme olasılıkları artmaktadır. İkinci önemli konuda TR’de uzun süreli TL finansman bulmak çok kolay değil; bunun en önemli sebebide bankaların mevduat toplarken mudilerden ancak kısa vadeli para toplayabilmesinden kaynaklanıyor. Türkiye son 10 yılda ; gayrimenkul finansmanlarında 10 yıla kadar finansman verdiğini gördük. Burada da benim tahminim finans kuruluşları bu 10 yılı geçmek istemeyeceklerdir. Dolayısıyla böyle bir yatırımın geri dönüş süresi her zaman için 10 yılın altında kalması; bu yatırımların finanse edilme kabiliyetini yükseltecektir. Tabii rekabet ihalelerde fiyatın nerede oluşacağını belirleyecektir; ama yatırımcılarda kafaların bir köşesinde muhakkak “Ben bunu nasıl finanse ederim?” sorusunu bulundurmaları gerektiğini düşünüyorum.
3 AYDA BİR YEKA İHALESİ YAPILMALI
Son tahlilde bakıldığında tabii ki bu tipli Mini YEKA ihalelerin ülkeye faydası önemli miktardadır ve sektörün gelişmesine katkıda bulunacaktır. Fakat 1000 MW bu ihale, daha önce yapılmış Karaman ihalesindeki 1000 MW ve bu santrallerin 2021-2023 periyodunda yapıldığını varsayarsak, kurulu güneş kapasitesinde arazi olarak yılda 700 MW bir artış söz konusu olacaktır. Buna yıllık 1000-1.500 MW çatı kurulumu geldiğini düşündüğümüz noktada en iyimser tabloyla yıllık güneş kurulu kapasitesinde 1.500 MW-2.000 MW bir artışa tekabül etmektedir. İlk başta düşünüldüğünde her ne kadar güzel bir rakam olduğu düşünülsede; bu kapasite artışını; dünyanın diğer ülkeleri ile karşılaştırıp bir perspektife koymak gerektiğini düşünüyorum. Dünyadaki 2023 yılına kadar ek güneş kapasite beklentilerine bakıldığında yılda Çin’in 40-50 GW, Hindistan’ın 20-30 GW, USA’in 20-25 GW; Avustralya, Almanya ve Japonya’nında yılda 10 GW mertebelerinde yıllık solar kurulumu (arazi, endüstriyel çatı ve evsel çatı) öngördükleri görülmektedir. Bundan yola çıkarak bizim her 3 ayda bir böyle 1.000 MW bir Mini YEKA ihalesi yaparak, dünyadaki diğer ülkeleri yakalayarak, solar bir endüstri ve ekosistem yaratabilmemiz gerekliliğine inanıyorum.
