Türkiye’nin güneşlenme açısından oldukça verimli bir konuma sahip olduğunu söyleyen YEO Solar İş Geliştirme Müdürü Samir Serin, “Güneş enerjisine yapılacak yatırımı geleceğin değil bugünün doğru yatırımı olarak görüyoruz. Çatılardaki güneş sistemlerinin önemli noktalarını, dikkat edilmesi gereken konuları ve sistemi mevcut işletmeye en iyi şekilde entegre etme konusunu çok önemsiyor, titizlikle çalışıyoruz” diyerek sorularımızı yanıtladı.
Enerjisini Üreten Fabrikalar Zirvesi’nde hangi konulara odaklandınız? Hedeflerinizde hangi sektörler var?
YEO Grup olarak 15 yılı aşkın süredir elektrik üretimi ve tüketiminin olduğu her alanda varız. Kurulduğu ilk yıllarda bir elektrik otomasyon firması olarak yola çıkan YEO, bugün bir projede projelendirme-mühendislik safhasından devreye almaya kadar komple hizmet verebilen güçlü bir EPC firması olarak hizmet vermektedir. YEO Grup Şirketleri altında YEO Elektrik Otomasyon, YEO Solar, ISS, YEO Dubai Contracting ve YILMAZ İnşaat bulunuyor. Genel merkezimiz İstanbul’da olmakla birlikte Azerbaycan, Dubai, Almanya, Etiyopya, Filistin, BAE ve İran gibi çeşitli ülkelerde hem kurulu şirketlerimiz hem de çalışmaları devam eden şantiyelerimiz ile aktif olarak rol almaktayız. 250’yi aşkın personelimiz, alanında uzman idari kadromuz ve çok sayıdaki tecrübeli mühendislerimiz ile her projede servis değil çözüm sunmayı ve bir iş ortağı gibi hareket etmeyi YEO kültürü haline getirdik. Bu zirvede de daha çok enerji santrallerine odaklanıp, ziyaretçilerimizle bu konularda her türlü bilgi paylaşımını yapmayı umuyoruz. Zirve Özeli’nde ilk gündemimiz YEO Solar olarak çatı üstü güneş enerji sistemleri oldu. Sonrasında rüzgar, biyogaz ve jeotermal gibi diğer enerji santrali türlerinde de çalışmalarımızı, bilgilerimizi ziyaretçilerimize aktardık. Çatı üzeri güneş sistemlerinde ana hedefimiz büyük çatılar. Kadromuz ve finansal gücümüz büyük ölçekli çatı projelerinde bizi ön plana çıkarabilecek yapıda. Biz de bunu değerlendirip hem mevcut portföyümüzdeki yatırımcılar hem de yeni geliştirmekte olduğumuz projeler ile başarılı işler tamamlamayı hedefliyoruz. Çatılardaki güneş sistemlerinin önemli noktalarını, dikkat edilmesi gereken konuları ve sistemi mevcut işletmeye en iyi şekilde entegre etme konusunu çok önemsiyor, titizlikle çalışıyoruz. Bu yapımızı bahsettiğim üzere sadece güneş enerjisi sektöründe değil birçok sektörde ve alanda ki çalışmamıza, birçok farklı ve kritik projeyi sorunsuz olarak tamamlamamıza borçluyuz.
Diğer konulara gelince; rüzgar, biyogaz ve jeotermal enerji santrallerinde de aynı şekilde anahtar teslim çözümler sunabiliyoruz. Bu noktada YILMAZ İnşaat’ın da sayesinde diğer firmalardan sıyrılarak hem elektrik hem de inşaat kapsamlarına tek elden çözüm sunabiliyoruz. Bu hem biz hem de yatırımcılar için büyük bir avantaj sağlıyor.
YEO Solar olarak faaliyetleriniz nelerdir?
