Otomotiv yan sanayinin önde gelen üreticilerinden Farplas Otomotiv; Toyota, Renault, Hyundai, Ford, Mercedes gibi otomotiv sektörünün dev firmalarına hizmet sunuyor. Üç eksenli kartezyen robotlarla 2001 yılında tanışan, 2007 yılından beridir de üretim prosesinde altı eksenli robotlardan yararlanan firma; bugün montaj ve boyahanesinde toplam 30 adet altı eksenli robot kullanıyor.
1968 yılında yedek parça satış şirketi olarak kurulan, 1974 yılında ilk üretim tesisini açan Farplas Otomotiv, 2004 yılında TAYSAD Organize Sanayi Bölgesi’ndeki T1 fabrikasına taşındı. Bugün büyümesine hızla devam eden firma, sahip olduğu 4 fabrikasında otomotiv sektörünün dev markalarına araç içi ve dışı plastik parça üretimi yapıyor. Üç eksenli kartezyen robotlarla 2001 yılında tanışan firma, 2007 yılından beridir de montaj ve boyahane hattında toplam 30 adet altı eksenli robot kullanıyor. Firmanın Proje ve Mühendislik Direktörü Murat Peker, kalite ve performans beklentilerinin yanı sıra ürün gamı değişikliği nedeniyle robotlu üretimin zorunluluk haline geldiğini belirtiyor. Peker, “Montaj ve kontrol istasyonunda daha önce 4 operatörle yaptığımız işi, robotlarla birlikte 2 operatöre indirdik ve ek kalite kontrol gerektirmeyen bir hale dönüştürdük. Bu bize maliyeti düşürmenin yanı sıra kalite ve hız açısından da önemli kazanımlar sağladı. Ayrıca, müşterimize maliyet alanında sağlamış olduğumuz iyileştirme ile maliyet alanında başarı ödülü aldık.” diyor.
Hizmet verdiğiniz sektörü analiz edebilir misiniz?
Farplas olarak, otomotiv sektörüne araç içi ve araç dışı plastik parça üretiminde hizmet veriyoruz. Otomotiv sektöründe araç üreticisi (OEM) firmalara, Tier-1 olarak hizmet sunuyoruz. En büyük müşterilerimiz arasında ciromuzun yaklaşık yüzde 75’ini oluşturan Toyota, Renault ve Hyundai bulunuyor. Ama bunların haricinde de Türkiye’de araç üreten bütün OEM’ler bizim müşterilerimiz. Tofaş’a, Ford’a, Mercedes’e ve MAN’a da hizmet sunuyoruz. Aracın içindeki ve dışındaki bütün plastik parçaları üretebiliyoruz. Müşteriye göre hizmet verdiğimiz alan değişebiliyor. Hizmetlerimiz tasarım sürecinden itibaren başlıyor. Renault, Hyundai ve Ford’da tüm sistem tedarikçisi (full system supplier) olarak hizmet veriyoruz.
Fabrikanızdaki robot uygulamaları hakkında bilgi verir misiniz? Üretimin hangi hattında robot kullanıyorsunuz?
Bünyemizde endüstriyel robotları aktif olarak kullanıyoruz. Özellikle enjeksiyon kalıplarından parçaları almak için bütün makinalarımızda üç eksenli kartezyen robotlarımız var. Üç tesisimizde 400 tondan 2 bin 700 tona kadar yaklaşık 70 adet enjeksiyon makinamız var ve bunların tamamında üç eksenli Kartezyen robot bulunuyor. Bunun haricinde yaklaşık 30 adet de altı eksenli robot kullanıyoruz. Bunların 18’ini montajda, 12’sini ise boyahanede kullanıyoruz. Üç boyahanemizden birinde Kartezyen robotlar, diğer ikisinde toplam 12 adet altı eksenli robotlar var ve bunlarla tamamen otomatik boyama gerçekleştiriyoruz. 18 robotumuzu ise, hassasiyet gerektiren montaj operasyonlarında kullanıyoruz. Yapıştırıcı uyguladığımız hatlarımızda, kalıbın içerisine enjeksiyon öncesi farklı metal insertleri yerleştirdiğimiz uygulamalarda robotları kullanıyoruz.
Yatırım öncesi entegratörünüzden/robot firmanızdan ne şekilde bir fizibilite çalışması aldınız?
Projenin tasarım aşamasında devreye almayı planladığımız üretim hattının CAD ortamında tasarımını yaparak kalite, performans, iş güvenliği gibi tüm kontrollerini sağlayarak projenin başlangıç onayını veriyoruz. Projede beraber çalıştığımız entegratör firmalardan projenin bu aşamasında destek alarak sağlıklı bir tasarım aşaması geçirmeyi hedefliyoruz. Bütün bu aşamaları sağlıklı bir şekilde tamamladıktan sonra imalat aşamasına geçip, hattın kurulumuna başlıyoruz. Yurt içinde ve yurt dışında bu tip desteği alabileceğimiz farklı proses uzmanlıklarına sahip entegratörlerle çalışıyoruz.
Robot yatırımı sonrasında çalışanlarınızın entegrasyonunu nasıl sağladınız? Bu konuda çalışanlarınıza ne gibi eğitimler verdiniz?
Farplas olarak bu dönüşümde en çok zorlandığımız konu, robotun bakımı ve programlanması gibi işleri bünyemizde yapabilecek, teknik yetkinliklere sahip kalifiye personel istihdamı oldu. Biz bu alanda ciddi yatırımlar yaptık. Yaptığımız robot yatırımından daha önemlisi, buradaki insan kaynağının gelişimini sağlamak oldu. Biz istihdam ettiğimiz mühendis ve teknik personelimizi tedarikçilerimizin de desteğiyle çeşitli eğitimlere göndererek, bu konudaki yetkinlik eksiğimizi tamamladık. Neticede robot kendi kendine çalışmıyor. Onu programlayan, optimizasyonunu yapan, bir arıza halinde sorunu çözen, periyodik olarak bakımını yapan bir ekip var. Sahada montaj yapan üretim operatörü istihdam etmek yerine, daha kalifiye program veya bakım yapabilen bir ekip istihdam ediyorsunuz.
Türk üreticisinin insan-makina işbirlikçi (collaborative) robotlara bakış açısı nedir? Üretimden biri olarak neler gözlemliyorsunuz, sizce piyasada böyle bir talep var mı?
Bence bu bir güven meselesi. Herhangi bir kafes, güvenlik bariyeri olmadan çalışan bir robot şu aşamada sahadaki personeli tedirgin eder. Neticede bu da bir gelişim meselesi. Robotlar için ayırdığımız geniş alanlar aslında fizibilitede büyük bir yer kaplıyor. Daha esnek, kapladığı alan açısından daha küçük, yan yana çalışabildiğimiz bu tip robotlar fizibilite aşamasında elimizi güçlendirecektir. Ayrıca yanında çalışacak personelin rahat çalışabileceği güvenini oluşturabilirsek, belki de mevcut robotlara göre daha hızlı gelişim gösterebilirler. Özellikle sektörümüz açısından esneklik önemli olduğu için büyük katkıları olabilir. Bizim Farplas olarak şu an böyle bir uygulamamız yok ama planlarımız var. Özellikle kalite kontrol kapsamında, önümüzdeki yıl deneme yapmak amacıyla belirli bir bütçe ayırdık. Kolaboratif robotlar konusunda bir ekibimiz çalışıyor. 2019 yılında bir pilot aktivite yapıp, bu konunun artılarını ve eksilerini değerlendirmeyi planlıyoruz.
