2024 yılı, güneş enerjisi sektörü açısından tarihi bir dönüm noktası oldu. SolarPower Europe’un yayımladığı “Küresel Pazar Görünümü 2025-2029” raporuna göre, sadece Çin’in gerçekleştirdiği 329 GW’lık yeni kurulum, küresel kapasite artışlarının %55’ini oluşturdu. Bu devasa büyüme, Çin’in yalnızca ABD’nin altı katı kadar yeni kapasite eklemesiyle değil; aynı zamanda ilk 10 ülkenin toplamından daha fazla bir artış gerçekleştirmesiyle de dikkat çekiyor.
2024 sonunda küresel kümülatif solar fotovoltaik (PV) kapasitesi 2,2 TW’ye ulaşarak, yalnızca iki yılda iki katına çıkmış oldu. Özellikle Asya-Pasifik bölgesi, yeni kapasite eklemelerinin %70’ini karşılayarak büyümenin itici gücü konumuna geldi.
TÜRKİYE'DEN BEŞ KATLIK SIÇRAMA
Türkiye, 2024’te güneş enerjisi kurulumlarını adeta katlayarak 8,5 GW’a ulaştı. Bu performans, Türkiye’yi küresel ligde yedinci sıraya taşıdı. Beş katlık artış, yalnızca dikkat çekici bir yükselişi değil, aynı zamanda ülkenin bu alandaki potansiyelini ve kararlılığını da ortaya koyuyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın hedefleri doğrultusunda Türkiye, 2025 sonunda toplam kurulu kapasitesini 22,6 GW’ye, 2035’te ise 52,9 GW’ye çıkarmayı planlıyor. Bu planlama, Türkiye’nin enerji dönüşümündeki pozisyonunu daha da sağlamlaştıracak adımların habercisi niteliğinde.
AVRUPA’DA BÜYÜME YAVAŞLADI
Avrupa Birliği, 2024 yılında 65,5 GW’lık yeni kapasite ekledi. Her ne kadar bu rakam, %4’lük bir büyümeye işaret etse de; 2023’teki %53’lük büyüme hızının oldukça gerisinde kalındığı görülüyor. Avrupa’nın toplam kurulu gücü 338 GW’ye ulaşsa da, altyapı ve şebeke yatırımlarındaki yetersizlikler, büyümenin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
Özellikle şebeke altyapısında yaşanan gecikmeler, olgunlaşmış pazarlarda üretim kısıtlamalarına ve negatif elektrik fiyatlarına yol açıyor. Bu durum, yeni projelerin ekonomik sürdürülebilirliğini zora sokarken, sistem esnekliği için önleyici planlamaların ne denli kritik hale geldiğini gösteriyor.
KÜRESEL BÜYÜMEDE HEDEFLER BÜYÜK
2025 yılı için küresel solar PV pazarında %10’luk artışla 655 GW’lık yeni kurulum öngörülüyor. Ancak bu rakam, 2023’teki %85’lik ve 2024’teki %33’lük artışların oldukça altında. Jeopolitik riskler, makroekonomik belirsizlikler ve fosil yakıt politikalarının yeniden güç kazanması, büyümenin seyrini etkileyen dışsal faktörler olarak öne çıkıyor.
SolarPower Europe’un senaryolarına göre, kötüleşen piyasa koşulları kurulumları 548 GW’a kadar düşürebilirken; iyimser senaryoda ürün fiyatlarının düşük kalması ve Çin’deki teşviklerle bu rakam 774 GW’ya kadar ulaşabilir.
UFUKTA YILLIK 1 TW KURULUM VAR
Orta vadede güneş enerjisi sektörü, her yıl 1 TW düzeyinde yeni kurulum hedefliyor. Rapora göre 2029’da yıllık kurulumlar 930 GW ila 1,2 TW arasında değişebilir. Toplam kurulu kapasitenin ise 2030 itibarıyla 7,1 TW’ye ulaşması, COP28’de belirlenen 11 TW’lik yenilenebilir enerji hedefinin %65’ine doğrudan katkı sunması anlamına geliyor.
Bu tablo, güneş enerjisinin artık sadece alternatif bir kaynak değil; küresel enerji dönüşümünün temel direği haline geldiğini gösteriyor.