YEO Solar, 2016 yılından beri aktif olarak faaliyetlerini yurtiçi ve yurtdışında sürdüren tamamen Güneş enerji sistemlerine odaklı grup şirketlerimizden biridir. Ön fizibilite çalışmalarından projenin tamamlanmasına kadar anahtar teslim çözüm sağlayıcısıyız. Kaynaklarımız, deneyimimiz ve esnekliğimiz, müşteri memnuniyeti ile projeleri yürütmemizi sağlıyor. Türkiye’nin birçok şehrinde, yurt dışında ise Ukrayna ve Filistin gibi farklı coğrafyalarda projelerimiz bulunuyor. Bu ay içinde Ukrayna Malyn Kasabası’nda ki 11MW GES projemizi üç ay gibi kısa bir sürede tamamladık. Portföyümüz içerisinde arazilerde sabit ve tek eksenli güneş takip sistemleri ile çatı üzeri güneş enerji santralleri bulunmaktadır. Lisanssız elektrik üretim yönetmeliğindeki değişiklikler ile Türkiye’deki çatı üzere güneş enerji piyasasındaki motivasyonumuzun oldukça arttığını söyleyebilirim.
Güneş enerjisini de yakından ilgilendiren Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde ciddi değişiklikler yapıldı. Bu değişikliklerden bahsedebilir misiniz?
Sektörün bir süredir beklediği yönetmelik değişikliği 12 Mayıs’ta yayınlandı ve yürürlüğe girdi. Bu değişikliği yatırımcılar açısından oldukça olumlu buluyoruz. Zira mevzuat tüketilen enerjinin yerine üretilmesini destekliyor ve fazla enerjiyi satın almayı taahhüt ediyor. Kısaca çatınıza kurulacak güneş enerji santrali ile elektrik üretip ihtiyacınız olan enerjiyi karşılayabilir; fazla ürettiğiniz enerjiyi de 10 yıl boyunca alım garantisi ile şebekeye satabilirsiniz. Öne çıkan konular arasında kurulu güç sınırının 5 MW’a yükseltilmesi, şirket kurma zorunluluğunun ortadan kaldırılması ve saatlik mahsuplaşma yerine aylık mahsuplaşmanın getirilmesi var.
Bildiğiniz gibi elektrik maliyetleri 2017’den bu yana ciddi mertebede artış gösterdi. Dolayısıyla endüstriyel tesisler ile ticari işletmeler bu durumdan en fazla etkilenen tüketici konumunda bulunuyor. Artık endüstriyel ve ticari işletmelerin binalarının çatı ve cephelerinde güneş enerjisinden enerji üretip tüketmek hem daha kolay hem de yatırımı daha cazip.
Yatırımların ve finans kurumlarının dikkat ettiği en önemli hususlardan biri olan amortisman süreleri 5 yıl mertebelerine düşmüş durumda. Mevzuatsal kolaylıkların yanında çatıların arazilere göre alt yapı maliyetlerinin daha az olması ve global piyasalarda güneş paneli maliyetlerindeki ciddi düşüş, yatırımı cazip hale getiren etmenlerin başında geliyor. Bunun anlamı şu, 5 yıl boyunca neredeyse elektrik faturası öder gibi güneş enerji santralinizi kurabilir; 5 yıl sonra da elektrik maliyetinizden kurtulmuş olursunuz.
Yapılan yatırımlarda fazla üretilen enerjiyi mevcut aktif enerji bedeli üzerinden 10 yıl boyunca devlete satabilirsiniz. Ayrıca, şebekeye verdiğiniz enerji ile enerji üretiminin olmadığı zamanlarda tükettiğiniz enerjiyi aylık olarak mahsuplaştırabiliyorsunuz. Dolayısıyla mahsuplaşmayı kWh bazında yaptığınız için oldukça kazançlı bir yatırıma dönüşüyor. Daha önceki arazi projelerinde geçerli olan saatlik mahsuplaşma da tarihe karışmış oldu.
Peki yatırımcıları nasıl bir süreç bekliyor?
Yatırım süreci izinlerin alınması, projelendirme ve onay, kurulum ve devreye alma aşamalarından oluşuyor. Bu süreç yaklaşık 6 ayda tamamlanabiliyor.
