Yeni yılın ilk sayısında sayısında, yapay zeka yardımı ile dijital dönüşüm stratejisinin nasıl geliştirileceğini, dijital dönüşüm stratejileri ile sürdürülebilir kârlılığın nasıl sağlanacağını açıklıyoruz.
Bu çok kapsamlı bir başlık ama biz nokta atışı yapmak için sadeleştireceğiz: Yapay zeka yardımı ile dijital dönüşüm stratejisi nasıl geliştirilir ve dijital dönüşüm stratejileri ile sürdürülebilir kârlılık nasıl sağlanır? CEO’lar ve diğer üst düzey yöneticiler için anahtar kelimemiz ise KPI; yani temel performans göstergeleri. KPI’larınız ne diyorsa siz ve şirketiniz osunuz.
YAPAY ZEKA İLE DOĞRU KPI NASIL SEÇİLİR?
Önce KPI’lar dijital dönüşüm yapma, iş geliştirme ve satış-pazarlamada nasıl kullanılır bağlamında kısa bir liste yapalım. Ardından sorunun yanıtına geçelim.
◆ İşletmeniz için kritik KPI’ları seçin
◆ KPI’ları organizasyonunuza liderlik yapmak ve yönetmek için seçin
◆ Müşteri için bütüncül bir bakış açısı geliştirin (CRM, e-ticaret, omnichannel vb.)
◆ KPI’ları yapay zeka makina öğrenmesi için veri kümeleri olarak görün
◆ Büyük veriyi analiz ederek KPI bileşenlerini inceleyin (metrikler)
◆ Güvenilir KPI verisini sektörle ve kadrolarınızla paylaşın (metadata)
◆ Sadece en temel alakalı KPI’lara odaklanın (optimizasyon problemi)
◆ BT direktörünüz, dijital pazarlama ekibiniz ve büyük veri analiz takımınızla çalışın.
Tabii ki bunların hepsini tek tek inceleyeceğimiz yerimiz yok; ama önce KPI’lar nasıl seçilir konusuna odaklanacağız. Bunun için 2 kriteri dikkate alacaksınız: Sürdürülebilir kârlılık sağlayan KPI’lar hangisidir ve iş modelinizi destekleyerek iş geliştirme yapmanızı sağlayan bir ekosistem nasıl yaratırsınız? Bunun için çok örnek verilebilir; ama bir-iki örnek yeterli. Bir kere yapay zeka ile dijital dönüşüm stratejisini öğrenmek için e-ticaretle başlamanıza gerek yok. Rockefeller’ın bilgisayarların B’snin olmadığı zamanda Standart Oil şirketiyle yaptığı gibi organizasyonunuza para kazandıracak bir ekosistem kurmalısınız.
DİJİTAL DÖNÜŞÜM EKOSİSTEMİ NASIL KURULUR?
Kısacası dijital dönüşüm stratejisi, kağıttan bilgisayara geçmek gibi bir dijitalleşme stratejisi değildir. Dijital dönüşüm yapay zeka ile büyük veri yardımıyla kısa, orta ve uzun vadeli iş hedefleri koymaktır. Bunu şöyle bağlayalım: Dijital dönüşüm stratejinizi KPI’lar belirler. Günümüzde ise KPI’ları yapay zeka ile büyük veri analizi yaparak seçersiniz. Meslek sırrı: Ancak, KPI’ları yapay zeka seçmez, SİZ seçersiniz; yani insanlar seçer.
STANDART OİL ÖRNEĞİ BU YÜZDEN ÖNEMLİDİR
Teknik olarak yeni ürün ve hizmetler geliştirip bakir pazarlar yaratarak piyasaya egemen olmak için geliştireceğiniz yıkıcı ve yenilikçi teknolojilere yönelik stratejileriniz ile iş geliştirme stratejileriniz bir biriyle uyumlu olmalıdır. Böyle yazınca havalı oluyor; ama özünde, kahve üreticilerinin aynı zamanda şeker üreticisi ve kafe zinciri sahibi olması tam da bu demektir. Standart Oil örneğin, sadece petrol çıkardığı için değil; aynı zamanda lojistik alanında demiryollarına yatırım yaptığı ve Hint kenevirini uyuşturucu diye yasaklatıp bitkisel kimya yerine petrokimyayı getirdiği için sektör lideri olmuştur. Standart Oil, Almanların dizeline karşı benzini teşvik etmiştir. Kendi kontrolünde bir pazar değil, kendi kontrolünde olan pazarlar ekosistemi yaratmıştır. Keza Amazon web sitesi açıldığında Amerika’da zaten çok okunan, dağıtım ve lojistik altyapısı hazır olan, satış noktası olarak kitapevleri hazır olan ve aynı zamanda bayatlamadan adi kolilerde sevk edilebilen kitap işine girmiştir. Dijital dönüşüm stratejisi budur. Sadece bugün nasıl para kazanacağınızı değil, yarın da nasıl para kazanacağınızı planlarsınız.
