Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarının %50’den fazlasını karşılamaktadır. Bu ihtiyaçların ülkenin kendi bünyesinde karşılanıyor olması hem ülke ekonomisi hem de savunma ve ülke güvenliği açısından önem arz etmektedir. Bir diğer yandan Türkiye’nin ihtiyaçlarının yanı sıra Türk Savunma Sanayii, ihracat alanında da büyük gelişmeler yaşamaktadır.
Bir ülkenin gelişmişlik seviyesi, savunma sanayisinde dışa bağımlı olup olmaması ile orantılıdır. Kendi savunma sanayisine sahip ülkeler, gelişmiş ülkeler kategorisinde yer almaktadır. Bir diğer yandan savunma sanayii, bir ülkenin koruyucu kalkanı görevi üstlenmektedir. Kendi savunma ürünlerinin üretimini yapmayan, bu alanda dışa bağımlı ülkelerde güvenlik açığı yaşanmaktadır. Gelişmiş ülkelerin kendi savunma sanayilerine büyük yatırımlar yapması ve gelişimini sağlamasının sebebi de bu durumdur.
Türk Savunma Sanayisinin Tarihsel Gelişimi
Bütünsel sanayileşmenin ve kalkınmanın önemli bir parçası olan savunma sanayisi, Türkiye’de de önemli bir yere sahiptir. Türk Savunma Sanayi, devlet eli yönlendirmesi ile gelişmektedir.
Cumhuriyet’in ilk döneminde ulusal sanayinin temelleri atılmıştır. İktisadi ve teknolojik olumsuzluklara rağmen, bu sanayi alanında yaşanan ilk gelişme, 1921 yılında Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü’nün kuruluşudur. Aynı dönemde bu kuruluşun yanı sıra mühimmat, silah ve havacılık alanında girişimlerde bulunulmuştur. Takip eden yıllarda da gelişmeler devam etmiştir. 1924 yılında Ankara’da hafif silah ve top tamir atölyeleri ile fişek fabrikaları, 1927 yılında yeni mühimmat fabrikası, 1928 yılında pirinç fabrikası, 1930 yılında Kayaş Kapsül Fabrikası, 1931 yılında Kırıkkale Elektrik Santralı ve Çelik Fabrikası, 1936 yılında barut, tüfek ve top fabrikaları ve 1943 yılında Mamak gaz maskesi fabrikası kurulmuştur.
1930’lu yıllarda İstanbul’da silah üreten özel bir firma olan Nuri Killigil tesisleri de Türk Savunma Sanayisine büyük katkıları olan gelişmeler arasında yer almaktadır.
1924 yılında kurulan Gölcük Tersanesi, yeniden çalıştırılan Taşkızak Tersanesi donanmanın oluşturulması için önemli adımlar olurken, 1935’te denize indirilen 59 metrelik Gölcük tankeri Cumhuriyet tarihinde inşa edilen ilk gemi unvanını almıştır.
Savunma sanayisi ile yakın ilişkili olan havacılık sanayisinde de Cumhuriyet döneminin ilk yıllarından itibaren büyük gelişmeler yaşanmıştır. Savunma sanayisinin devlet elinde oluşunun sakıncaları göz önünde bulundurularak 1950 yılında 1950 yılında Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) oluşturulmuştur. MKEK, 1983 ve 1984 yıllarındaki yasal düzenlemelerin ardından günümüzde savunma sanayimizin devlet sermayeli büyük kuruluşu olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Türk Savunma Sanayi Yakın Dönem Gelişmeleri
1987 yılında, hava, kara ve deniz kuvvetlerinin birleştirilmesi ve günümüzdeki Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın kuruluşu yakın döneme ait en önemli gelişmelerden biridir. Bu vakıf 2000’li yıllarda bir dizi şirkette yer alan yabancı sermaye payını devralmıştır. Yine 2000’li yıllarda daha önce sivil sektöre yönelik çalışmalar yapan Mercedes, Otokar, BMCİ Nurol Makine gibi markalar, savunma ürünlerine yönelik çalışmalar başlatmışlardır. 1980 – 2000 yılları arasında ayrıca Roketsan gibi savunma sanayiine yönelik şirketler kurulmuştur.
Günümüzde Ar-Ge harcamaları 1 milyar dolara ulaşan Türk Savunma Sanayi, ivme kazanmaya devam etmektedir. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yerli tedarike ağırlık vermesi ile sektör şirketlerinin silah geliştirme çalışmaları devam etmektedir. 2000 yılında sadece 2 olan patent sayısı, 2014 yılında 59’a çıkmıştır. 5 milyar doların üzerinde ciroya ulaşan savunma ve havacılık sektörü, 30500 kişiye de istihdam sağlamaktadır. Dünyanın en büyük 100 savunma şirketinin arasında 2 Türk firması bulunmaktadır. Türk Savunma Sanayi, üretiminin üçte birini ihraç etmektedir.