SOLAR PV, 2024’TE YENİLENEBİLİR ENERJİ BÜYÜMESİNİ SIRTLADI
Güneş enerjisi, 2024 yılında bir kez daha küresel enerji dönüşümünün lideri oldu. Solar PV, art arda 20. yılında da en hızlı büyüyen yenilenebilir enerji kaynağı unvanını korudu. Dünya genelinde eklenen 735 GW’lık yeni yenilenebilir kapasitenin %81’i solar PV’den geldi. Şebekeye bağlanan güneş enerjisi kapasitesi 597 GW olarak kaydedildi. Bu oran, 2023’teki %78’e kıyasla bir artış göstererek, güneşin enerji dönüşümündeki liderliğini pekiştirdi.
2024’te yenilenebilir enerji kapasitesindeki artış 159 GW olarak gerçekleşti, bu da %28’lik etkileyici bir büyümeyi işaret ediyor. Ancak bu artışın neredeyse tamamı solar PV’den kaynaklandı; rüzgar enerjisi ise yalnızca %0,3 oranında bir büyüme göstererek 117 GW kapasite ekleyebildi ve toplam payı %20’den %16’ya geriledi.
Solar PV’nin küresel elektrik üretimindeki katkısı 2023’te %5,6 iken, 2024’te %6,9’a çıkarak önemli bir artış gösterdi. 1,3 puanlık bu artış, güneş enerjisinin hızla büyüyen etkisini gözler önüne seriyor. 2024 boyunca solar PV, diğer tüm enerji üretim teknolojilerini hem mutlak hem de göreli büyüme açısından geride bıraktı. 474 TWh’lik artışla bir önceki yıla kıyasla %29 büyüyen güneş enerjisi, 185 TWh olan rüzgarı ve 183 TWh olan hidroelektriği geride bıraktı.
KÜRESEL GES PAZARINDA YENİ REKORLAR KIRILIYOR
2024 yılında güneş enerjisinin kurulu kapasitesi 600 GW’a yaklaşırken, liderlik yeniden Çin’de oldu. Dünya genelinde 2024 boyunca yaklaşık 597 GW’lık yeni kurulum gerçekleştirildi, bu da %33’lük güçlü bir artışı işaret ediyor. Her ne kadar bu büyüme oranı, 2023’teki olağanüstü %85’lik artışa göre daha ılımlı olsa da, güneş enerjisi sektöründeki büyüme hızının devam ettiği görülüyor.
Çin, bu yıl da 329 GW’lık kurulumla rekor kırarak, küresel büyümenin önemli bir kısmını tek başına gerçekleştirdi. Bu, 2023’e göre %30’luk bir artış anlamına geliyor ve Çin, son iki yılda kurulumlarını üç kat artırmış oldu. Çin dışındaki ülkelerde de güçlü bir büyüme yaşandı ve dünya genelinde toplam kapasite 267 GW’a çıktı, bu da %36’lık bir artışa denk geliyor.
Güneş enerjisi pazarının çeşitlenmeye başladığını gösteren bir diğer önemli gelişme, aşırı arz ve düşen maliyetlerin kurulumları hızlandırması oldu. Üretim bileşenlerinin arzı, talebin neredeyse iki katına ulaşarak, güneş paneli fiyatlarında 2024 yılı itibarıyla daha fazla düşüşe yol açtı. Bu durum, özellikle gelişmekte olan ülkelerde güneş enerjisi yatırımlarını cazip hale getirdi.
ENERJİNİN GELECEĞİ GÜNEŞTE
Güneş enerjisi, giderek daha erişilebilir, daha uygun maliyetli ve daha stratejik hale geliyor. Artık yalnızca çevre dostu bir yatırım değil, aynı zamanda enerji bağımsızlığı ve ekonomik kalkınma açısından da kritik bir unsur olarak öne çıkıyor. Güneşin bu hızlı yükselişi, temiz enerjiye dayalı bir geleceğin inşa edilmesinin kaçınılmaz olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
ÇİN LİDERLİĞİNİ PERÇİNLERKEN, TÜRKİYE İLK 10’DA YÜKSELİŞTE
Çin: Güneş enerjisinde başı çeken Çin, 2024 yılında tam 329 GW’lık kapasite kurarak, geri kalan ilk 10 ülkenin toplamını ikiye katladı. Geçen yılki tahminleri 30 GW aşarak beklentilerin üzerine çıkan Çin, yıllık %30'luk büyümeye rağmen doygunluk belirtileri göstermeye başladı. Şebeke kapasitesi sıkışıklığı ve piyasa volatilitesi, liderliğin beraberinde getirdiği zorlukları da gözler önüne seriyor.