Amazon, Google, Alibaba ve Netflix gibi makina öğrenmesine öncülük eden şirketler bunu zor yoldan öğrendiler. Unutmayın ki bu şirketler dijital dönüşüm KPI’larını yapay zeka ile büyük veriyi analiz ederek belirler. Oysa alakalı KPI, satışlarınızı artıran KPI demek değildir! Alakalı KPI şirketinize para kazandıran asıl iş kolunu bilmektir. Örneğin sizce Amazon nereden para kazanıyor? Amazon sanıldığı gibi bir e-ticaret şirketi değildir. Amazon yine sanıldığı gibi bir lojistik şirketi de değildir. Amazon bir yatırım fonudur. Netflix büyük veri analizi yaparak para kazanır ve AirBNB baştan dijitaldir, dijital network ile para kazanır. İşte bu sebeple yapay zeka dijital dönüşüm stratejisi KPI’larınızı belirlemek için büyük veri analizi yapar; ama hangi KPI’ların şirketinizin ana iş ve gelir kolu olduğunu siz yöneticiler seçersiniz.
KPI’lar size mevcut ve gelecekteki fırsatlardan nasıl yararlanacağınızı kullanır. Siz de bunlara bakarak gelecekte hangi iş kolunda yürüyeceğinize karar verirsiniz. Yarın da nasıl para kazanacağını bilmek budur. Kısaca alakalı KPI türlerini de görelim: Bunlar müşteri, maliyet, iş süreçleri ve yatırım odaklı KPI’lardır. Örneğin bir makina öğrenmesi yapay zeka şirketi satın alarak, bu tür bir şirkete ortak olarak veya kendi bünyenizde özerk startup mantığı ile böyle bir
departman departman kurarak geleceğe yatırım yapabilirsiniz. Özellikle de proses otomasyonu, robot ve yazılım otomasyonu ile endüstriyel IoT’de bunun çok faydası olur.
STRATEJİK KPI’LAR YAPAY ZEKA İLE NASIL SEÇİLİR?
Yapay zeka ve derin öğrenmeyi anlattığım Yapay Zeka ile İnsan Zekası Arasındaki 10 Fark yazısında belirttiğim gibi, derin öğrenme YZ yazılımları aslında optimizasyon problemleri çözer. Ancak, yapay zeka dijital dönüşüm stratejisi belirlemede asla insan unsurunu ortadan kaldırmaz. Tersine şart koşar. Neden derseniz: Derin öğrenme yazılımları büyük veri analizi yapar; ama hangi büyük veriyi analiz edeceklerine insanlar karar verir! Mesela yapay zekaya 1 milyon farklı köpek fotoğrafı göstererek resimlerdeki köpekleri tanımayı öğretirsiniz. Ancak, köpek diye kedi fotoğrafları göstermeye başlarsanız bu kez de yapay zeka kedileri köpek sanacaktır. İşte bu yüzden, şirketinizin asıl nereden para kazandığını ve gelecekte nereden para kazanmasını istediğinizi siz CEO ile diğer üst düzey yöneticilerin bilmesi çok önemlidir.
Böylece yapay zekaya dijital dönüşüm stratejisi KPI’larınızı belirleyerek size yol göstermesi için doğru büyük veriyi, işinizle alakalı büyük veriyi gösterirsiniz. Sonra da yapay zekanın alakalı veriden türettiği alakalı dijital dönüşüm stratejisi KPI’ları gelecekte şirketinize nasıl liderlik edeceğinizi, nasıl bir yol haritası çizerek nasıl iş geliştirme yapacağınızı, gelecekte hangi iş kollarında çalışacağınızı söyler. Yapay zeka ile dijital dönüşüm stratejisi KPI’ları böyle belirlenir. KPI’larınız ne diyorsa siz ve şirketiniz osunuz.
