1965 yılından bu yana faaliyet gösteren SUİŞ Proje, başarısını artıracak çalışmalara imza atmaya devam ediyor. Talvegden 169 m yükseklikte ön yüzü beton kaplamalı tipte bir baraj olan ve 21 milyon m3 dolgu hacmiyle ülkemizin bu alandaki ikinci büyük barajı olacak olan Düzbağ (Helete) barajının planlama çalışmalarını tamamlayan markanın gündemini, Yönetici Ortak Ali Kerim Orhon ile konuştuk.
Suiş Proje’nin çalışmaları, verdiği hizmetler hakkında bilgi verir misiniz?
SUİŞ Proje, 1965 yılında su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi projelerinde çalışmak üzere Ankara'da kurulmuştur. Şirketimizin kurucusu rahmetli Yılmaz Karataban, firmayı kurmadan önce Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde üst düzey görevler almış olan ülkemizin su mühendisliği alanındaki duayenlerindendir, bu vesileyle kendisini rahmetle anıyorum. Kuruluşundan bugüne kadar firmamızın ilgilendiği konular barajlar ve hidroelektrik santrallari, sulama tesisleri, taşkın koruma, içme suyu ve kanalizasyon sistemleri ile arıtma tesisleri olmuştur. Topografik ve jeolojik (temel ve malzeme etüdü) ana bilginin toplanmasından; master plan, fizibilite (planlama), projelendirme, ihale dokümanlarının hazırlanması, değerlendirilmesi, yüklenici seçimi ve inşaat teknik kontrolluğuna kadar bütün mühendislik ve müşavirlik hizmetlerini isteğe göre kısmen veya tamamen temin etmekteyiz.
Baraj projeleri kapsamında hangi çalışmaları yapıyor, nasıl bir avantaj sağlıyorsunuz?
Bir baraj tesisine ihtiyaç olup olmadığının belirlenmesini içeren master plan çalışmalarından başlayarak, projenin teknik ve ekonomik yapılabilirliğini ortaya koyan fizibilite (planlama) raporları, yapım işine esas kati projeler, inşaat aşamasındaki uygulama projeleri ve teknik danışmanlık veya işveren adına inşaat kontrollüğü faaliyet alanımız içinde yer alıyor. Baraj projelerinin maksatları sulama, içme-kullanma ve sanayi suyu temini, hidroelektrik enerji üretimi veya taşkın korumadan bir veya birkaç tanesini içerebiliyor. Bir barajın planlanması esnasında, ihtiyaçların ve mevcut su potansiyelinin tespitinin ardından barajın boyutlandırması ile devam ediyoruz. Bu aşamada aks ve rezervuar sahasının topografik ve jeolojik araştırmaları yapılıyor. Baraj tipinin belirlenmesi planlamadaki en önemli hususların başında geliyor. Kil çekirdekli kaya dolgu veya homojen dolgu barajlar ilk tercih edilen, uygulaması nispeten kolay tipler olsa da, zaman içerisinde özellikle kil malzemenin temini yönünde karşılaşılan zorluklar ön yüzü beton kaplamalı ve silindirle sıkıştırılmış beton barajların yaygınlaşmasına neden oldu. Baraj tipinin belirlenmesi işi yıllar içerisinde sadece teknik ve ekonomik bir çalışma olmaktan öte sosyal, kültürel ve çevresel faktörleri de içeren çok disiplinli bir şekil aldı. Planlama aşamasında belirlenen baraj tipi ve malzeme ocaklarının daha sonraki aşamalarda değişiklik gerektirmesi önemli zaman ve para kaybına neden olduğundan bu konuda çok titiz çalışmaya gayret ediyoruz.
SUİŞ PROJE olarak en başından beri mühendislik ve müşavirlik alanındaki her türlü teknolojik gelişmeyi yakından takip etmekte ve bilişim uygulamalarına özellikle önem vermekteyiz. Firmamızda kendi personelimiz tarafından geliştirilmiş olan birçok yazılımla birlikte, sürekli güncellenen ticari yazılımları entegre bir şekilde kullanarak projelerimizde sürat ve esneklik kazanıyoruz.
Uşak Eşme Kocabey Barajı ve Sulaması - Eşme Konak Barajı ve Sulaması projeleri hakkında bilgi verir misiniz? Bu projede nasıl bir çalışma yaptınız?
Söz konusu proje, Uşak ili Eşme ilçesi sınırları içerisinde sulama maksatlı iki adet barajdan oluşuyor. Bu iki projeyi içeren planlama çalışması 2012 yılı içerisinde DSİ İzmir Bölge Müdürlüğü tarafından ihale edilmişti. Konak Barajı, talvegden 54.5 m yüksekliğinde merkezi kil çekirdekli kaya dolgu tipinde bir baraj olarak planlandı. Toplam depolama hacmi 17 milyon m3, yıllık ortalama gelen akımı 9 milyon m3, sulamaya verilen toplam su ise 4 milyon m3 mertebesinde olup, sulama sahası brüt 889 ha’dır.
