İçinde bulunduğumuz Gen AI - üretken ve sezgisel yapay zeka çağıyla birlikte, hızlıca ilerleyen teknolojik gelişmelerle sunulan ürün ve hizmetlere hızlıca erişmek isteyen toplumun artan, dinamik ihtiyaçlarını karşılamak üzere, bir süreç oluşmaktadır. Şirketlerin, bu dinamik süreçte, gereksinimleri hızlıca karşılamak için ERP gibi geleneksel sistemlerin ötesinde, hızlı ve esnek çözümlere ihtiyaçları vardır. Dijitalleşme ve dijital dönüşüm kapsamında, sürekli değişen bu dinamik ihtiyaçları karşılamak üzere geliştirilen çözümlerden biri de Low Code - No Code (LCNC) platformlardır.
Lowcode platform tanımı ilk kez 2014 yılında Forrester Research araştırma şirketi analistleri tarafından kullanılmıştır. 2019 yılında Covid-19 pandemisi patlak verdiğinde, ABD New York City yetkilileri, koronavirüs salgınını önlemek, hastalar ve temaslı kişiler hakkında bilgi toplamak, ihtiyaç sahiplerine ilaç, gıda ve yardım hizmeti sağlamak üzere, 3 gün içinde Unqork firması işbirliği ile “kodsuz” - No-code yazılım geliştirme platformu geliştirmiştir (Forrester Report, 2017). Bu platform IOT tabanlı, gerçek zamanlı öğrenme sistemidir, çevresel parametleri izlemek, analiz etmek, anlık bilgi paylaşımı için uyarlanmıştır.
Amerika ve Avrupa başta olmak üzere, LCNC platform uygulamaları, günümüzde iş dünyasında ve günlük hayatta sıkça, kullanılmaya başlanmış ve global olarak yükseliş trendini yakalamıştır. Gartner araştırma şirketi (2024) verilerine göre, LCNC Platformların global liderleri OutSystems ve Salesforce, Mendix, Microsft, Appian, Oracle, SAP, Zoho, Creatio gibi daha fazla platformun pazara girmesiyle popülerlik kazanmıştır. LCNC platform lideri ülkeler Amerika ve Kanada başta olmak üzere Almanya, Hollanda, Portekiz, Çin, Hindistan ve Türkiye pazarında yüksek büyüme Pazar hacmiyle yer bulmuştur.
LCNC Global Marketing Magic Quadrant Kurumsal 2024
Geleneksel sistemlerde kullanılan karmaşık kodlar, yüksek maliyetli lisans bedelleri ve aylar, yıllar süren geliştirmelerle karşılanan yazılım gereksiniminin, model odaklı LCNC platformlarla, kolay uygulanabilir sürükle & bırak ve grafik ara yüzlü hazır şablonlar ile hızlıca uygulama çözümleri geliştirmeye imkan sağlayarak günler, haftalar içinde ihtiyaca yönelik çözüm uygulamaları geliştirilebilmektedir. Ayrıca, geleceğin mesleği kapsamında Citizen Developer uzmanlık mesleği kazandırmaktadır. Bu nedenle, günümüzde dijital dönüşüm geleneksel kodlamalar yerine, yapay zeka entegreli, esnek, yeniden tasarlanabilir, hiç kod bilmeye gerek kalmadan, düşük kodlu ya da tamamen kodsuz, düşük maliyetli, düşük kodlu yeni nesil LCNC platformlara evrilmiştir.
Dijital dönüşümün, global dijital teknoloji liderleri, Amerika merkezli Bilgi Teknoloji endüstrisinin önde gelen İngilizce Big Tech, Tech Giants, Big Five, Türkçe Beş Büyükler olarak adlandırılan GAMAM, Google, Amazon, Meta (Facebook), Apple ve Microsoft’a daha sonra, Tesla ve Nvidia şirketlerinin de eklenmesiyle Magnificient Seven, muhteşem yedili adıyla anılan bu dev teknoloji şirketleri, kurumsal yazılım, bulut bilişim, yapay zeka, donanımdan, akıllı ev ve araçlar, robotlar ve otonom sistemlerden, insansız otomotiv sektörüne varıncaya kadar, pek çok sektörde teknoloji ve piyasa hacmi açısından büyük etkiye sahiptir.
ÖYLEYSE, BİZ SUSALIM, VERİLER KONUŞSUN!
Fortune Business Insight (2024) raporna göre, global düşük kodlu geliştirme platformu pazar büyüklüğünün 2024 yılında 28,75 milyar ABD doları olduğu tahmin edilmektedir. Pazarın, 2025 yılında 37,39 milyar ABD dolarından 2032 yılına kadar 264,40 milyar ABD dolara çıkması tahmin edilmekte ve %32,2'lik bir bileşik yıllık büyüme oranı (CAGR) göstermesi öngörülmektedir.