ABD: Enflasyonu Azaltma Yasası (IRA) etkisiyle 2024 yılında %54’lük büyüme yaşayan ABD, 50 GW’lık kurulumla yeni bir rekor kırdı. Veri merkezlerinin ve ulaşım elektrifikasyonunun artırdığı enerji ihtiyacı, Amerika’yı güneşli bir geleceğe taşıyor.
Hindistan: Hindistan, bir yıl aradan sonra etkileyici bir şekilde geri döndü. %145’lik bir büyümeyle 30,1 GW’lık kurulum yapan ülke, 3. sıraya yükseldi. Bunu sağlayansa net politika sinyalleri, güçlü altyapı yatırımları ve akıllı sanayi stratejileri oldu.
Brezilya: 2024’te 18,9 GW kurulum gerçekleştiren Brezilya, büyüme oranı %21 ile biraz yavaşladı ve 4. sıraya düştü. Makroekonomik zorluklara ve artan ithalat vergilerine rağmen, piyasa direncini korudu ve projeksiyonların üstünde performans gösterdi.
Almanya: Avrupa’nın lokomotifi Almanya, 2024’te %15’lik büyümeyle 17,5 GW kapasiteye ulaştı.
Yeni Solarpaket 1 çerçevesiyle küçük ölçekli sistemlere ivme kazandırıldı. Enerji krizinin ardından gelen talep dengelenmesiyle birlikte ülke, istikrarlı adımlarla yoluna devam ediyor.
İspanya: 2024 yılında İspanya pazarı %10 küçülerek çatı tipi kurulumlarda yavaşlama yaşadı.
Ancak sanayi destekli C&I projeler ve PPA güvenceli büyük ölçekli yatırımlar, pazarın ana taşıyıcısı olmayı sürdürdü.
Türkiye: Türkiye, 2024 yılında yaklaşık %400’lük bir artışla 8,5 GW kurulum gerçekleştirdi ve 7. sıraya yerleşti. Toplam kapasite 19 GW’ı geçerken, Türkiye böylece 2025 hedefini bir yıl önceden aştı.
YEKDEM teşvikleri ve güçlü yerli üretim altyapısı, güneş enerjisinde sanayi dönüşümünü de beraberinde getiriyor.
İtalya: İtalya’da %27’lik büyümeyle 6,8 GW kurulum yapıldı. Özellikle büyük ölçekli tesislerdeki ivme, konut segmentindeki düşüşü telafi etti. Faiz oranlarının yüksekliğine rağmen, yatırım iştahı azalmadı.
Japonya: Japonya, 6,2 GW ile stabil kalmaya devam etti. Teşvik sistemlerindeki belirsizlikler, arazi ve şebeke kısıtları ile birleşince, ülke dört yıldır 6–6,5 GW bandında sabit kaldı.
Fransa: Fransa, 2024’te %49’luk artışla ilk 10’a döndü. Özellikle konut çatı kurulumlarındaki artış dikkat çekti. Yeni politikalar, güneş görevleri ve ihracat tarifeleri, Fransa’yı yeniden küresel arenaya taşıdı.
2025, KÜRESEL SOLAR PAZARINDA DENGE VE DÖNÜŞÜM YILI
Uzun yıllardır süregelen baş döndürücü büyüme döneminin ardından, küresel güneş enerjisi pazarı 2025 yılı itibariyle daha temkinli bir büyüme rotasına giriyor. Enerji fiyatlarındaki kriz kaynaklı talep patlamasının etkisinin azalmasıyla birlikte, PV pazarında büyüme hızının yavaşlaması bekleniyor. Ancak bu, sektörün gücünü ve potansiyelini yitirdiği anlamına gelmiyor; aksine, 2025 yılı güneş enerjisinde yapısal dönüşümün ve yeniden dengelenmenin yılı olacak.
ASYA-PASİFİK LİDERLİĞİNİ KORUYOR, MEA BÖLGESİ YÜKSELİŞTE
2025’te bölgesel dağılımda Asya-Pasifik bölgesi (APAC), Çin ve Hindistan öncülüğünde güneş enerjisinin küresel merkezi olmaya devam edecek. 2024’te dünya çapındaki kurulumların %70’ini gerçekleştiren bölge, 2025’te de %69’luk payıyla liderliğini sürdürecek.
Orta Doğu ve Afrika (MEA) bölgesi ise dikkat çeken bir yükseliş içinde. Bölgedeki yıllık kurulumların %68 artışla 24,3 GW’a ulaşması bekleniyor. Suudi Arabistan, Güney Afrika ve BAE gibi ülkeler, büyük ölçekli projelerle güneşin gücünü çöl sıcaklığına dönüştürüyor.
