2025 yılında enerji verimliliği alanında elde edilen başarıları, dijital dönüşüm projelerini ve OBSERVER Enerji İzleme Sistemi gibi yenilikçi uygulamalarla Türkiye’nin sürdürülebilir enerji yolculuğuna nasıl katkı sağladıklarını konuştuğumuz VAT ENERJİ Genel Müdür Yardımcısı Gökay Çomoğlu, enerji verimliliğinin artık bir tercih değil zorunluluk haline geldiğini vurguladı.
2025’in ilk yarısı ve üçüncü çeyreğinde VAT ENERJİ açısından enerji verimliliği projelerinde öne çıkan başarılar neler oldu?
Enerji verimliliğinin önemine kesinlikle katılıyorum. Artan iklim krizi riskleri, sürdürülebilirlik hedefleri ve 2024'teki 70 milyar dolarlık enerji ithalatımızın yarattığı ekonomik yük göz önüne alındığında, enerji verimliliği artık bir 'tercih' değil, sanayi ve ticari binalar için bir zorunluluk haline geldi.
Biz de VAT ENERJİ olarak bu yıl, bu zorunluluğu bir fırsata çevirerek oldukça verimli bir dönem geçirdik. İşletmelere ciddi faydalar ürettik. Bunu, gerçekleştirdiğimiz kapsamlı enerji verimliliği projelerimiz, detaylı enerji etütlerimiz ve yürüttüğümüz uluslararası projelerle başardık.
Özellikle bu sene, enerjide dijital dönüşüm alanında birçok işletmeye anahtar teslim çözümler sunduk. Bu dönüşümün amiral gemisi olan OBSERVER Enerji İzleme Sistemi ile pazar payımızı önemli ölçüde artırdık. Bugün, 10 binin üzerinde izleme noktası ile işletmelerin enerji tüketimini anlık ve hassas bir şekilde takip edebiliyoruz. Bu başarı, ekibimiz için büyük bir mutluluk ve doğru yolda olduğumuzun somut bir kanıtıdır.
Yılın son çeyreğinde enerji verimliliği cephesinde gündeminizde ne var?
Halihazırda takip ettiğimiz süreci olumlu ilerleyen projelerimiz var. VAP (Verimlilik Artırıcı Proje) desteği ile bu projelerimizin maliyetinin %30’unu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan teşvik olarak işletmelere aldırabiliyoruz. Atık ısı projeleri, proses çözümleri, ısı pompası projeleri odaklandığımız projeler arasında yer almakta.
VAT ENERJİ’de süreç izleme, veri toplama ve performans doğrulama konusunda uyguladığınız yaklaşımlar nelerdir? Enerji verimliliğini artırma noktasında bu yaklaşımlarınızın etkisi konusunda neler söylersiniz?
Bizim için enerji verimliliğinde en kritik adım, doğru senaryoyu oluşturmak. Ben bu süreci aslında bir sinema filmi yapımına benzetiyorum: İyi bir senaryo, doğru bir 'cast' (teknoloji), sağlam bir yapım ve sonunda hak edilen ödül.
Bu sürecin en temel adımı ise şüphesiz enerji etütleridir. Enerji etütleri, işletmeler için gerçekten anlamlı veriler sağlıyor ve net verimi görebilmemiz için somut sonuçlar ortaya çıkarıyor. Bu veriler sayesinde, işletmelerin mevcut enerji performanslarını ve potansiyel tasarruf noktalarını net bir şekilde görebiliyoruz. Sonrasında, bu veriler ışığında geliştirdiğimiz ve uyguladığımız projelerle işletmelerin enerji kayıplarını minimize ediyor, toplam verimi artırıyoruz.
Bahsettiğimiz VAP teşviği de bu işin adeta 'ödülü' oluyor. Başarılı bir projenin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız tarafından takdir görmesi ve teşvik alması, hem bizi hem de yatırım yapan işletmeleri oldukça motive ediyor ve mutlu ediyor.
Enerji verimliliği ile dijital dönüşümün iç içe olduğu günümüzde, dördüncü çeyrekte VAT ENERJİ’nin yapay zeka, IoT, veri analitiği gibi dijital araçlarla verimlilik projelerinde rolü nasıl artacak?
OBSERVER, klasikleşmiş enerji izleme sistemlerinin yapısını kökten değiştirerek Dijital Enerji Yöneticisi konseptini sunmaktadır. Enerjiyi sadece izlemekle kalmayıp aktif olarak yöneten bu sistem, teknolojik gelişmelere uyum sağlamak amacıyla bir TÜBİTAK projesi kapsamında yapay zeka entegrasyonunu tamamlamak üzeredir. Bu entegrasyon ile işletmelerin mevcut kapasitelerine özel yorumlamalar ve çözümler geliştirilecektir. Uyguladığımız enerji verimliliği projelerine OBSERVER entegrasyonu sayesinde işletme yetkilileri; proje kazancını, karbon ayak izi etkisini ve tasarruf miktarını sürekli izleyip kolayca raporlayabilmektedir. Ayrıca, Sürdürülebilirlik Modülü ve ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Modülü ile farklılaşan OBSERVER, işletmelerin hem enerjilerini yönetmelerine hem de kurumsal karbon ayak izi, su ayak izi hesaplama ve raporlama gibi sürdürülebilirlik konularında kapsamlı çözümler üretmektedir.