Geliştirme Platformları LCNC'ler, hem kurumsal profesyoneller, hem de start-up, girişimci vatandaşlar için iş uygulamalarının oluşturulmasını kolaylaştırmaya ve basitleştirmeye yardımcı olmaktadır. Çeşitli sektörlerde devam eden teknolojik gelişmeler, bu tür platformlara olan talebi artırmaktadır. LCNC çözümler, proje geliştirmeyi daha düşük maliyetle hızlandırma kabiliyetleri sayesinde iş operasyonlarının merkezinde yer almaya başlamıştır. LCNC platformlar, sınırlı kaynak ve fonlar nedeniyle, dijital dönüşüme geçişte zorluklarla karşılaşan KOBİ’ler - küçük ve orta ölçekli işletmelerin, düşük maliyetli ve kısa sürede, sektör ve süreç bağımsız uygulama platformları geliştirmesine olanak sağlamakta ve giderek daha fazla benimsenmektedir.
LCNC Türkiye pazarı bağlamında ele alacak olursak, 2024 yılı Marmara Bölgesi örneklem hacmi esas alınarak yaptığımız araştırma neticesinde, elde edilen analiz sonuçları aşağıda Şekil 1: LCNC Türkiye Sektörel Dağılımı, 2024 pasta grafikte belirtilmiştir. Bir sonraki yazıda LCNC Türkiye çözüm sağlayıcı firmalar grafiği ile LCNC platform kullanıcıları demografik yapısı paylaşılacaktır.
Şekil 1: LCNC Türkiye Sektörel Dağılımı, 2024.
Araştırmamız sonucu, öne çıkan bulgular:
Bilişim teknolojisi (%42) —Türkiye’de Low-Code/No-Code (LCNC) Platformların kullanımında, birinci sırada %42’lik seviye ile en yüksek oranla BT sektörünün hâkimiyetini göstermektedir.
Eğitim, danışmanlık, iletişim, yayıncılık (%10) — İkinci büyük grup olarak bu sektörlerde LCNC platformlarının yaygınlaştığı görülüyor. Bu da yazılım geliştirme kaynaklarının sınırlı olduğu alanlarda, kullanıcıların daha kolay çözüm sağlayıcı uygulama araçlarına yöneldiğini düşündürmektedir.
Havacılık (%9) ve Sağlık (%9) — LCNC Platformların Havacılık gibi spesifik kurumsal sektörde de dikkate değer paylara sahip olması, LCNC’nin sadece KOBİ’lerle sınırlı kalmadığını, daha kritik sektörlerde de kullanıldığına dikkat çekmektedir.
Bankacılık ve finans (%7), Diğer birleşik sektörler (%7) — Finansal hizmetlerde ve birleşik karma grup şirketlerinde de LCNC araçlarının tercih edildiği görülmektedir.
Perakende ve tüketici ürünleri (%4), İmalat (%3), Tekstil vb. (%3) — Geleneksel üretim ve tüketici odaklı sektörlerde LCNC kullanım oranlarının görece düşük olduğu görülmektedir. Söz konusu sektörlerde, kompleks yazılım geliştirme ihtiyaçları veya entegrasyonları nedeniyle geleneksel sistemlerin kullanılıyor olduğunu düşündürtmektedir.
“Diğer” (%6) — Grafik “diğer” olarak tanımlanmış sektörel grupları da kapsamakta; bu da LCNC’nin Start_Up’lar, girişimciler vs. daha farklı, geniş bir sektörel alana yayıldığını işaret etmektedir.
Uluslararası boyutta LCNC Akademik ve saha araştırmalarım sonuçlarına göre; LCNC platformların, her sektörden çalışanlar, yöneticiler ve tüm kullanıcılar için, kullanımının kolay olduğu, sürükle – bırak grafiksel kullanıcı arayüz ve görsel modelleme teknikleri ile geleneksel yazılımlara ve kod yazan geliştiricilere olan ihtiyacın azaltıldığı ya da ortadan kaldırıldığı, esnek ve yeniden tasarlanabilir geliştirme yöntemlerinin sunulduğu, "Citizen Developer" olarak adlandırılan yeni bir meslek edindirdiği, düşük maliyetli olduğu, kullanıcılara ve kuruluşlara fayda sağlayarak, kullanıma karşı olumlu yönde tutum ve davranış niyetinin geliştirildiği, teknolojik, organizasyonel ve çevresel açıdan örgütlere olumlu yönde ve anlamlı etki ettiği belirlenmiştir (Şahin, Z., 2025, Investigating the impact of using the new-generation digital transformation platform Low-Code/No-Code on organisations: An integrated TAM-TOE model (Unpublished doctoral dissertation). İstanbul Arel University, Department of Business Administration, İstanbul, Türkiye).
LCNC platform Pazar payının Global ölçekte yükselen trend olması nedeniyle, Türkiye’nin de bu Pazardan pay alması amacıyla, LCNC-LCAP-LCDP, NCDP gibi kavramlarla anılan low code- no code paradigmasının medya, basın, yayın ve akademik yayınlar, kongre ve konferanslarla, Sanayiide ve Teknoparklarda, Üniversiteler ve eğitim kurumlarında, girişimlerin %99,8’inin bulunduğu Kobilerde tanınırlığının ve bilinirliğinin yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.