Kocabey Barajı ise, talvegden 65 m yüksekliğinde önyüzü beton kaplı kaya dolgu tipinde bir baraj. Toplam depolama hacmi 30 milyonm3, yıllık ortalama akımı 12 milyon m3 ve sulamaya verilen toplam su 5.5 milyon m3 olup, sulanacak alan brüt 1262 ha’dır.
Planlama raporunun DSİ’ce onayını takiben 2017 yılı içerisinde Kocabey Barajı Proje Yapımı işi DSİ Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı tarafından firmamıza ihale edildi, proje çalışmaları halen devam ediyor.
Çözüm sunduğunuz diğer projelere örnek verir misiniz?
Büyük ölçekli referanslarımızdan bazı örnekler vermek gerekirse Suiş Proje olarak, GAP Mardin-Ceylanpınar ovaları ve GAP Batman-Silvan ovaları sulamaları gibi iki büyük projede görev aldık. Mardin-Ceylanpınar ovaları sulamaları 230.000 hektarı Atatürk Barajı’ndan, 130.000 hektarı yeraltı suyundan olmak üzere toplam 360.000 hektar alanın sulanmasına hizmet edecek bir proje. Planlama revizyonu ve kati proje hazırlanmasını içeren projeyi hazırlayan ortak girişim grubunda pilot firma olarak yer aldık. Güneydoğu Anadolu Projesi’nin bir başka bileşeni olan Batman-Silvan sistemi, başta Silvan Barajı olmak üzere sekiz adet baraj ve 257.000 ha sulamayı içeren bir proje; Suiş Proje olarak master plan ve akabinde planlama çalışmalarını yürüttük. Her iki proje de dünya ölçeğinde kırsal kalkınma projeleri olarak değerlendirilebilir.
700 MW kurulu gücündeki Altınkaya Barajı ve HES ile 500 MW kurulu gücündeki Hasan Uğurlu Barajı ve HES; barajlar ve HES’ler alanındaki en önemli projelerimiz. Her iki projede de kati proje ve ihale dokümanlarının hazırlanması ile inşaat sırasında kontrollük ve müşavirlik hizmeti verdik.
Ülkemizin en önemli şehirlerinin içme suyu teminine yönelik projelerde çalıştık. İstanbul’a senede 145 milyon m3 içme suyu temin edecek Yeşilçay sistemi için müşavirlik hizmeti veren uluslararası ortak girişimin içinde yer aldık. Halen İSKİ tarafından ihale edilen ve devreye girdiğinde ülkemizin kapasite yönünden en büyüklerinden olacak Cumhuriyet Arıtma Tesisi 2. Kısım projesini ortağımızla beraber hazırlıyoruz. Ankara’ya Gerede çayından su teminini sağlayacak Işıklı Regülatörü ve Gerede Tünelinin projelerini ortağımızla birlikte ASKİ için hazırladık. Gaziantep ilinin içme suyu sorunun çözecek Düzbağ (Helete) barajının planlama çalışmalarını tamamladık. Düzbağ barajı talvegden 169 m yükseklikte ön yüzü beton kaplamalı tipte bir baraj ve 21 milyon m3 dolgu hacmiyle ülkemizin bu alandaki ikinci büyüğü olacak. İzmir, Bodrum, İzmit, Afyonkarahisar ve Adıyaman; içme suyu temini projeleri hazırladığımız diğer önemli yerleşimler.
Ülkemizin su ve toprak kaynaklarının mevcut ve gelecek potansiyel ve kullanımlarının envanterini içeren havza master planları kapsamında; Konya Kapalı, Küçük Menderes ve Susurluk havzalarını çalıştık. Konya Kapalı Havzası Master Planında, havzaya diğer havzalardan su aktarımı alternatiflerini çalıştık. DSİ Genel Müdürlüğü tarafından uygun bulunan alternatiflerin planlama çalışmaları yine firmamıza ihale edildi. Birçok baraj ve tünel sistemlerinden oluşacak projeye ilişkin planlama çalışmalarına devam etmekteyiz.
Taşkın korumaya yönelik olarak; Mersin Tarsus Berdan ve Sivas ili merkezde iki boyutlu modellemeler ile taşkın tehlike haritalarını hazırladık. Halen Su Yönetimi Genel Müdürlüğü için Fırat-Dicle Alt Havzaları Taşkın Yönetim Planlarının hazırlanması projesini ortağımız ile birlikte yürütüyoruz.