Geçtiğimiz günlerde tamamlanan Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı, sektörün nabzını tutan en önemli buluşmalardan biriydi. Bu yılki forum sizce hangi temalarla öne çıktı, hangi konular sektörün yeni yönünü işaret etti?
Bu yıl 11.'si düzenlenen Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı'na katılım sağladık. Cumhurbaşkanımızın açılış konuşmalarıyla başlayan bu önemli etkinlik, bizler ve tüm katılımcılar için oldukça kıymetliydi. Enerji verimliliğinden yeni teknolojilere, sürdürülebilirlikten finansmana kadar geniş bir yelpazede faydalı paneller düzenlenirken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Alparslan Bayraktar’ın da çok değerli ve önemli açıklamaları oldu. Forumun ana odak noktası verimlilik ve yeşil dönüşüm olsa da, yapay zeka ve dijital çözümler, tarımda ve belediyelerde enerji verimliliği, finansman çözümleri ve enerji start-up’ları gibi kritik başlıklar da dikkat çekti. Bu güzel organizasyon, ülkemizde çok değerli çalışmaların yapıldığını ve teknoloji üretme konusunda iyi bir noktaya gelindiğini gösterdi; birçok sektör paydaşı ile fikir alışverişinde bulunmak da bizler için önemli bir fırsat oldu. Bu vesileyle emeği geçen tüm yetkililere teşekkürlerimizi sunarız.
Sizce 2025 Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı, sektörde hangi dönüşümün eşiğini temsil ediyor? Bu dönüşümde VAT ENERJİ kendini nerede konumlandırıyor?
Enerji odaklı bu konuya daha geniş bir perspektiften baktığımızda, aslında hala İkiz Dönüşüm'ün etkilerini görmekteyiz. Hem dijital hem de yeşil dönüşüm sürecine kısa sürede adapte olduk, ancak gelişim hızla devam ediyor. Enerji Verimliliği Forumu'nda da bu konulara odaklanılması bunun en somut kanıtıdır. Tam bu noktada, bu konuların neden bu kadar gündemde olduğunu sorgulamamız gerekiyor; bir yanda teknolojinin yapay zekaya kadar uzanan geniş bir alanda gelişimi ve diğer yanda iklim krizi gerçeği ile yüzleşiyor olmamız. İşletmeler, zaman ve ekonomi yönetimi için dijital dönüşümlerini tamamlama çabasındayken, aynı zamanda sınırlı kaynaklarla üretim yapmak zorundalar. Bugün, karbon ve su ayak izi kavramları, işletmeler için sadece çevresel bir sorumluluk değil, aynı zamanda uluslararası pazarda rekabet gücü demek. Bu nedenle, işletmelerin bu ikiz dönüşüme kayıtsız kalmaları kesinlikle mümkün değil.
Enerji verimliliği projelerine kaynak ayırmak isteyen bir sanayi firmasına, ilk adım olarak ne önerirsiniz? Nasıl bir yol haritası izlemeli, hangi değerlendirmeleri mutlaka yapmalı?
Enerji verimliliği üzerine yatırım yapmayı düşünen tüm işletmelere öncelikli tavsiyemiz, mutlaka Enerji Verimliliği ve Danışmanlık Şirketleri (EVD) ile temasa geçmeleridir. Tecrübeli EVD şirketleri, işletmeler için en ekonomik ve en verimli proje senaryosunu tasarlayabilirler. Unutulmamalıdır ki, biz EVD şirketleri ürün satmayız; temel amacımız fayda üretmektir. VAT ENERJİ olarak, bu süreçte işletmelere uçtan uca çözümler sunuyor ve yapılacak yatırımlara dair kapsamlı danışmanlık hizmetleri de veriyoruz.
Bu bağlamda öne çıkan çözümlerimizden biri de Enerji Performans Sözleşmeleri (EPS) ile uyguladığımız projelerdir. EPS, aslında tasarruf ile kendi maliyetini ödeyen bir finansman modelidir. Bu sayede işletmeler, proje için ek bir finansman ayırmak zorunda kalmazken, aynı zamanda sistemin performansını da garanti altına almış olurlar. Bunun yanı sıra, VAP teşviği ile yatırımın %30'unun hibe olarak alınabildiğini de ekledik.
Enerji verimliliği, bugün piyasadaki en kazançlı yatırım aracıdır. Yarının tasarruflarını bugünden kazanmak için, tüm işletmelerimizi bu verimlilik hareketine ve dijital dönüşüme davet ediyoruz.