AVRUPA’DA DURAĞANLIK HAKİMKEN TÜRKİYE ÖNE ÇIKIYOR
Avrupa Birliği ülkelerinde ise büyüme temposu oldukça yavaş. Kurulum artışının sadece %3 düzeyinde kalacağı tahmin ediliyor. Bu durgunluk, mevzuat uygulamalarındaki yavaşlık ve şebeke sorunları gibi yapısal engellerden kaynaklanıyor. Ancak Türkiye, bölgedeki tabloya rağmen hareketli bir üretim merkezi olma özelliğini koruyor.
İngiltere’nin kurulumlarını %17 artırarak 2,7 GW’a çıkaracağı öngörülürken; İsviçre’de ise düzenleyici belirsizlikler nedeniyle hafif bir daralma bekleniyor.
GÜNEŞİN ALTIN ÇAĞI ŞEKİL DEĞİŞTİRİYOR
Her ne kadar 2025’te küresel ölçekte büyüme hızı düşecek olsa da, bu tablo sektörün gücünü yitirdiğini değil, daha dengeli ve sürdürülebilir bir patikaya yöneldiğini gösteriyor. Rekor seviyedeki düşük fiyatlar, modül teknolojisindeki gelişmeler, daha akıllı şebekeler ve hızlanan enerji dönüşümü; güneş enerjisini hala geleceğin anahtarı konumunda tutuyor.
2025, güneşin gökyüzündeki yerini sorgulamadığı; ancak hangi yoldan daha doğru yükseleceğini tartıştığı bir yıl olacak. Ve bu yolculukta, doğru politikalarla desteklenen her adım, yeni bir enerji çağının kapılarını aralayacak.
TÜRKİYE PV’DE GÖZÜNÜ GELECEĞE DİKTİ
2024’te 19,6 GW'lık kurulu güçle güneş enerjisinde tarihi bir eşiği aşan Türkiye, 2025 hedeflerine erkenden ulaştı. Artan yatırımlar, yerli üretim atılımları ve stratejik planlamayla PV enerjide küresel ligde söz sahibi olma yolunda ilerliyor.
Türkiye, 2024 yılında güneş enerjisi alanında çığır açan gelişmelere sahne oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (MENR) Ulusal Enerji Planı’nda 2025 için koyduğu 18 GW’lık güneş enerjisi hedefi, daha 2024 Ağustos ayında aşıldı. Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’nin (TEİAŞ) verilerine göre, yıl sonunda güneş enerjisinin toplam kurulu kapasitedeki payı 19,6 GW’a ulaşarak toplamın %17’sini oluşturdu. Bu başarı, Türkiye’nin yenilenebilir enerjiye olan kararlılığının ve sektördeki yerli üretim hamlelerinin güçlü bir göstergesi oldu.
PV MODÜL ÜRETİMİ 40 GW’I AŞTI
Fotovoltaik modül üretiminde önemli adımlar atan Türkiye'de, bugün yaklaşık 70 firma 40 GW’ı aşan üretim kapasitesiyle faaliyet gösteriyor. PV hücre üretiminde ise kapasite yaklaşık 2 GW seviyesine ulaştı. Enerji bağımsızlığı ve ekonomik kalkınma hedefleri doğrultusunda yapılan bu yatırımlar, yerli teknolojilerin küresel rekabette daha etkin rol oynamasını hedefliyor.
2035 HEDEFİ 120 GW RÜZGAR-GÜNEŞ KOMBİNASYONU
Ulusal yol haritasında belirlenen vizyona göre Türkiye, 2035 yılına kadar birleşik rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesini 120 GW’a çıkarmayı hedefliyor. Bu büyümenin en az yarısının PV sistemlerinden gelmesi planlanırken, yıllık ortalama 7,5-8 GW’lık kurulum hedefi sektör için yaklaşık 80 milyar dolarlık dev bir yatırım fırsatını da beraberinde getiriyor.
YATIRIMI TETİKLEYEN UNSURLAR
YEKDEM destekleri, lisanstan muaf üretim teşvikleri, hibrit sistemlerin önünün açılması ve YEKA projeleri, Türkiye’nin güneş enerjisi büyümesinin omurgasını oluşturuyor. Bununla birlikte, güncellenmiş mevzuat, devlet teşvikleri ve global şirketlerle geliştirilen stratejik ortaklıklar da sektördeki dinamizmi destekliyor. 2026 itibarıyla depolama entegrasyonlu güneş santrallerinin devreye alınması planlanıyor.