Yatırım aşaması öncelikle keşif ve fizibilite çalışmalarıyla başlıyor. İşletmeleri ziyaret ederek, alt yapı ve mevcut durum analizi yapıyoruz. Ayrıca işletmelerin tüketim bilgilerini alarak ihtiyaç analizini ortaya koyuyoruz. Bu bilgiler doğrultusunda, yerleşim planını alternatif teknolojilere göre oluşturuyor ve yatırımcılarımıza mevcut en uygun çözümü sunmaya çalışıyoruz. Enerji üretim analizi programımız ile gölgeleme analizi, yıllık enerji üretimi, kayıplar gibi detayları müşterilerimiz ile paylaşıyoruz. Analizler ve aldığımız tüketim bilgileri doğrultusunda güneşten ne kadar enerji üreteceğinizi, bunun ne kadarını tüketeceğinizi ve ne kadarını satacağınızı, üretilen enerjinin yetmediği durumda şebekeden hangi aylarda ne kadar enerji alacağınızı; kısacası enerji üretmeye başladığınız tarihten itibaren güneş enerjisi santraline ait tüm parametreleri yatırımcıların bilgisine sunuyoruz.
Yatırıma karar verilmesi halinde, mevzuat gereği tüm evrakları müşterimizle paylaşıyor; teknik doküman hazırlıklarını da yaparak başvuruları ilgili dağıtım şirketine yapıyoruz. İzin sürecini de bizzat takip ederek yatırımcının iş takibi yükünü üzerinden almış oluyoruz. Akabinde projelendirme, kurulum ve kabul işlemlerini de gerçekleştirerek yatırımcılara anahtar teslim hizmet sunuyoruz.
Yatırımcıların en önemli kriterlerinin başında finansman konusu geliyor. Bu konuda yatırımcıları neler bekliyor?
Türkiye’de güneş enerjisi kurulu gücü Ağustos 2019 itibariyle 5.500 MW’ı geçti ve bu projelerin çoğu öz kaynakla değil banka ve finans kuruluşlarının finansman çözümleriyle gerçekleşti. Finans kuruluşları güneş enerjisi projelerine özel paketler oluşturarak 6 ay veya 1 yıl ödemesiz 5 yıl vadeli finansman modelleri sunuyorlar. Finansman sürecini YEO Solar olarak önemsiyor ve yatırımcılarımızla en uygun finansman çözümlerini paylaşıyoruz.
Güneş enerjisinin yakın gelecekti gündemi ne olacak? Bizleri teknoloji ve iş modelleri olarak neler bekliyor?
Mevzuattaki değişiklik ile birlikte çatı pazarının oldukça hareketlendiğini söyleyebiliriz fakat mevcut düzenlemede elektrik satışı odaklı arazi projeleri maalesef yer almıyor. Bununla ilgili sayın bakanımızın yaptığı açıklamalarla 2019 yılı sonuna kadar 10-50 MW arazi tipi “mini YEKA” ihalelerinin yapılacağını bekliyoruz. Bu açıklama TEİAŞ’ın yayınladığı 5 ve 10 yıllık kapasite raporu ile birlikte düşünüldüğünde, güneş enerjisi yatırımlarının sadece çatı değil arazilerle de devam edeceğini görüyoruz. İkili enerji anlaşmaları, öz tüketim modelinin geliştirilmesi, mevcut lisanssız projelere 10 yıl alım garantisi sonunda nasıl işlem yapılacağı konuları kanun koyucuların gündeminde olacaktır. Bunun yanında hücre teknolojisindeki ilerlemelere bağlı olarak perovskite paneller, elektrikli araçlar ve şebeke bazlı depolama sistemleri güneş panellerindeki gelişim kadar hızlı bir şekilde yayılıyor.
Son olarak yatırımcılara neler tavsiye edersiniz?
Güneş enerjisi tüm dünyada en ucuz enerji kaynağı haline gelmiş durumda. Fosil yakıt yataklarına sahip ülkeler dahi güneş enerjisine yatırım yapıyor, projeler geliştiriyor. Türkiye olarak, güneşlenme açısından oldukça verimli konumda olduğumuzu da hesaba kattığımızda güneş enerjisine yapılacak yatırımı geleceğin değil bugünün doğru yatırımı olarak görüyoruz ve tüm yatırımcıları güneş enerjisi devrimine davet ediyoruz.
