Geçtiğimiz hafta, yani 25 Ocak 2021 Pazartesi günü, robot teriminin dünya terminolojisinde kullanılışının 100. yıl dönümüydü.

Bugünkü ismiyle Çekya olan Çekoslovakya doğumlu, 20. yüzyılda ülkesinin en önemli yazarlarından biri olan Karel Čapek tarafından 25 Ocak 1921 yılındaki R.U.R. (Rossum's Universal Robots) adlı bir bilim kurgu kitabında robot kelimesinin geçmesinin üzerinden tam 1 asır geçti. 

Çekçe’de “köle” anlamına gelen robotun, ilk olarak endüstride kullanılması için ise aradan yaklaşık 40 senenin geçmesi gerekecekti. 

İLK ENDÜSTRİYEL ROBOT NASIL İCAT EDİLDİ?

ABD’li mucit George Devol, 1956 yılında bir kokteylde ABD’li fizikçi Joseph Engelberger ile bir araya gelir ve sohbet sırasında ona endüstriyel robot Unimate projesinden bahseder.

Engelberger, projenin dikkatini çekmesinin ardından bir süre sonra Devol’un kapısını çalarak onu robota yatırım yapma konusunda ikna eder. 

İki yıl süren çalışmalar sonrasında ortaya çıkan ilk prototip olan ürüne “Unimate #001” ismi verilir.

GENERAL MOTORS’UN ÜRETİM HATTINDA KULLANILDI

Böylece dünyanın bilinen ilk endüstriyel robotu, ABD’nin New Jersey eyaletinin Trenton kentinde bulunan General Motors (GM) üretim tesisindeki montaj hattına kurulan robot olur. 

Unimation tarafından 1961 yılında kurulan bin 224 kg ağırlığındaki robotun amacı, otomotiv iç dizaynı için kapı ve pencere kolları, vites kolları, aydınlatma armatürleri ve diğer donanımları yapmaktı.

Manyetik bir tamburda depolanan ve adım adım komutlara uyan robotun 4 bin pound değerindeki kolu, sıcak döküm metal parçalarını sıraladı ve istifledi.

47 BİN DOLAR ZARARLA SATILDI

Seri otomasyonu ilk başaran robotun sağladığı olumlu etkiyle birlikte, kısa süre içerisinde üretim hattında 450 adet Unimate görev almaya başlar.

Robotun yapımı 65 bin dolara mal olur, ancak Unimation onu sadece 18 bin dolara satar.

Joseph Engelberger ve George Devol tarafından 1962 yılında kurulan firma, aynı zamanda dünyanın ilk robot şirketi olarak tarihe geçer.

ASİMOV’UN ÜÇ ROBOT YASASINI BENİMSEDİLER

Endüstriyel robotun ilk geliştirilme amacının, aslında günümüzde yaptığı görevden çok da farklı olduğu söylenemez. 

Engelberger ve Devol, endüstriyel alanda kolaylık sağlamayı hedefleyen robot için bilim kurgu edebiyatçısı Isaac Asimov’un “Üç Robot Yasası”nı temel aldı. 

Özellikle; “Robotlar, insanlara zarar veremez ya da eylemsiz kalarak onlara zarar gelmesine göz yumamaz.” maddesini benimseyerek, çalışan işçilere zarar verebilecek olan işlerde çalışması için tasarladılar. Özetle, insani riskleri azaltması hedeflendi.

Kaynaklar:
-    IFR, Robot History – Timeline
-    “Isaac Asimov’un Üç Robot Yasası Üzerine”, Yusuf Can Semerci, Bilim ve Gelecek, 01.10.2017.