Cengiz Holding’in iştiraki olan Eti Bakır, bölgeye yapılmış en büyük özel sektör yatırımını gerçekleştirdi ve Mardin Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nde 1,5 yılda toplam 1.098 toplam kalite iyileştirme çalışması yaptı. Bu çalışmalar neticesinde 3.250 ailenin bir aylık tüketimine karşılık gelen 16.500 metreküp su tasarrufu ve 1.420 ailenin yıllık tüketimine karşılık gelen 6.554 MWh/yıl enerji tasarrufu sağladı. Ayrıca motorin tüketiminde yıllık 45 bin litrelik tasarruf yaparak çevresel etkiyi azaltmış oldu. Tesiste yılda 400 bin ton fosfatlı gübre üretimi yapılıyor.
Tesiste gerçekleştirilen verimlilik çalışmalarını görüştüğümüz Eti Bakır Genel Müdür Yardımcısı Asım Akbaş, yapılan çalışmaları ve elde edilen verimlilik değerlerini paylaştı.
Eti Bakır firmasının kuruluşundan ve Türkiye’deki yapılanmasından bahsedebilir misiniz?
Madencilik sektöründeki çalışma stratejisi ülkemizin maden rezervlerini verimli değerlendirmek, geri kazanımı maksimum düzeyde tutmak ve katma değeri yüksek ürünler üretmek olan Cengiz Holding, ilk olarak 2004 yılında özelleştirme kapsamında Eti Bakır A.Ş. Küre işletmeleri ve Eti Bakır A.Ş. Samsun tesislerini bünyesine kattı. Bugün 5.500 kişilik dev bir aile olan Eti Bakır’ın, Samsun’daki İşletmesi, Türkiye’de cevherden son ürüne kadar üretim yapabilen tek izabe tesistir. 2006 yılında Murgul işletmesi, 2007 yılında ise Halıköy tesisleri holding bünyesine dahil edildi. Bu tesisler özelleştirildiğinde 32 bin ton olan yıllık üretim, 2004 yılından bu yana yapılan 2 milyar dolarlık yatırımlarla bugün 85 bin tona kadar çıkabiliyor. Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında 24’üncü sırada yer alan Eti Bakır, madencilik alanında ülkemize güçlü bir katma değer sunuyor. Yurt dışında yaptığımız yatırımlarla küresel bir marka olma yolunda ilerlerken, tek başımıza Türkiye’nin bakır üretiminin %20’sini karşılıyoruz. Yıllık 500 bin tonluk katot bakır ihtiyacının %80’i ithalatla karşılanan Türkiye'de, Eti Bakır’ın Samsun tesisinde üretilerek sanayiciye sunulan ürünler, yaklaşık 750 milyon doların ülkede kalmasını sağlıyor.
Eti Gübre’nin Mazıdağı tesislerinde yaptığınız iyileştirme çalışmalarınızdan bahsedebilir misiniz? Bu çalışmalar neticesinde ne kadarlık bir enerji tasarrufu sağladınız?
Cengiz Holding’in iştiraki Eti Bakır tarafından bölgeye yapılmış en büyük özel sektör yatırımı olan Mardin Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nde 1,5 yılda toplam 1.098 toplam kalite iyileştirme çalışması gerçekleştirdik. Bu çalışmalarla 3.250 ailenin bir aylık tüketimine karşılık gelen 16.500 metreküp su tasarrufu ve 1.420 ailenin yıllık tüketimine karşılık gelen 6.554 MWh/yıl enerji tasarrufu sağladık. Ayrıca motorin tüketiminde yıllık 45 bin litrelik tasarruf yaparak çevresel etkiyi azaltmış olduk. Tesisimizde yılda 400 bin ton fosfatlı gübre üretimi yapıyoruz. 1.500 kişilik ailemizle ülke ekonomisine ve bölgesel kalkınmaya önemli bir katkı sunuyoruz. Çalışmalarımızı sürdürürken değer katmayı, öncü ve yenilikçi olmayı, fark yaratmayı, insana ve doğaya saygılı olmayı ilke edindik. ‘Sürekli iyileşme’ de temel değerlerimizden bir tanesi. Bu nedenle ‘Yalın Üretim’ felsefesini üretime başladıktan kısa süre sonra hayata geçirdik. Bu doğrultuda bir yandan çalışanlarımızın problem çözme yeteneklerini geliştirirken diğer yandan verimlilik odaklı çalışmalara dahil olmalarını sağlayarak kaynaklarımızın sürdürülebilirliğine odaklanıyoruz. Yaptığımız işi her zaman daha iyi yapma hedefiyle hareket ediyor ve tüm üretim süreçlerinde çalışanlarımızın ve paydaşlarımızın daha sürdürülebilir çözümlere yönelmesini sağlamayı amaçlıyoruz. Mazıdağı tesisimizdeki toplam kalite iyileştirme çalışmaları; enerji, malzeme, hammadde ve su tasarrufu, çevre etkisinin azaltılması, iş güvenliği tedbirlerinin ve çalışan memnuniyetinin artırılması konularına odaklanıyor.
Yeni dönemde maden aramaya yönelik çalışmalarınıza devam edecek misiniz? Özellikle Azerbaycan’da gerçekleştirdiğiniz çalışmaları anlatabilir misiniz?
Eti Bakır, Türkiye’de yılda 100 bin metrelik sondaj çalışması yaparak Türkiye’nin yer altı kaynaklarının araştırılmasına katkıda bulunuyor. Önümüzdeki dönemde bu çalışmalarımızı sürdürmeyi planlıyoruz. Bu tecrübelerimizi yurt dışında da sürdürmek istiyoruz. Bu kapsamda Azerbaycan’da Qaşqaçay ve Elbeydaş’ta bakır, Ağduzdağ’da ise altın madeni arama faaliyetleri yürüteceğiz. Sondaj faaliyetleri ile tespit edeceğimiz yeraltı zenginliklerini Azerbaycan ekonomisine kazandırarak bölgesel istihdama da önemli katkıda bulunacağımızı düşünüyoruz.
2022 iş gündeminizi ve hedeflerinizi anlatabilir misiniz?
2022 yılında, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi odağımız üretimi ve yatırımları sürdürmek olacak. Kesintisiz ve sürdürülebilir yatırımlarımızla Türkiye ekonomisine katkıda bulunmaya devam edeceğiz. Türkiye’de olduğu gibi yurt dışında da bazı yatırımlarımız olacak. Yılın son çeyreğinde Samsun İşletmesi’ndeki bakır üretimine entegre şekilde faaliyet gösterecek, 1,5 milyar TL değerinde bir gübre tesisi yatırımına başladık. Bilindiği gibi, katot bakır üretimi sonucu ortaya çıkan sülfürik asidi katma değeri yüksek ürüne dönüştürmenin en rantabl şekli gübreye çevirmek. Türkiye bugün fosfat, fosforik asit ve gübre türevleri ihtiyacını büyük ölçüde ithalat yoluyla karşılıyor. Ülkemizin bu alandaki ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak, bu önemli yatırıma imza atmaktan gurur duyuyoruz. İstihdamın artmasına da destek verecek bu yatırım, cari açığın azaltılmasına her yıl 100 milyon dolarlık katkı sağlayacak. Yılda 250 bin ton DAP gübresi üretecek tesisin faaliyete başlamasıyla Eti Bakır’ın toplam DAP gübre üretimi yıllık 625 bin tona ulaşacak. 2025 yılında tamamlanmasını öngördüğümüz bu yeni yatırımla birlikte Eti Bakır’ın toplam gübre üretimi de 1,2 milyon tonun üstüne çıkacak.
Yurt dışındaki yatırımlarımız güçlü bir tempoyla devam ediyor. Kırgızistan’da faaliyete başlayan Tereksay Altın Madeni’nin inşa sürecinde yaklaşık 1.300 kişi istihdam etmiştik. İşletme aşamasında da 800 çalışanımız olacak. Dost ve kardeş ülke Kırgızistan’ın ekonomisine de büyük katkı yapacak olan bu tesis, Kırgızistan’ın en büyük 4 maden tesisi arasında yer alıyor. Üstlendiğimiz projelerle dünyanın önde gelen firmaları arasında yer almaya kararlılıkla, daha da güçlenerek devam edeceğiz.
